سوت پایان
مدیران چگونه می‌توانند از فرسودگی شغلی جلوگیری کنند؟
در دنیای پرشتاب امروز، کار بیش‌ازحد، تعهد فراوان و احساس غرق‌شدن در خواسته‌های زندگی به‌راحتی پیش می‌آید. وقتی این اتفاق می‌افتد، با دشوارشدن وظایف، در معرض خطر فرسودگی شغلی قرار می‌گیریم و اینکه بدانیم کی باید کنار بکشیم، بسیار مهم است. اغلب، علائم هشداردهنده خاصی لازم است که ما را وادار به توقف، درخواست کمک یا عقب‌نشینی کند. طبق داده‌های شرکت جهانی کاریابی رابرت هالف، 44 درصد از کارمندان می‌گویند امروز در مقایسه با یک سال پیش، در محل کارشان بیشتر دچار فرسودگی شغلی شده‌اند.
استرس ناشی از همه‌گیری کووید 19، ساعت‌های طولانی و تعطیلات کم و نبود توازن میان کار و زندگی، باعث شده بسیاری افراد در مواجهه با استرس‌های مرتبط با کار به پایان خط برسند. فرسودگی شغلی کارکنان، به‌ویژه برای کارفرمایانی که به‌دنبال گذار به الگوی کاری ترکیبی و حفظ استعدادها در طول «استعفای بزرگ» هستند، رو به رشد است. سازمان‌ها برای جلوگیری از فرسودگی شغلی کارکنان چه کاری می‌توانند انجام دهند؟
فرسودگی شغلی چالش مهمی در دنیای پرشتاب امروز است. ما در فرهنگی از «مقایسه‌های رو به بالا» زندگی می‌کنیم و دائم خودمان را با کسانی که از ما جلوترند، مقایسه می‌کنیم که باعث می‌شود احساس ناکافی‌بودن داشته باشیم. فرسودگی شغلی فقط به معنای احساس خستگی یا استرس نیست؛ بلکه خستگی عمیق و مزمن ذهن، بدن و روح است که باعث احساس درماندگی می‌شود. فرسودگی به سه شکل «خستگی»، «بدبینی» و «ناکارآمدی» بروز می‌کند.
دلایل مختلفی برای فرسودگی شغلی وجود دارد. نداشتن حق اظهارنظر در مورد نحوه انجام کار، همانند برنامه، تکالیف یا حجم کار، می‌تواند به فرسودگی شغلی دامن بزند. وقتی مطمئن نیستید که رئیس یا دیگران از شما چه می‌خواهند، احتمالاً احساس می‌کنید کارتان را به‌درستی انجام نمی‌دهید. شاید با یک قلدر کار می‌کنید. یا احساس می‌کنید همکارانتان با شما مخالف هستند. یا رئیستان بیش‌ازحد درگیر کار شماست. این درگیری‌ها می‌توانند استرس شغلی را بالا ببرند. زیاد یا کم کارکردن و کمبود نیز عامل مهمی در فرسودگی شغلی است. شاید شغلتان کسل‌کننده باشد. یا آنقدر شلوغ است که نمی‌توانید از پس کارها بربیایید. در این وضع، برای تمرکز، انرژی زیاد لازم دارید. این مسئله می‌تواند به خستگی و فرسودگی شغلی در وجودتان منجر شود. اگر در محل کار و زندگی شخصی خودتان احساس تنهایی می‌کنید، ممکن است استرس بیشتری داشته باشید.
فرسودگی شغلی به تمام زوایای زندگی شخصی و حرفه‌ای افراد نفوذ می‌کند و باعث علائمی همانند فقدان انگیزه، افزایش اشتباه، عادت‌های خواب نامناسب، قطع ارتباط با خانواده و دوستان، تحریک‌پذیری و موارد دیگر می‌شود. ۷6 درصد کارمندان آمریکایی می‌گویند استرس محل کار بر سلامت روان آنها با افسردگی یا اضطراب تاثیر می‌گذارد.
فرسودگی شغلی مشکلی جدی است که بسیاری از کارمندان از آن رنج می‌برند. براساس گزارش انجمن قلب آمریکا، ۸2 درصد کارمندان حداقل گاهی اوقات فرسودگی شغلی را تجربه می‌کنند و ۲5 درصد می‌گویند اغلب این احساس با آنهاست. این موضوع نشان می‌دهد مشکل چقدر گسترده است. شرکت‌ها در ایالات‌متحده ازنظر مالی به‌شدت تحت تاثیر استرس قرار می‌گیرند. موسسه استرس آمریکا اعلام می‌کند استرس مرتبط با شغل، سالانه بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار برای مشاغل هزینه دارد و به مواردی همانند جابه‌جایی کارکنان، غیبت بیشتر و کاهش بهره‌وری می‌انجامد. حجم کار غیرمنطقی، عامل اصلی است. وقتی کارمندان حجم کاری مدیریت‌پذیر ندارند، در معرض خطر فرسودگی شغلی قرار می‌گیرند.
براساس گزارش فرسودگی شغلی سلامت روان بریتانیا، ۹1 درصد بزرگسالان ساکن اسکاتلند، سطوح بالا یا شدید فشار یا استرس را بیش از سایر کشورهای بریتانیا تجربه کرده‌اند. تقریباً از هر چهار نفر در اسکاتلند، یک نفر به دلیل سلامت روان ضعیف ناشی از استرس، مرخصی می‌گیرد. فرسودگی شغلی و استرس در محل کار سالانه 28 میلیارد پوند برای اقتصاد بریتانیا هزینه دارد و باعث 3 /23میلیون روز مرخصی استعلاجی می‌شود. گزارش فرسودگی شغلی سلامت روان بریتانیا نشان می‌دهد 26درصد کارگران اسکاتلندی به دلیل بحران هزینه‌های زندگی، اضافه‌کاری با حقوق انجام می‌دهند. جدیدترین داده‌های گزارش سلامت روان AXA نشان می‌دهد تقریباً از هر چهار نفر از جمعیت شاغل، سه نفر حداقل مشکل سلامت روان را به‌دلیل کارشان تجربه کرده‌اند.
کارمندان تنها کسانی نیستند که هزینه فرسودگی شغلی می‌پردازند. استرس بیش‌ازحد در محل کار می‌تواند سالانه تا 190 میلیارد دلار، هزینه مراقبت‌های بهداشتی ایجاد کند و با غیبت بیشتر و نارضایتی شغلی مرتبط است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد کارفرمایان می‌توانند با حمایت از رفاه کارکنان، به کاهش این هزینه‌ها و حمایت از نتایج بهتر کسب‌وکار کمک کنند. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۹ نشان داد قیمت سهام سازمان‌هایی که سلامت و ایمنی کارکنان را در اولویت قرار داده‌اند، در چهار سال، ۱۱۵ درصد افزایش یافته است.
مراقبت از کارمندان، بخش ضروری محیط کار موفق است. سازمان‌ها با اجرای استراتژی‌هایی همانند ترویج تعادل کار و زندگی، ارائه پشتیبانی و تشویق به استراحت‌های منظم، زمینه را برای نیروی کار شاد، سالم و پربار فراهم می‌کنند. مدیران می‌توانند با پیروی از این استراتژی‌ها، محیط کاری مثبت و شاد ایجاد کنند.
فشار برای پایان دادن به فرسودگی شغلی در سال 2019 چنان شدید شد که سازمان بهداشت جهانی در یازدهمین ویرایش طبقه‌بندی بین‌المللی بیماری‌ها، فرسودگی شغلی را پدیده شغلی اعلام کرد. گزارش سلامت روان بریتانیا نشان داد از هر پنج کارگر بریتانیایی، یک نفر در سال 2023 به دلیل نگرانی‌های مربوط به سلامت روان مرتبط با استرس، مرخصی گرفته است.
گزارش موسسه بیمه سلامت و عمر Vitality نشان داد نسل Z و نسل هزاره جوان معادل یک روز در هفته کار را به دلیل نگرانی‌های مربوط به سلامت روان از دست می‌دهد و اکثر ساعت‌های ازدست‌رفته به دلیل کار ناکارآمد به‌جای کل روزهای مرخصی استعلاجی است. ازنظر مقیاس، مطالعه‌ای که اداره اجرایی بهداشت و ایمنی دولت بریتانیا انجام داده، نشان می‌دهد تقریباً 9 /17 میلیون روز کاری به‌عنوان محصول جانبی استرس، افسردگی یا اضطراب در محل کار از دست می‌رود و اثر اقتصادی آن چشم‌گیر است؛ سلامت ضعیف به دلیل غیبت و بهره‌وری پایین، سالانه ۱۳۸ میلیارد پوند برای اقتصاد بریتانیا هزینه دارد. کارشناسان براساس روند جست‌وجو اظهار می‌کنند فرسودگی شغلی ممکن است در مقاطع خاصی از سال (برای مثال ژانویه ۲۰۲۱) افزایش یابد.
عملکرد شرکت‌ها
وقتی افراد دچار فرسودگی شغلی می‌شوند، هر بخش از زندگی آنها آسیب می‌بیند. ازاین‌رو، برای حل مشکل فرسودگی شغلی، تعدادی شرکت‌ها مسئولیت کمک به کارمندان را وظیفه می‌دانند. به‌طور مثال، شرکت ZenDesk مزایایی برای پوشش سلامت روان گسترش داده‌اند یا دسترسی رایگان یا تخفیف‌دار به درمان از راه دور را برای کارمندان فراهم کرده‌اند. در روزهای اولیه کووید 19، استارباکس پوشش سلامت روان را برای کارمندان و خانواده‌هایشان گسترش داد. سرمایه‌گذاری بلک‌راک نیز نظرسنجی‌های پالس را برای درک عوامل استرس‌زا و نیازهای کارمندانش انجام می‌دهد. این اطلاعات به هدایت برنامه‌ها و سیاست‌هایی برای رفع نیازهای آنها و مبارزه با فرسودگی شغلی کمک می‌کنند. شرکت اسمارت دیزاین، ساعت‌های شاد مجازی ناهار، (معروف به استراحت‌های ذهنی ظهر) را اجرا می‌کند که کارمندان را تشویق کند حتی اگر از راه دور کار می‌کنند، از کار فاصله بگیرند و معاشرت کنند. شرکت‌هایی همانند سیسکو و بن و جری، مکان‌هایی را در دفتر برای کارمندان‌شان در نظر گرفته‌اند که در طول روز، چرت‌های کوتاه بزنند. همچنین، برنامه دوست‌یابی بامبل اعلام کرده است به بیش از ۷۰۰ کارمندش یک هفته مرخصی با حقوق می‌دهد که از فرسودگی شغلی جلوگیری کند. مایکروسافت در سال ۲۰۲۱ پنج روز مرخصی اضافی به کارمندانش داد که استراحت و تجدید قوا کنند.
شرکت‌های بزرگ، ازجمله لینکدین، ماریوت و شاپیفای، دفاترشان را برای روزها یا هفته‌ها تعطیل می‌کنند که به کارمندان فرصت مراقبت را بدهند. «جمعه‌های استراحت و تجدید قوا»ی شاپیفای در دوران اوج همه‌گیری آغاز شد و در سال ۲۰۲۱ با تعطیلی جمعه‌ها در ماه‌های جولای و آگوست ادامه دارد. موزیلا علاوه بر «روزهای سلامتی» که روزهای تعطیل در سطح شرکت هستند و از سال ۲۰۲۱ ماهی یک بار برگزار می‌شود، کل شرکت را برای «هفته سلامتی» تعطیل می‌کند.
بسیاری از کارمندان در مورد رفتن به مرخصی مردد هستند، بنابراین برخی از شرکت‌ها مشوق‌هایی ارائه می‌دهند. علاوه بر حقوق معمول، PwC به کارمندان برای مرخصی تا سقف ۲۵۰ دلار برای یک هفته کامل مرخصی می‌دهد. همچنین فول‌کانتکت سالانه ۷۵۰۰ دلار به کارمندانش می‌دهد که به تعطیلات بروند.
شرکت پلت‌فرم Together از مدل مربیگری برای کاهش فرسودگی شغلی بهره می‌برد. توانایی بحث در مورد مشکلات با یکدیگر، حمایت و مشاوره، ارتباط مربیگری، افزایش اعتمادبه‌نفس و تشویق به انتخاب‌های سالم، از راه‌هایی هستند که مربیگری در محل کار می‌تواند به کارمندان در مقابله با استرس و کاهش احتمال فرسودگی شغلی کمک کند.
راه‌حل فرسودگی شغلی این نیست که از کارمندان بخواهیم «خودشان را اصلاح کنند». در عوض، این وظیفه کارفرمایان است که به ایجاد استراتژی‌هایی در سطح سازمانی و تیمی کمک کنند، درحالی‌که عوامل فردی را نیز نباید نادیده بگیرند. گزینه قدرتمند، ایجاد نظام مربیگری کارمند است. همان‌طور که پلت‌فرم Together توضیح می‌دهد، مربیگری، استرس را کاهش می‌دهد و رفاه را هم در مربی و هم در شاگرد بهبود می‌بخشد. اولی اغلب احساس هدفمندی بیشتری می‌کند و ممکن است برخی نظرهایش از سوی همکاران تایید شود. دومی از مشاوره کسی که جزئیات سازمان را می‌داند و می‌تواند به حل یا جلوگیری از مشکلات بین‌فردی کمک کند، بهره‌مند می‌شود.
مربیگری می‌تواند استرس را برای همه افراد درگیر از طریق بحث، مشاوره، توسعه مهارت، افزایش اعتمادبه‌نفس و حمایت از انتخاب‌های سالم کاهش دهد. چنین برنامه‌هایی به‌راحتی قابل تنظیم هستند و به مقابله با انواع مسائل مربوط به شفافیت، کار زیاد و عدالت که اغلب به فرسودگی شغلی دامن می‌زنند، کمک می‌کنند. اندی جانسون، از آیورودا نیز بر این باور است ما می‌دانیم کار تنها بخشی از زندگی است و میزان فضایی که آن بخش اشغال می‌کند، برای همه ما منحصربه‌فرد است. به همین دلیل است که ما افراد را تشویق می‌کنیم هر زمان که احساس نیاز کردند، متوقف شوند، استراحت کنند و از کار دست بکشند. شکی نیست در شرکت‌هایی که به‌سرعت در حال رشد هستند، ستایش ذهنیت «شتاب» یا «سخت‌کوشی» رایج است. اما کار بیش ازحد به قیمت سلامت روانی یا جسمی شما نتیجه عکس خواهد داد. فقط حجم کاری نامتوازن نیست که به فرسودگی شغلی می‌انجامد. فرهنگ‌های شرکتی که شفاف نیستند یا ناعادلانه تلقی می‌شوند نیز از علل اصلی فرسودگی شغلی کارکنان هستند. به همین دلیل است که ارتباط واضح از بالا به پایین، داشتن یک نظام شفاف و عادلانه در مورد جبران خسارت، ارتقا، پاداش و ایجاد محیط با امنیت روانی اهمیت دارد.
این نوع رویکرد ممکن است به‌ویژه در برخی تیم‌ها بیش از سایرین مورد نیاز باشد. کریگ مور، رئیس فروش در ویوند، توضیح می‌دهد چگونه تیم‌های فروش، به دلیل ماهیت عملکردمحور کارشان، به‌ویژه در برابر فرسودگی شغلی، آسیب‌پذیر هستند و چگونه رهبران فروش می‌توانند برای ایجاد فرهنگی بهتر دست به‌کار شوند. به‌عنوان رهبر کسب‌وکار شما مسئولیت دارید برای تیم فروش لحن تعیین کنید. من به‌شدت باور دارم که می‌توانید فرهنگ عملکردمحور، همدلانه و سرگرم‌کننده ایجاد کنید. همه این عناصر می‌توانند در کنار هم وجود داشته باشند و مهم است بگویید که به چه چیزی باور دارید و هر روز به آن شکل ظاهر شوید. الگوسازی رفتار سالم از بالا به پایین و هدفمند‌بودن در مورد نوع فرهنگ شرکتی که می‌سازید به‌طور ضمنی یا صریح برای اطمینان از اینکه زمینه‌ای برای کار بیش‌ازحد و استرس ایجاد نمی‌کنید، مهم است.
مانوج پاریکاتیل، مدیر شرکت گودرا تاکید می‌کند به کارمندان قدرت تغییر جهت بدهید. ارتباط سالم میان کارمندان و مدیران نقش حیاتی در کاهش اثرات فرسودگی شغلی کارمندان دارد. هیچ محیط کاری بهتر از جایی نیست که کارمند بتواند به اندازه کافی به کارفرمایش اعتماد کند که در مورد آنچه او را زیر فشار قرار می‌دهد، گفت‌وگوهای صادقانه داشته باشد و راه‌حل‌های ممکن را پیشنهاد دهد.
درحالی‌که بدون شک عناصر سازمانی و شخصی وجود دارند که در فرسودگی شغلی نقش دارند، لازم است بررسی شود که آیا ناهماهنگی اساسی‌تر می‌تواند علت اصلی باشد یا خیر؟ ایلی اولیچنی، سازنده جامعه خلاق در Genially، توضیح می‌دهد: «کسی زمانی به من گفت که فرسودگی شغلی در اثر کار زیاد نیست؛ بلکه نتیجه ادامه مسیری است که دیگر مال شما نیست.» اگرچه باور بر این است که کار طولانی‌مدت می‌تواند باعث فرسودگی شغلی شود، اما ایده کلیدی در اینجا وجود دارد و آن، اولویت یافتن فرد مناسب برای تیم است. با این رویکرد، به اعضای تیم اجازه داده می‌شود تمرکز و حوزه خودشان را تغییر دهند و نقشی بیابند که به بهترین وجه با توانایی‌ها و اهداف رشد شخصی آنها مطابقت داشته باشد. همسویی میان دیدگاه فرد و شرکت برای به حداقل‌رساندن فرسودگی شغلی ضروری و یکی از دلایلی است که باعث شکوفایی تیم می‌شود.
نقش مدیران
پیشگیری از فرسودگی شغلی در محل کار به رویکرد پیشگیرانه نیاز دارد. تشویق به ارتباط آزاد، اجرای برنامه‌های مدیریت استرس، ارائه ترتیبات کاری انعطاف‌پذیر و فراهم‌کردن فرصت‌های توسعه حرفه‌ای، چهار استراتژی خاص‌اند که می‌توانند تفاوت زیادی در رضایت شغلی و رفاه عمومی رقم زنند. مدیران نقش کلیدی در جلوگیری از فرسودگی شغلی در محل کار دارند. آنها لحن تیم را تعیین می‌کنند. با تمرکز بر آموزش رهبری کسب وکار، ایجاد محیط حمایتی و قدردانی از تلاش‌ها، مدیران می‌توانند فرسودگی شغلی را در میان کارمندان به میزان قابل‌توجهی کاهش دهند. مدیران می‌توانند یاد بگیرند تیم‌های‌شان را مربیگری کنند، اهداف روشنی تعیین کنند و به‌طور موثر ارتباط برقرار کنند. این مهارت‌ها به کارمندان کمک می‌کند احساس کنند از آنها حمایت می‌شود. محیط حمایتی، محیطی است که در آن کارمندان می‌دانند رفاهشان اهمیت دارد. مدیران می‌توانند با تشویق کارمندان به استفاده از زمان تعطیلات و ارائه برنامه‌های انعطاف‌پذیر، این احساس را القا کنند. همچنین وقتی کارمندان احساس می‌کنند سخت‌کوشی‌شان مورد توجه قرار گرفته است، انگیزه و مشارکت آنها افزایش می‌یابد. مدیران باید عادت کنند هم پیروزی‌های بزرگ و هم تلاش‌های کوچک را به رسمیت بشناسند. یک یادداشت تشکر ساده یا تشویق در طول جلسات تیمی می‌تواند باعث شود کارمندان احساس ارزشمندی کنند. ایجاد سیستم پاداش، راه دیگری برای ابراز‌کردن قدردانی است.
