از دشمنی به دوستی
آیا ایران و آمریکا از مذاکره به همکاری میرسند؟
50 سال قبل ایران و آمریکا همکاریهای گستردهای در حوزههای مختلف اقتصادی، سیاسی و نظامی داشتند و ایران موفق شده بود بهعنوان متحد آمریکا در منطقه، قدرت نظامی و اقتصادی باشد. ایران در عین روابط خوب و نزدیکی که با آمریکا داشت، از همکاری اقتصادی با دیگر ابرقدرتها ازجمله شوروی ابایی نداشت، بهطوریکه برخی صنایع سنگین و بزرگ کشور مانند ذوبآهن توسط روسها بنا و ساخته شد. با اینکه آمریکا در ایران نقش استعماری نداشت و اغلب حضورش در حوزههای آموزشی و بهداشتی یا کمکهای فنی و ایجاد سازوکار برنامهریزی اقتصادی بود، پروپاگاندای شوروی و حزب توده علیه آمریکا بهشدت فعال بود و با نفوذ زیادی که در میان روشنفکران و دانشگاهیان داشت، توانسته بود طی دو، سه دهه فضایی ضدآمریکایی در جامعه ایران برپا کند. نقشآفرینی آمریکا در ماجرای برکناری محمد مصدق در 28 مرداد 1332 نیز اثر بسیار بدی بر جامعه ایرانی گذاشت. حمایت آمریکا از شاه درحالیکه جامعه ایران رو به انقلاب میرفت نیز بیتاثیر نبود و با وقوع انقلاب و غلبه کامل تفکر چپ اسلامی، آمریکا به دشمن شماره یک تبدیل شد و ماجرای تسخیر سفارت و گروگانگیری نیز میخ آخر بر تابوت روابطی بود که پس از آن به یک چالش جدی برای ایران تبدیل شد. حالا به نظر میرسد در کنار مذاکرات و رسیدن به توافق احتمالی، شرایط برای عادیسازی روابط حداقل در سطوح اولیه، فراهمتر از هر زمان دیگری باشد و شاید دو طرف تمایل داشته باشند از میز مذاکره بر سر سفره همکاری مشترک بنشینند.