پیروزی بزرگ
چگونه قطر در حال کسب مقام اول صادرات ال‌ان‌جی است؟
در حالی که برگزاری جام جهانی فوتبال 2022 در قطر، توجه همه جهانیان را به سوی این کشور جلب کرده بود، قطری‌ها گام بزرگ دیگری هم در حوزه انرژی‌بر داشتند و طولانی‌مدت‌ترین قرارداد در حوزه گاز مایع و یکی از بزرگ‌ترین قراردادهای تامین انرژی در دنیا را با چین به امضا رساندند تا انتشار خبر این قرارداد بزرگ در صدر تمامی رسانه‌های اقتصادی جهان قرار گرفت.
براساس اخبار منتشرشده، این قرارداد بلندمدت 27ساله بین شرکت دولتی قطر انرژی و شرکت سینوپک چین امضا شد و ارزش آن حدود 60 میلیارد دلار برآورد می‌شود. برابر این قرارداد قطر سالانه چهار میلیون تن گاز طبیعی مایع‌شده (LNG) به چین صادر می‌کند. این قرارداد از سال 2026 اجرایی می‌شود و قرار است گاز مورد معامله از پروژه شرق میدان شمالی (گنبد شمالی) تامین شود. این میدان گازی بین ایران و قطر مشترک است که در ایران با عنوان پارس جنوبی شناخته می‌شود. با این قرارداد قطر می‌تواند با سبقت از رقبایی چون استرالیا و آمریکا به بزرگ‌ترین صادرکننده ال‌ان‌جی دنیا تبدیل شود.
چین نیز که بزرگ‌ترین واردکننده ال‌ان‌جی در دنیاست، با در نظر گرفتن خطراتی که تامین انرژی در دنیا را تهدید می‌کند و روند رو به رشد مصرف انرژی در این کشور بعد از دوران همه‌گیری کرونا، به دنبال امضای چنین قراردادی با قطر بود که در حال حاضر به گزینه نخست تامین گاز در دنیا تبدیل شده است. از همین‌رو است که قطری‌ها بعد از امضای این قرارداد اعلام آمادگی کردند که با دیگر مشتریان گاز مایع‌شده از جمله کشورهای اروپایی نیز وارد قراردادهای بلندمدت شوند.
قطر در حال حاضر پروژه‌های متعددی برای توسعه میادین نفت و گاز خود با مشارکت شرکت‌های خارجی در دست اجرا دارد و با اجرا شدن فاز نخست و البته بزرگ‌تر از دو فاز طرح توسعه میدان شمالی ظرفیت تولید ال‌ان‌جی خود را تا سال 2027 از 77 میلیون تن در سال به 126 میلیون تن در سال افزایش خواهد داد. یکی از دلایل عمده افزایش تقاضا برای گاز مایع در خلیج‌فارس، تحریم روسیه به دلیل تجاوز این کشور به اوکراین از سوی غرب و به‌طور خاص اروپاست. اکنون اکثر کشورهای اروپایی که با مشکل تامین انرژی و افزایش قیمت آن مواجه شده‌اند، به دنبال یافتن تامین‌کنندگان دیگری هستند تا بتوانند آن را جایگزین گاز روسیه کنند. از بین کشورهای اروپایی، آلمان نیز در پی انعقاد قرارداد بلندمدت برای تامین گاز است. قطر پیش از قرارداد با چین هم یک قرارداد ۲۵ساله برای تامین سالانه دو میلیون تن ال‌ان‌جی بسته بود.
زنگ خطر برای اروپا و ایران
چین یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان انرژی در جهان است. با این حال همیشه توجه ویژه‌ای به تامین پایدار انرژی مورد نیاز خود دارد. از این‌رو همواره به فکر انعقاد قراردادهای مختلف در حوزه‌های مختلف انرژی است. چین هم‌اکنون بیش از هر کشور آسیایی دیگری در حوزه انرژی سبز سرمایه‌گذاری می‌کند. قرارداد 27ساله خرید ال‌ان‌جی از قطر نیز یکی دیگر از استراتژی‌های چین است که با توجه به برنامه اروپا برای قطع خرید گاز از روسیه و نیاز مبرم آن به ال‌ان‌جی، زنگ خطری برای اروپا محسوب می‌شود. گرچه به نظر می‌رسد قطر همچنان توان تامین گاز برای دیگر خریداران را داشته باشد. همکاری جدید چین و قطر همچنین زنگ خطری برای یکی دیگر از شرکای چین یعنی ایران محسوب می‌شود که از قراردادهای بلندمدت چین و همچنین سرمایه‌گذاری‌های این کشور در صنایع نفت و گاز بهره‌ای نبرده است. برای مثال چین یک سرمایه‌گذاری 5 /5 میلیارددلاری در عربستان در قالب طرح کمربند-جاده، در نیمه نخست سال ۲۰۲۲ انجام داده است.
بازار ال‌ان‌جی در دنیا
برابر آمار موجود در نیمه اول سال 2022، ایالات متحده بزرگ‌ترین صادرکننده ال‌ان‌جی در دنیا بوده است. صادرات ال‌ان‌جی آمریکا با 12 درصد رشد در شش ماه اول سال جاری میلادی نسبت به مدت مشابه سال قبل، به 2 /11 میلیارد فوت مکعب در روز رسید. دلایل این رشد افزایش ظرفیت صادرات، افزایش قیمت و رشد تقاضا در بازارهای جهانی به‌خصوص اروپا بوده است.
صادرات ال‌ان‌جی در چند سال اخیر به دلایل زیست‌محیطی و دوری از آلودگی، رشد قابل توجهی داشته است. با این حال با توجه به زمان‌بر بودن ساخت زیرساخت‌های لازم به نظر نمی‌رسد آمریکا حداقل تا سال 2024 بتواند ظرفیت تازه‌ای به تولیدش بیفزاید. حدود 71 درصد صادرات ال‌ان‌جی آمریکا در سال جاری به اتحادیه اروپا و بریتانیا می‌رود. آمریکا توانست با توسعه زیرساخت‌هایش از نوامبر 2021 حدود 9 /1 میلیارد فوت مکعب به ظرفیت صادراتش بیفزاید. با این حال قطر در صادرات ال‌ان‌جی در آوریل 2022 با صدور 9 /11 میلیارد دلار از ایالات متحده سبقت گرفته بود. در حال حاضر بزرگ‌ترین مقصد ال‌ان‌جی قطر، چین است. پس از آن هم هند و ژاپن دیگر خریداران ال‌ان‌جی قطر هستند.
برابر آمار موجود، در سال 2021 استرالیا با صادرات 1 /108 میلیارد مترمکعب بزرگ‌ترین صادرکننده ال‌ان‌جی در دنیا بود و قطر در جایگاه دوم و ایالات متحده در رده سوم قرار گرفتند. در عین حال چین با وارد کردن 5 /109 میلیارد مترمکعب ال‌ان‌جی بزرگ‌ترین خریدار این سوخت در دنیا بوده است. ژاپن نیز با خرید 3 /101 میلیارد مترمکعب دومین واردکننده بزرگ ال‌ان‌جی دنیا بوده است. اما به نظر می‌رسد از هم‌اکنون می‌توان قطر را بزرگ‌ترین صادرکننده ال‌ان‌جی در سال‌های آینده دانست.
