عروسک‌گردان دلار

  محمدامین خدابخش: بازار سرمایه را می‌توان یکی از اثرپذیرترین بخش‌های اقتصاد از نرخ ارز دانست؛ به‌خصوص حالا که احیا یا عدم احیای برجام می‌تواند در پایان سال جاری نقش بسیار مهمی در ترکیب و میزان درآمد دلاری ایران داشته باشد. در حالی که بسیاری از مردم در طول سال‌های اخیر سعی کرده‌اند تندباد تورم را با گریز سرمایه خود به خارج از کشور یا بازارهای دارایی نظیر مسکن، سکه و خودرو محافظت کنند برخی دیگر نیز تلاش کرده‌اند با ورود به بازار پرریسک‌تر و پیچیده‌تری نظیر بازار سهام راه کسب سود را از طریقی متفاوت طی کنند تا ضمن استفاده از فرصت‌های گوناگون این بازار شانس خود را نیز برای جلوتر زدن از تورم و کسب سود حقیقی بیازمایند. این دسته از افراد همواره ناگزیر بوده‌اند برخلاف فعالان بازارهایی نظیر ارز و طلا و مسکن نیم‌نگاهی نیز به تمامی بازارها اعم از بازارهای جهانی، بازار ارز و بازار کالاهای اساسی در داخل به‌خصوص بورس کالا داشته باشند تا در مواجهه با تغییرات پی‌درپی این متغیرها بتوانند گلیم خود را از آب گل‌آلود رشد پایه پولی بیرون بکشند و به همان هدف اصلی یعنی محافظت دارایی خود از شر تورم دست پیدا کنند.مشکل این بخش از مردم نیز همواره این بوده که باید ضمن فائق آمدن بر پیچیدگی‌ها میان تمامی متغیرهای تحلیلی به‌خصوص قیمت ارز تعادل ایجاد کنند. هم‌اکنون دست یافتن به چنین تعادلی از گذشته سخت‌تر است چرا که گره خوردن قیمت ارز با متغیرهای مختلفی نظیر میزان رشد نقدینگی در داخل و هماهنگ نبودن درآمد ارزی با نیازهای کشور آن هم در شرایط مبهم آینده توافق اتمی مسیری پرپیچ و خم را پیش روی بازار سهام قرار داده است.با توجه به اینکه طبق تخمین‌ها بیش از 70 درصد نمادهای بازار سرمایه را دلاری‌ها یعنی نمادهایی که یا مستقیم با صادرات محصولات خود ارز به کشور وارد می‌کنند یا به سبب قیمت‌گذاری محصولات خود با قیمت‌های جهانی به این نام شناخته می‌شوند، تشکیل می‌دهند، طبیعی است که هر تغییر و تحولی در بازار ارز بازار سهام را به کلی دگرگون کرده و در مسیر صعودی یا نزولی قرار دهد.دقیقاً خوش‌بینی به همین مساله یعنی رشد قیمت دلار است که توانسته در روزها و هفته‌های اخیر بر ارزش معاملات خرد در بورس بیفزاید و بازار سهام را در مسیر رونق قرار دهد، مخصوصاً که در حال حاضر اختلافی حدوداً سه هزارتومانی میان قیمت دلار نیمایی با بازار آزاد وجود دارد و بسیاری بر این باور هستند که درصد افزایش این فاصله دلار نیمایی به عنوان مهم‌ترین عامل شکل‌دهنده به درآمد شرکت‌ها نیز افزایش خواهد یافت. با این حال باید توجه داشت که آنچه در شرایط کنونی بیشتر بر انتظارات تورمی دامن می‌زند نه صرف تغییر قیمت دلار بلکه رفتار سیاست‌گذاران در نبودن یک رویکرد روشن و علمی اقتصادی و معین نبودن آینده برجام است، از این‌رو در اینجا دلار نه به عنوان یک عامل بلکه صرفاً به عنوان بازتابی از نحوه حکمرانی اقتصادی عمل می‌کند و تا زمانی که این رویه پابرجا باشد احتمال بازگشت مردم به بازار سهام و در نتیجه افزایش ارزش معاملات به قوت خود باقی است.