سیلی سرخ

  صدف صمیمی: برآورد دقیق بودجه،‌ تحقق عینی آن، جلوگیری از کسری پنهان و آشکار کردن منابع از جمله ایده‌آل‌های مجلس و دولتی است که می‌خواهند در راستای توسعه قدم بردارند. تورم اما آن سنگ بزرگی است که می‌تواند جلوی محقق شدن این خواسته را بگیرد. اکثر دولت‌ها کم و بیش با معضل کسری بودجه مواجه بوده‌اند؛ اما در سال‌های تحریمی، این سنگ به بزرگی یک کوه عظیم درآمده است.

در چنین شرایطی شاید بتوان بودجه انقباضی را یکی از بهترین راه‌حل‌ها برای دولتی دانست که نه‌تنها بودجه سال گذشته خود را با کسری گذرانده است؛ بلکه چشم‌انداز درآمد سال آینده‌اش هم محدود است. اما آیا شرایط امروز طوری هست که بتوان بودجه انقباضی را به مردم تحمیل کرد؟ با شروع ماه دی،‌ اعتراضات مردم وارد ماه چهارم می‌شود؛ اعتراضاتی که جنبه‌های اقتصادی آن پررنگ و قابل توجه است. مردم خواهان اصلاحات جدی هستند؛ اما اگر پیکان این اصلاحات بدن بی‌رمق و سفره بی‌رونق مردم را نشانه بگیرد قطعاً صدای اعتراضات را بلندتر خواهد کرد. دولت در این میانه باید تصمیم بگیرد که کدام یک از راه‌حل‌های موجود را انتخاب کند و هزینه - فرصت کدام یک را برگزیند. در وهله اول میان اکثر کارشناسان توافق بر سر کاهش التهاب تورم و خاموش شدن موتور نقدینگی وجود دارد؛ اما اینکه از چه مسیری به این مقصد باید رسید جای تامل است. اخذ تصمیمات بزرگ و بنیادینی مثل احیای برجام یا اصلاحات اساسی اجتماعی چون تغییر رویه در مورد موضوعات زنان راه اول اما دور از دسترس پیشنهادی است. رویارویی مستقیم با چالش‌هایی مثل اصلاح اساسی بودجه و نظام بانکی مورد دیگری است که برخی از سیاستمداران مانند محمدرضا باهنر تحقق آن را در افق 10‌ساله می‌بینند. همچنین طلب یاری از مردم برای تحمل شرایط سخت‌تر،‌ غیرممکن‌ترین راه‌حل موجود است؛ چرا که در سال‌های گذشته آمار و ارقامی مانند افزایش خط فقر و اجاره‌بها و... نشان داده که مردم تمام توان خود را برای تحمل این دوران خرج کرده‌اند که امروز صدای اعتراضشان بلند شده است. راه نهایی طلب استمداد‌ از خودی‌هاست. در فرهنگ عامه مثلی هست به نام «با سیلی صورت خود را سرخ کردن» یعنی شرایط ناگوار را طوری تاب آوردن که دیگری متوجه آن نشود. حالا شاید بهترین فرصت برای این سرخی گونه از سوی نزدیکان سیستم حکمرانی‌ست. موسسه‌ها و نهادهایی هستند که هر سال از سوی دولت به مجلس برای اخذ ردیف بودجه معرفی می‌شوند. این صاحبان بودجه ابتدا برای تاسیس حمایت دولت را جذب می‌کنند اما پس از راه‌اندازی هم از قطار بودجه پیاده نمی‌شوند و اصطلاحاً به بودجه‌خواران بدل می‌شوند. امروز شاید همان زمانی است که این نهادها به نفع معیشت مردم و در راستای کاهش تورم باید چند سالی صورت خود را با سیلی سرخ کنند تا بودجه‌های مربوط به آنان به سمت مردم سرریز شود.