جشنواره هزینه‌کرد سرمایه‌ای
تحلیل برنامه‌های سرمایه‌گذاری بنگاه‌های جهان
در حالی که قرنطینه‌ها به تدریج در سراسر جهان برداشته می‌شوند مردم از خانه‌ها بیرون می‌آیند و پول‌هایشان را خرج می‌کنند. ماه‌هاست که رستوران‌های استرالیا لبریز از مشتریان هستند. مراکز خرید آمریکا مملو از افرادی است که با دست‌و‌دلبازی چک‌های بسته محرک مالی را خرج می‌کنند. در بریتانیا سینما‌ها از اواسط ماه می اجازه بازگشایی گرفتند و یک بار دیگر پر شده‌اند. در پشت این صحنه‌ها نیز یک جشنواره هزینه‌کرد بسیار مهم در حال آغاز شدن است. کسب‌وکارها سرمایه‌گذاری‌های زیادی را شروع کرده‌اند. هزینه‌کرد سرمایه‌ای (Capex) شرکت‌ها در آمریکا با نرخ سالانه 15 درصد رشد می‌کند و هم جنبه سخت‌افزاری مانند دستگاه‌ها و کارخانه‌ها و هم سرمایه‌های غیرملموس نرم‌افزاری را دربر می‌گیرد. در دیگر نقاط جهان نیز بنگاه‌ها به سرمایه‌گذاری روی آورده‌اند.
پیش‌بینی‌های سرمایه‌گذاری در کسب‌وکار هیچ‌گاه تا این اندازه خوش‌بینانه نبوده‌اند.
تحلیلگران بانک مورگان استنلی از یک چرخه داغ هزینه‌کرد سرمایه‌ای صحبت می‌کنند. به عقیده آنها تا پایان سال 2022 مجموع سرمایه‌گذاری جهانی به 121 درصد سطوح دوران قبل از رکود خواهد رسید. بنگاه مشاورتی آکسفورد اکونومیک بر این باور است که زمان مناسب برای رونق هزینه‌کرد سرمایه‌ای فرا رسیده است و بنگاه پژوهشی آی‌اچ‌اس‌مارکیت (IHS Markit) پیش‌بینی می‌کند که امسال سرمایه‌گذاری ثابت واقعی در جهان بیش از شش درصد افزایش می‌یابد.
خوش‌بینی‌های امروز تغییری بزرگ در هنجارهای دوران قبل از همه‌گیری به شمار می‌روند. در آمریکا، سرمایه‌گذاری ناخالص داخلی کسب‌وکارها به عنوان درصدی از تولید ناخالص داخلی از اوایل دهه 1980 راکد بوده است. پس از بحران مالی 2009-2007 بیش از دو سال طول کشید تا سرمایه‌گذاری جهانی، بر مبنای واقعی، به نقطه اوج قبلی خود برسد. در مقابل، با وجود سقوط شدید سرمایه‌گذاری در اوایل همه‌گیری، این بار سرعت بازگشت و اوج‌گیری آن بالاتر بود. چشم‌انداز اوج‌گیری هزینه‌کرد سرمایه‌ای این نوید را می‌دهد که رویدادهای دهه 1920 در اقتصاد جهانی تکرار نخواهند شد.
در آن زمان رشد بهره‌وری و تولید ناخالص داخلی همچنان پایین‌تر از روند دوران قبل از بحران باقی ماندند. به هرحال، باید پذیرفت که سرمایه‌گذاری در محصولات، فناوری‌ها و فعالیت‌های تجاری جدید بنیان درآمد بالاتر و کیفیت بهتر زندگی قلمداد می‌شوند. این پرسش مطرح می‌شود که عامل هیجان در هزینه‌کرد سرمایه‌ای چیست و آیا این روند تداوم خواهد داشت؟ برای درک چرایی خوش‌بینی تحلیلگران به بنگاه‌های S&P500، شاخص اصلی بازار سهام آمریکا، نگاهی بیندازید. از هر هفت دلار تشکیل سرمایه شرکتی در جهان ثروتمند یک دلار به این شرکت‌ها بازمی‌گردد. بانک آمریکا در گزارش اخیر خود درآمد این شرکت‌ها را از سال 2006 بررسی و نتیجه‌گیری می‌کند که مدیران آنها بالاترین انگیزه برای هزینه‌کرد سرمایه‌گذاری را دارند. نشریه اکونومیست 25 بنگاه برتر غیرمالی S&P500 را مطالعه کرد و متوجه شد انتظارات تحلیلگران برای هزینه‌کرد سرمایه‌ای در سال 2021 در سال گذشته 10 درصد افزایش یافته است.
در حال حاضر، افزایش سرمایه‌گذاری فقط در چند صنعت دیده می‌شود. انتظار می‌رود امسال، در مقایسه با سال 2019، بنگاه‌های فناوری جهان میزان هزینه‌کرد سرمایه‌ای خود را 42 درصد بالا ببرند. شرکت اپل در یک دوره پنج‌ساله 430 میلیارد دلار در آمریکا سرمایه‌گذاری می‌کند که نسبت به برنامه‌های پیشین 20 درصد افزایش داشته است. شرکت تایوانی TSMC بزرگ‌ترین تولیدکننده نیمه‌رساناها در جهان به تازگی اعلام کرد که در سه سال آینده 100 میلیارد دلار در زمینه تولید سرمایه‌گذاری می‌کند. تحلیلگران می‌گویند پس از افزایش 45درصدی در سال 2020، هزینه‌کرد سرمایه‌ای سامسونگ امسال 13 درصد افزایش می‌یابد.
بخشی از افزایش هزینه‌کرد در شرکت‌های فناوری به پیدایش تقاضاهای جدید مربوط می‌شود. امروزه خریدهای آنلاین بیشتری انجام می‌گیرند.
دورکاری نیز بیشتر می‌شود. برای اداره و اجرای هر دو اینها به تجهیزات و نرم‌افزارهای جدید نیاز است. پژوهش‌های جدید دانشگاه‌های استنفورد و شیکاگو حاکی از آن‌اند که سهم فناوری‌های کار از منزل در پرونده‌های ثبت حق مالکیت معنوی افزایش چشمگیری داشته است. بانک یوبی‌اس (UBS) عقیده دارد امسال حمل‌ونقل کامپیوترها برای مصارف تجاری 10 درصد بیشتر می‌شود که نسبت به گذشته بسیار بالاتر است.
اما بنگاه‌های فناوری تنها مشتاقان عرصه هزینه‌کردها نیستند. آن دسته از شرکت‌های S&P500 که بر هزینه‌کرد اختیاری مصرف‌کننده تمرکز دارند در سه ماه اول امسال هزینه‌کرد سرمایه‌ای خود را به میزان سالانه 36 درصد افزایش دادند. دو شرکت خرده‌فروشی تارگت (Target) و وال‌مارت (Walmart) تلاش می‌کنند خود را به غول‌های آنلاینی برسانند که سهم بازاری آنها را می‌بلعند.
بنگاه خرده‌فروشی بریتانیایی مارکس اند اسپنسر (Marks & Spencer) به تازگی اعلام کرد 46 وب‌سایت جدید را در بازارهای خارجی، از ایسلند تا ازبکستان راه‌اندازی کرده است.
دیگر خرده‌فروشان نیز دیوانه‌وار خرج می‌کنند تا ظرفیت خود را بالا ببرند. اوج‌گیری هزینه‌کرد خانوارها آنها را غافلگیر کرده است. در همه چیز از مبل گرفته تا شیر آب گرم کمبود دیده می‌شود. شرکت پلوتون اوایل امسال اعلام کرد سرمایه‌گذاری تصاعدی قابل توجهی را با هدف تسریع انتقال دوچرخه‌های ورزشی از تایوان انجام می‌دهد. بنگاه حمل‌ونقل مرسک (Maersk) به تازگی گفت کانتینرهای جدیدی می‌خرد تا تنگناها را برطرف سازد. دفتر سفارش برای کشتی‌های بزرگ کانتینری از 9 درصد ناوگان موجود در اکتبر به بیش از 15 درصد در آوریل رسید.
پرسش بزرگ این است که آیا اوج‌گیری هزینه‌کرد سرمایه‌ای کنونی یک چرخش گسترده و درازمدت از کاستی‌های دهه 2010 است یا صرفاً یک پاسخ هیجانی و کوتاه‌مدت به بازگشایی‌های پس از قرنطینه خواهد بود. طبیعتاً همه شرکت‌ها هزینه‌کرد سرمایه‌ای را افزایش نمی‌دهند. تحلیل ما نشان می‌دهد در حدود نیمی از شرکت‌های S&P500 سرمایه‌گذاری در سال 2021 بیش از 2019 نخواهد بود. سرمایه‌گذاری بنگاه‌های جهانی نفت و گاز در مقایسه با سطوح آن در دوران قبل از همه‌گیری یک‌دهم کمتر می‌شود؛ احتمالاً به این دلیل که تقاضا برای محصولات ضداقلیمی آنها کمتر از حد انتظار است. شرکت‌های هواپیمایی نیز هزینه‌کردها را کاهش می‌دهند چون فکر می‌کنند مدتی طول می‌کشد تا مردم بتوانند آزادانه سفر کنند. بسیاری از مدیران عامل به ویژه در بخش‌های مواد خام و کالاهای صنعتی همچنان بر انضباط سرمایه‌ای تاکید می‌کنند. حرکت از یک دهه ریاضت به سمت شکوفایی سرمایه‌گذاری برای آنها یک جهش خواهد بود.
نگرانی دیگر به روند یکپارچگی و ادغام در صنایعی مانند هتلداری و معدن مربوط می‌شود. روندی که ظاهراً قصد توقف ندارد. همچنین، پژوهش‌های صندوق بین‌المللی پول نشان می‌دهد شرکت‌های دارای قدرت بازاری تمایلی به سرمایه‌گذاری ندارند. به عنوان مثال، در پنج سال قبل از همه‌گیری، سرمایه‌گذاری شرکتی آمریکا در بخش هتل‌ها تفاوتی با پنج سال قبل از بحران مالی نداشت با وجود اینکه تقاضا بسیار بالاتر رفته بود.
با این حال، شرایط اقتصادی کنونی می‌تواند شرکت‌های بی‌میل را قانع سازد تا سر کیسه‌ها را شل کنند. برخلاف دوره قبل از بحران مالی، اکنون خانوارها پس‌انداز زیادی برای خرج کردن دارند. همچنین، واکنش قاطعانه مالی و پولی باعث شد بنگاه‌ها نقدینگی فراوانی گرد آورند. طبق گزارش بنگاه پژوهشی گلوبال مارکت اینتلیجنس (Global Market Inteligence)، انتشار اوراق قرضه رتبه سرمایه‌گذاری توسط شرکت‌های آمریکایی از 1 /1 تریلیون‌دلار در سال 2019 به رکورد 7 /1 تریلیون‌دلار در سال 2020 رسید. علاوه بر این، تخصیص‌های اقتصادی ناشی از کووید 19 و اثرات آن بر سرمایه‌گذاری تا مدت‌ها احساس خواهند شد. مدیران صنایع خاص به ویژه صنعت نیمه‌رساناها اذعان دارند که با ظرفیت اندکی به دوران همه‌گیری وارد شده بودند و اکنون وعده اجرای پروژه‌هایی چندساله می‌دهند تا گذشته‌ها را جبران کنند. شاید مهم‌ترین رویداد آن باشد که همه‌گیری به عصری از خوش‌بینی بیشتر در فناوری منجر می‌شود.
به‌کارگیری سریع الگوهای کاملاً جدید کسب‌وکار در زمان حمله کووید 19 و کشف واکسن منافع حاصل از سرمایه‌گذاری را برای مدیران یادآور شد. شاید به همین دلیل است که انتظارات مربوط به هزینه‌کرد سرمایه‌ای در بنگاه‌هایS&P500 برای سال 2022 بسیار جاه‌طلبانه‌تر از انتظارات سال جاری هستند. هنوز در آغاز راه اوج‌گیری سرمایه‌گذاری قرار داریم.
منبع: اکونومیست
