انسان‌کشی به خاطر «ناموس»

روزنامه شرق هفته گذشته در گزارشی نوشت: اهالی روستا می‌گویند «ز» هزار و یک برنامه برای آینده خود داشت و به مزاحمت‌های پسر همسایه بی‌توجه بود. می‌گویند برادر و عمویش اما نگران «آبرو»ی خانواده بودند و آن روز پس از آنکه جوان هم‌روستایی خود را یک دل سیر کتک زدند، سراغ «ز» رفتند. عمو از اهمیت غیرت و آبرو می‌گفت و برادرزاده جوان هم عصبی‌تر می‌شد؛ به خانه که رسیدند برادر سر خواهر را پشت سر هم به دیوار می‌کوبید و عمو نگاه می‌کرد تا جایی که «ز» دیگر نفس نمی‌کشید. حالا برادر نعش خواهر را به دوش می‌کشد و عازم شهر و بیمارستان می‌شود اما دیگر کار از کار گذشته است. این روایت اهالی روستای آباده در بخش لوداب کهگیلویه و بویراحمد از حادثه هفته پیش این روستاست. روایت‌ها هر چقدر هم که متفاوت باشد، حالا «ز» یکی از حدود پنج هزار قربانی سالانه قتل‌های ناموسی در دنیاست و خودکشی از سر وجدان عمویش هم گرهی را باز نمی‌کند. مرگ هولناک این دو انسان در یک هفته گذشته ذهن اهالی روستای آباده در کهگیلویه و بویراحمد را رها نمی‌کند و ماجرا به اخبار استانی هم کشیده شده است. روزگار «ز» را پیش از این زنان زیادی در استان‌های مختلف ایران زیسته‌اند و اگرچه شدت این آمار در سال‌های مختلف کم و زیاد شده اما کلیت آن قابل انکار نیست.

«خانه پدری» ایرانیان

زندگی و مرگ «ز» شباهت نزدیکی به یکی از ساخته‌های پرحاشیه دهه گذشته سینمای ایران هم دارد؛ «خانه پدری» کارگردان صاحب‌سبک سینما، کیانوش عیاری، اما روزگار خوش ندید و اولین بار در سال 93 از پرده نقره‌ای پایین کشیده شد و اگرچه پس از تغییراتی امسال به سینماها بازگشت اما بازهم در روزهای ابتدایی اکران با حکم توقیف روبه‌رو شد. منتقدان داستان فیلم را سیاه‌نمایی می‌دیدند اما گروهی از فعالان اجتماعی و جامعه‌شناسان از واقعیتی انکارناپذیر می‌گفتند که برای چاره‌جویی باید به رسمیت شناخته شود. اما در این میان،  هیچ‌گاه آماری رسمی از میزان قتل‌های ناموسی در ایران منتشر نشده هرچند برخی پژوهش‌های دانشگاهی و گفته‌های رسمی گمانه‌هایی را در این‌باره مطرح کرده است. طبق برآورد صندوق جمعیت سازمان ملل، مرگ سالانه پنج هزار نفر در دنیا بر اثر قتل ناموسی است و بر اساس برخی بررسی‌ها، در ایران هم شایع‌ترین قتل‌ها به مسائل جنسی و ناموسی مربوط است؛ حدود 20 درصد از کل قتل‌ها و 50 درصد از قتل‌های خانوادگی. علاوه‌ بر این و بر اساس گزارش پلیس ایران، فقط در سال ۱۳۸۸ و در شهر اهواز، ۱۵ زن قربانی قتل ناموسی شدند که معادل 5 /24 درصد از کل قتل‌های سال ۸۸  شهر اهواز است که البته این آمار نسبت به سال ۸۴ که میزان قتل‌های ناموسی در اهواز ۳۵ درصد بوده، کاهش داشته است. مقالات دانشگاهی و پایان‌نامه‌هایی که به بررسی این موضوع پرداختند، هم از آمار بین 375 تا 450 مورد قتل ناموسی سالانه خبر می‌دهند که در استان‌هایی با بافت فرهنگی قبیله‌ای و عشیره‌ای بالاتر از دیگر نقاط کشور است؛ خوزستان، کردستان، ایلام و سیستان و بلوچستان در رده‌های بالای رتبه‌بندی قتل‌های ناموسی قرار دارند.

رتبه ۱۴۸ ایران در حوزه شکاف جنسیتی از میان ۱۵۳ کشور

مدیرکل امور بین‌الملل معاونت امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری با استناد به آخرین گزارش مجمع جهانی اقتصاد سال ۲۰۲۰ در خصوص شکاف جنسیتی بیان کرد: ۱۰۰ سال زمان نیاز است تا شکاف جنسیتی در سطح جهانی رفع شود که این زمان در حوزه آموزشی به ۱۲ سال، در حوزه سیاست به ۹۵ سال و در حوزه اقتصاد به ۲۵۷ سال زمان برای رفع شکاف جنسیتی نیاز دارد. فلاحتی در گفت‌وگو با ایسنا بیان کرد: گزارش مجمع جهانی اقتصاد سال ۲۰۲۰ در چهار حوزه دستاوردهای آموزشی، بهداشت و سلامت، مشارکت اقتصادی و فرصت‌های اقتصادی و توانمندسازی سیاسی دسته‌بندی می‌شود.

وی با بیان اینکه بر اساس آخرین گزارش مجمع جهانی اقتصاد، جهان همچنان در نابرابری به سر می‌برد، گفت: بیشترین نابرابری در حوزه مشارکت سیاسی مشاهده می‌شود، به‌طوری که در سطح جهانی در حوزه مشارکت سیاسی ۷۵ درصد و در حوزه مشارکت اقتصادی نیز ۴۲ درصد شکاف وجود دارد.

ماجرای تماس‌های مشکوک با خانواده‌های خدمه «سانچی»

روزشمار آغاز دومین سالگرد نبرد تن به تن سیمرغ ایران با آب و آتش در حالی آغاز شده است که تراژدی «سانچی» بسان قصه هزار و یک شب، یک صفحه‌اش رنگ مرگ دارد و صفحه دیگرش از امید و بقا می‌گوید؛ ماجرای پرابهامی که هرچند برخی بر اتمام آن پافشاری می‌کنند اما شواهد و قرائن می‌گویند این معما حل‌نشده باقی مانده است؛ شواهدی مانند تماس‌های تلفنی، شاید از جنوب شرقی آسیا، شاید هم از بهشت!

دی‌ماه سال ۱۳۹۶، سمفونی آب و آتش در سواحل شرق چین به صدا درآمد و نفتکش ایرانی سانچی در دل آب، میان آتش سوخت. این حادثه که علت آن برخورد کشتی فله‌بر چینی «کریستال» با این نفتکش بود، باعث مفقود شدن ۳۲ خدمه سانچی، ۳۰ ایرانی و دو بنگلادشی شد و در نهایت با وجود تلاش تیم‌های نجات از کشورهای مختلف و همچنین مقامات ایرانی، بعد از ۹ روز سوختن در آتش در نهایت غرق شد. از این حادثه پیکر تنها سه خدمه پیدا و به ایران بازگردانده شد و سرنوشت سایر خدمه‌ها همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

آنچه به ابهامات موجود رنگ جدی‌تری بخشید، تماس‌های مشکوکی است که خانواده خدمه سانچی دریافت می‌کنند. از سوی دیگر با ثبت شکایت برخی از خانواده‌های خدمه سانچی در دادگاه فدرال آمریکا علیه سه فرد حقیقی و حقوقی، بار دیگر موضوع امکان زنده‌بودن خدمه کشتی، داغ شده است. در این راستا پدر یکی از خدمه سانچی به ایسنا گفت: تاکنون خانواده‌های خدمه سانچی بیش از ۱۲۰۰ تماس از جنوب شرق آسیا و نقاطی مانند مالدیو، تایوان، نیوزیلند، جنوب چین و... دریافت کرده‌اند. از سوی دیگر برای شماره همراه یکی از خدمه هر ماه هزینه رومینگ می‌آید. برای این تماس‌ها به واحد امور بین‌الملل همراه اول نامه داده‌ایم که هنوز جواب نداده‌اند. از وزارت اطلاعات هم پیگیری کردیم اما در یک صفحه جواب دادند و اعلام کردند به نتیجه نرسیدیم. وی ادامه داد: می‌گویند خدمه سانچی در لحظه انفجار به دلیل استنشاق گازهای سمی فوت شده‌اند اما در میعانات گازی که سانچی حمل می‌کرده چنین گازی وجود نداشته است. فردای روز حادثه آنالیز گاز را از فاز ۱۲ پارس جنوبی گرفتیم و متوجه شدیم کل گاز متصاعد از آن به‌طور کلی چهار PPM است. بنابراین چیزی به عنوان سولفید هیروژن در این گاز وجود ندارد. اگر فرض بگیریم که این ادعا درست است، پس چرا چنین گازی را بار سانچی کرده بودند؟ سانچی مخصوص حمل گاز نبود. او با اشاره به جعبه سیاه سانچی نیز اظهار کرد: در آخرین دقایق جعبه سیاه گفته می‌شود قایق‌های نجات را آماده کنید. اولین کشتی ۱۲ ساعت بعد از حادثه به سانچی رسیده است. ۱۲ ساعت بعد از حادثه کسی در کشتی مانده؟ می‌گویند قایق نجات بیرون نیامده. پس کجاست؟ اگر سوخته باید لاشه‌اش باشد. مادر یکی از خدمه سانچی نیز با تاکید بر اینکه ۷۰ تماس دریافتی داشته است، به ایسنا گفت: من با پسرم صحبت نکردم. از خارج با من تماس گرفتند. به زبان انگلیسی با یکی از بستگانم که مصاحبه نمی‌کند، صحبت کردند. مادر یکی دیگر از خدمه سانچی نیز در این‌باره به ایسنا توضیح داد: پسر دیگرم در خرداد ۱۳۹۷ تماس تلفنی داشت که طی آن فردی گفته بود من از طرف برادرت که زنده است تماس می‌گیرم اما اخیراً تماسی گرفته نشده است.

امکان پیگیری تماس‌ها

از سوی دیگر امیر کیهان، کارشناس حوزه ارتباطات نیز در این‌باره به باشگاه خبرنگاران گفته است: ادعای مطرح‌شده درباره احتمال تماس خدمه کشتی حادثه‌دیده سانچی قابل پیگیری است اما برای این کار نیاز به ورود به حریم خصوصی افراد و شنود است که به آسانی قابل انجام نیست. ورود به حریم خصوصی افراد و شنود قوانین سختگیرانه‌ای دارد و تنها با حکم مستقیم قاضی امکان‌پذیر است.

کیهان با تاکید بر اینکه خانواده‌های خدمه کشتی حادثه‌دیده سانچی باید برای پیگیری این موضوع ابتدا اقدام به طرح شکایت به مراجع قضایی کشور کنند، افزود: با توجه به قوانین مربوط به حفظ حریم خصوصی افراد و شنود تنها اپراتورها زمانی پاسخگو هستند که خانواده به مراجع قضایی شکایت کرده و حکم قاضی برای این امر را داشته باشند.

تحقیقات وزارت بهداشت برای یافتن منشأ «بوی نامطبوع» تهران

رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، در خصوص روند تحقیقات این وزارتخانه در خصوص وجود بوی نامطبوع در شهر تهران گفت: از آنجا که احتمال دارد تنفس این بوی نامطبوع به سلامت انسان ضرر وارد کند، ما تحقیقات خود را آغاز کرده‌ایم اما هنوز هیچ نتیجه‌ای مبنی بر مضر بودن بوی نامطبوع به دست نیامده و منتظر کامل شدن تحقیقات هستیم. دکتر عباس شاهسونی با اشاره به اینکه تحقیقات درباره بوی نامطبوع شهر تهران از سوی وزارت بهداشت آغاز شده ‌است، گفت: بررسی‌های ما از طریق تحقیق بر محوطه تحت پوشش سه دانشگاه علوم پزشکی تهران، ایران و شهیدبهشتی در استان تهران در حال انجام است. روند بررسی این پدیده در تمام نقاط تهران در حال انجام است اما بیشتر تمرکز ما روی مناطق جنوبی، مرکزی،‌ شرقی و غربی استان تهران است. وی در ادامه با بیان اینکه بررسی بوی نامطبوع در زمین‌های کنار فرودگاه امام خمینی نیز تحت پوشش دانشگاه علوم‌پزشکی ایران است، اظهار کرد: البته ذکر این نکته ضروری است که ما احتمال می‌دهیم منشأ بوی نامطبوعی که امسال در سطح شهر پخش می‌شود، جدید است و علت آن مانند سابق نیست اما، قطعی شدن این احتمال نیاز به تکمیل تحقیقات دارد. شاهسونی با تاکید بر اینکه این مشکل متوجه دیروز و امروز نیست و سابقه طولانی‌تری دارد، بیان کرد: تجمع آلودگی در حوزه آرادکوه، وجود بوی نامطبوع در مجاورت فرودگاه امام‌خمینی، آلودگی هوا، تغییرات جهت باد و... همگی از مشکلاتی است که از قبل هم وجود داشته به همین دلیل فرضیه ما این است که منشأ بوی نامطبوع امسال جدید است.

ورود نهادهای امنیتی به ماجرای کیک‌های مشکوک

سعید نمکی، وزیر بهداشت، در واکنش به اخبار منتشرشده درباره وجود قرص در برخی مواد غذایی گفت: این موضوع بحثی امنیتی است و عده‌ای برای تخریب شرکت‌های مواد غذایی در اذهان عمومی این اقدام را به شکل سازمان‌یافته انجام داده‌اند. وی با بیان اینکه این اقدام با هدف فلج کردن صنعت کیک و شکلات کشور صورت گرفته است گفت: نهادهای امنیتی و اطلاعاتی در حال ردیابی شبکه‌ها هستند و تاکنون موردی از مسمومیت نداشته‌ایم و امیدوارم بتوانیم در روزهای آینده این شبکه را شناسایی کرده و خاطر مردم را از این بابت راحت کنیم. همچنین دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به بودجه سال آینده این ستاد گفت: با اهتمام دولت و دستور رئیس‌جمهور، بودجه این ستاد برای سال آینده ۱۹ درصد افزایش یافت. اسکندر مؤمنی در پاسخ به سوالی درباره کیک‌های آلوده به قرص گفت: تا این لحظه موضوع قرص‌ها در حوزه مواد مخدر منتفی است و به عنوان قاچاق مواد مخدر تاکنون موضوعی گزارش نشده است و دستگاه‌های مربوطه در حال پیگیری هستند تا منشأ این اقدام مشخص شود.