مواد مخدر
نوآوری، هوش مصنوعی، شبکه تاریک و پهپاد
بالگردهای جدید، پاسگاه‌های زمینی، هماهنگی‌های بیشتر و افزایش منابع گام‌هایی هستند که دولت کانادا برای توقف جریان فنتالین در مرزهای آمریکا برداشته است. در ماه ژانویه مقامات مرزی آمریکا فقط 13 گرم از این ماده مخدر را کشف کردند که در مقایسه با همان زمان در سال 2024 حدود 97 درصد کاهش نشان می‌دهد. با وجود این، چند ساعت پس از اعلام خبر این اقدامات از سوی جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا در سوم مارس، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا تعرفه‌هایی را برای کالاهای کانادا، مکزیک و چین در نظر گرفت تا به گفته خودش جلوی ورود سیل مواد مخدر را به کشورش بگیرد. شمار مرگ‌ومیرهای ناشی از مواد مخدر ترکیبی در آمریکا به‌تازگی کاهش یافته است، اما آنها در سال 2023 جان 75 هزار نفر از مردم این کشور را گرفتند. اقدامات آقای ترامپ یک روند فزاینده از شرارت در جهان را نمایان می‌کند. دسته‌های جدید مواد مخدر غیرقانونی دیگر از مزارع خشخاش افغانستان یا مراکز کوکائین کلمبیا نمی‌آیند، بلکه محصول شبکه‌های مواد شیمیایی هستند. گروه‌های گانگستری سازنده مواد انواع جدید را با کمک شیمیدان‌هایی تولید می‌کنند که با هواپیمای جت در سرتاسر جهان حرکت می‌کنند. آنها همچنین با استفاده از فضای تاریک و رسانه‌های اجتماعی برای خرده‌فروشی مواد و پهپادها برای امور تدارکاتی در کل زنجیره تامین نوآوری می‌کنند. در این شرایط، فناوری‌های جدیدتر از قبیل هوش مصنوعی یا پهپادهای خودران و مسلح خطر نوآوری‌ها را به‌گونه‌ای تشدید می‌کنند که نهادهای اعمال قانون از آنها عقب می‌مانند. کشف اخیر پلیس روسیه در ماه دسامبر هم‌گرایی فزاینده بین فناوری و مواد مخدر را به‌خوبی آشکار کرد. آنها یک سگ روباتی سرگردان را در یک ایستگاه مترو پیدا کردند که لوگوی بازار مواد مخدر کراکن و بسته‌هایی حاوی یک پودر را حمل می‌کرد. پلیس نتوانست بفهمد که آیا روبات واقعاً در حال حمل مواد مخدر بود یا خیر، اما حتی اگر این روبات یک نمایش جسورانه عمومی تلقی شود نشانه‌ای دال بر گسترش حوزه فعالیت، میزان مصونیت و رقابت بین گروه‌های تبهکار خواهد بود. آنها پیشگامان شکل جدیدی از قاچاق مواد مخدر هستند که فناوری‌های بزرگ را با ابزارهای جاسوسی ترکیب می‌کنند. خریداران در شبکه تاریک و در بازارهایی مانند کراکن با دلالان ارتباط برقرار می‌کنند. فضای تاریک بخشی از اینترنت است که کاربران عادی به آن دسترسی ندارند. مواد مخدر در مکان‌های مخفی انبار می‌شوند و پس از تکمیل پرداخت مکان آن به خریدار اطلاع داده می‌شود. این تبهکاران روسی هم‌اکنون بازار مواد مخدر مبتنی بر رمزپول را در اختیار دارند. به گفته یک بنگاه اطلاعاتی مبتنی بر بلاک‌چین که با نهادهای اعمال قانون همکاری می‌کند حدود 7 /1 میلیارد دلار از 4 /2 میلیارد دلار مواد مخدری که به فروش می‌رسند با استفاده از بیت‌کوین یا جایگزین‌هایی مانند ترون معامله می‌شوند. تجارت مبتنی بر رمزپول هنوز در مقایسه با روش‌های قدیمی تجارت مواد مخدر که حجم آنها به سالانه 600 میلیارد دلار می‌رسد ناچیز است. به نظر می‌رسد بسیاری از مصرف‌کنندگان در اروپای غربی و آمریکا هنوز روش‌های قدیمی را می‌پسندند. طبق مطالعه‌ای که در سال 2020 انتشار یافت، طرفداران فضای تاریک (Dark Web) یا رسانه‌های اجتماعی کمتر از 10 درصد مشتریان در اسپانیا و آمریکا را تشکیل می‌دهند. مبادلات دستی در کافه‌ها، باشگاه‌ها و خیابان‌ها هنوز به میزان زیادی رواج دارد. روش‌های جدید توزیع در روسیه علاوه بر اینکه جای معاملات رودررو را گرفته‌اند شکل بازار را هم تغییر داده‌اند. سهولت تهیه و قیمت پایین، تقاضا برای مواد مخدر ترکیبی را به‌شدت بالا می‌برد. این مواد به‌سادگی ساخته می‌شوند و از مواد مخدر وارداتی مانند هروئین یا کوکائین بسیار ارزان‌تر و در عین حال پرخطرتر هستند. الگوی آنها به‌سرعت در سرتاسر جهان گسترش می‌یابد. مواد مخدر ترکیبی در مقایسه با مواد مخدر کاشتنی مزیت‌های زیادی برای قاچاقچیان دارند. دیگر نیازی به سروکله زدن با مزارع و کشاورزان نیست. همچنین تولیدکنندگان هم نگران آن نیستند که چگونه مواد خام غیرقانونی را به مکان‌های تولید مواد مخدر انتقال دهند. به همین دلیل، مواد مخدر ترکیبی بازدهی پولی بیشتری دارند. آنجلا می، ویراستار گزارش جهانی مواد مخدر سازمان ملل می‌گوید، فنتالین سودآوری بسیار بیشتری از هروئین دارد. با وجود این او از این موضوع تعجب می‌کند که هنوز هیچ جایگزین شیمیایی برای کوکائین اختراع نشده است. نمودار ساخت مواد مخدر ترکیبی به شکل شبکه تار عنکبوت بر دیوار اتاق مارتین ریتل هوبر، متخصص مواد مخدر ترکیبی آزمایشگاه سازمان ملل در همان طبقه اتاق خانم می نصب شده است. دو گروه بزرگ در مرکز نمودار نشان‌دهنده آمفتامین و متامفتامین هستند. رشته‌هایی که از این دو گروه کشیده شده‌اند گروه‌های کوچک‌تری دارند و برخی رشته‌ها این گره‌ها را به خط‌های کناری وصل می‌کنند. هرکدام از گرههای کوچک نمایانگر یک ماده شیمیایی است. گرههای نزدیک به گرههای بزرگ موادی هستند که از آنها برای ساخت آمفتامین یا متامفتامین یا هر دو استفاده می‌شود. گرههای دورتر نماینده مواد شیمیایی سازنده گرههای قبل هستند. با پیدایش مشکل مواد مخدر ترکیبی هیات بین‌المللی کنترل مواد مخدر که در وین مستقر است، محدودیت‌هایی را برای مواد شیمیایی اولیه معرفی کرده است. انتظار می‌رود 190 کشور عضو کنوانسیون مواد مخدر سازمان ملل این محدودیت‌ها را به اجرا گذارند. تبهکاران سازمان‌یافته در واکنش به این اقدام به مواد شیمیایی لایه‌های بعدی روی آورده‌اند که آنها هم همانند مواد شیمیایی اولیه عمدتاً از آسیا و به‌ویژه چین می‌آیند. مواد شیمیایی ثانویه هم در برخی موارد ممنوع شده‌اند. ممنوعیت کل آنها میتواند آسیب‌های شدیدی به صنایع شیمیایی کشورهای تولیدکننده وارد کند. برای مثال، فنتالین به حداقل سه روش ساخته می‌شود. روش اول اهداف پزشکی دارد. روش دوم که به روش گوپتا مشهور است اغلب کاربردهایی غیرقانونی دارد. سرانجام، از روش زیگفرید صرفاً برای تولید فنتالین قاچاق استفاده می‌شود. مواد شیمیایی اولیه هر سه روش تحت کنترل هستند. اما یکی از مواد ثانویه روش گوپتا و دو ماده ثانویه مورد استفاده در روش زیگفرید به آسانی در دسترس‌اند. با این حال، استفاده از این روش‌ها چالش‌های جدیدی برای سازندگان پدید می‌آورد. به گفته آقای ریتل هوبر، از آنجا که تولیدکنندگان مجبورند به سراغ مواد شیمیایی لایه‌های سوم و بعد از آن بروند فرآیند تهیه محصول نهایی پیچیده و پیچیده‌تر می‌شود. تنظیم و مدیریت چنین فرآیندهایی به مغزهای پرمهارت و باهوش نیاز دارد. میانمار منبع اصلی متامفتامین در آسیاست. اکثر شیمیدان‌های آن از تایوان می‌آیند. آنها هم اعضای سوگندخورده سندیکای تبهکاران هستند و هم در مکان‌های تولید داخل و خارج سهم دارند. به گفته آقای ریتل هوبر، تا همین چند وقت پیش متامفتامین صرفاً از استخراج مواد فعال در محصولات پزشکی به دست می‌آمد. اما اکنون پلیس دستگاه‌‌های واکنشگری را پیدا کرده است که می‌توانند چند تن از این ماده را تولید کنند. هوش مصنوعی میتواند شرایط را برای بازرسان دشوارتر کند. مقاله‌ای که در سال 2022 انتشار یافت بیان می‌کند که می‌توان از فناوری‌های مورد استفاده در ساخت محصولات دارویی جدید برای تولید مواد مخدری بهره برد که کاملاً جدید هستند و در هیچ فهرست سیاهی دیده نمی‌شوند. شاید این اتفاق هم‌اکنون رخ داده باشد، چراکه ماهیت این کسب‌وکار بسیار بهتر است و سال‌ها طول می‌کشد تا نوآوری‌های جدید آشکار شوند. با این حال، هر سال مواد مخدر ترکیبی جدیدی به بازار می‌آیند. حمل‌ونقل و توزیع هم با روش‌های جدید صورت می‌گیرند. نیروی دریایی کلمبیا در 6 فوریه یک زیردریایی را در اقیانوس آرام رهگیری کرد که حامل 2 /2 تن کوکائین بود. آن‌گونه که درک مالتز (Derek Maltz)، مدیر سابق عملیات ویژه اداره مبارزه با مواد مخدر ایالات‌متحده به‌تازگی به شبکه خبری سی‌بی‌اس گفت، قاچاقچیان کلمبیایی کوکائین در ابتدا با تولیدکنندگان روسی زیردریایی همکاری میکردند. با این حال اخبار مربوط به ساخت زیردریایی‌های مخصوص حمل مواد مخدر باورپذیر نیستند. در سال 2006 گارد ساحلی کاستاریکا سه لوله بزرگ انتقال را در نزدیکی ساحل کشف کرد. این لوله‌ها به یک قایق شبیه به زیردریایی می‌رسیدند که از چوب و فایبرگلاس ساخته شده بود و می‌توانست 7 /2 تن کوکائین را در خود جای دهد. مقامات آمریکا تا سال 2008 هر ماه 10 عدد از این قایق‌ها را کشف میکردند. مقامات اسپانیا نیز در سال 2019 یک قایق 20متری را در حال عبور از اقیانوس اطلس رهگیری کردند. تبهکاران که در مسیرهای دریایی خبره شده‌اند اکنون به آسمان توجه می‌کنند.
زمینی، هوایی و دریایی
هواپیماهای کوچک بدون سرنشین و پهپادها نمی‌توانند همانند زیردریایی‌ها مسافت زیادی را بپیمایند. حداکثر بار بزرگ‌‌ترین آنها 220 کیلوگرم است. با این حال درست یک سال پس از عرضه اولین پهپاد به بازار، اداره مبارزه با مواد مخدر آمریکا متوجه شد که قاچاقچیان از پهپاد استفاده می‌کنند. پهپادها چندین کاربرد دارند. آنها می‌توانند مواد مخدر و سلاح را به گانگسترهای زندانی برسانند. همچنین آنها در مناطق نزدیک مرزهای بین‌المللی کاربردی هستند. آنها مقادیر کوچک مواد مخدر را در مناطقی جابه‌جا می‌کنند که موانع طبیعی یا موانع ساخت دست بشر وجود دارند. مقامات مرزی منطقه پنجاب هند گزارش می‌دهند که سال گذشته 107 پهپاد حامل مواد مخدر از پاکستان را رهگیری کرده‌اند. علاوه بر این، وقتی وسایل نقلیه حامل مواد مخدر از مسیرهای رسمی می‌گذرند پهپادها وجود گشت‌های مرزی و مسیرهای حرکت آنها را به قاچاقچیان اطلاع می‌دهند. پهپادها کاربرد چهارم و کشنده‌ای نیز دارند. گزارش شده است که اداره محافظت از مرزها و گمرک ایالات‌متحده ماه گذشته به نیروهایش هشدار داد که ممکن است گانگسترهای مکزیکی با پهپادهای حامل مواد منفجره به آنها حمله کنند. البته طرف مقابل هم میتواند از قابلیت پهپادها بهره ببرد. به‌تازگی کلودیا شینبام، رئیس‌جمهور مکزیک اعلام کرد که دولتش به پهپادهای تجسسی آمریکا اجازه می‌دهد برای یافتن آزمایشگاه‌های تولید فنتالین در آسمان مکزیک پرواز کنند. نوآوری‌های فناورانه در هر دو طرف کاربرد دارند.
