هلهله در کوچه بورس

یک هفته معاملاتی دیگر در بازارهای دارایی به اتمام رسید و در این میان بازار سهام توانست گوی سبقت را از دیگر بازارها برباید. شاخص کل بورس تهران با رشد 4 /6درصدی در مقیاس هفتگی توانست بیشترین رشد هفتگی خود را در 62 هفته اخیر به ثبت برساند. دلار بعد از فتح قله، اندکی عقب‌نشینی کرد و در روز چهارشنبه در میانه‌های کانال 68 هزار تومان معامله شد. نفت برنت در 72 دلار معامله می‌شود و در بازار طلا و سکه نیز بعد از سقوط آزاد قیمت‌ها در سه روز ابتدایی هفته، قیمت‌ها در مسیر احیا قرار دارند.

بازار سهام

بورس تهران بهترین هفته خود در سال جاری را در معاملات هفته گذشته تجربه کرد. در جریان دادوستدهای هفته گذشته بورس تهران، شاخص کل با رشد 4 /6درصدی همراه شد و به سطح دو میلیون و 146 هزارواحدی رسید. چنین رشدی در مقیاس هفتگی در نماگر اصلی بازار سهام در 62 هفته معاملاتی اخیر بی‌سابقه بود و آخرین‌باری که شاخص توانسته بود رشدی بیش از این در مقیاس هفتگی به ثبت برساند، به هفته منتهی به 8 شهریور سال 1402 بازمی‌گردد که در آن شاخص کل رشد 12 /8درصدی را به ثبت رسانده بود. ذکر این نکته ضروری است که در آن مقطع شاخص کل با دامنه نوسان مثبت و منفی هفت‌درصدی توانسته بود چنین رشدی را به ثبت برساند و اکنون بازار با دامنه نوسان مثبت و منفی سه‌درصدی توانسته به چنین رشدی برسد که گویای شدت تقاضا در معاملات هفته گذشته بورس تهران است. در معاملات هفته قبل، شاخص هم‌وزن رشد 38 /5درصدی و شاخص کل فرابورس نیز صعود 73 /2درصدی را به ثبت رساند. نکته جالب توجه این است که شاخص‌های سهامی در هر پنج روز معاملاتی هفته گذشته با رشد همراه شدند. واقعیت امر این است که بورس تهران در سال جاری، با توجه به بروز و ظهور انواع و اقسام ریسک‌های سیستماتیک، دچار جاماندگی زایدالوصفی نسبت به دیگر بازارها شده است و بازدهی نماگرهای سهامی از ابتدای سال منفی بوده است. این در حالی است که در این مدت، بازار طلا و سکه توانست گوی سبقت را از بازار سهام برباید و تبدیل به پناهگاه سرمایه‌ها شود. با وجود رشدی که در هفته گذشته حادث شد، شاخص کل همچنان 14 /2 درصد از رقم انتهایی سال 1402 پایین‌تر است و در صورت تداوم روند صعودی بورس در هفته جاری، می‌توان امیدوار بود که بازدهی شاخص از ابتدای سال وارد محدوده مثبت شود. رشد دلار نیمایی از ابتدای سال به 7 /23 درصد رسیده است و نرخ دلار حواله توانسته محدوده 50 هزار تومان را فتح کند. نرخ مذکور یکی از مهم‌ترین نرخ‌هایی است که تحلیلگران بورسی در بررسی صورت‌های مالی شرکت‌ها به آن وزن می‌دهند و یکی از دلایل رشد بورس در هفته گذشته، رشد 7 /23درصدی این نرخ از ابتدای سال است که بورس به خاطر ریسک‌های مختلف به اندازه کافی به این مورد اهمیت نداده بود. افزون بر این، به‌رغم افت دلار در بازار آزاد که در چند روز اخیر اتفاق افتاده، دلار توانسته از محدوده 60 هزار تومان در پایان سال گذشته تا کانال 68 هزار تومان افزایش قیمت را تجربه کند که این موضوع نیز به عنوان دیگر محرک بازار سهام مطرح است. افزون بر این موارد، کمرنگ ‌شدن سایه ریسک‌ها و خارج شدن بازار از وضعیت ابهامی که در ماه‌های قبل در آن قرار داشت سبب شده که تقاضا در کلیت بورس تهران تقویت شود و بازار در مسیر صعود قیمت‌ها گام بردارد.

بازار ارز

قیمت دلار در بازار آزاد که تحت‌تاثیر تشدید تنش‌های خاورمیانه و فضای هیجانی پیش از انتخابات آمریکا تا میانه‌های کانال 70 هزار تومان نیز پیشروی کرده بود، در روزهای گذشته با کاهش همراه شد و قیمت اسکناس آمریکایی در بازار آزاد تا پله‌های ابتدایی کانال 67 هزار تومان نیز عقب‌نشینی داشت. اما مجدداً دلار با افزایش قیمت همراه شد و وارد کانال 68 هزار تومان شد. عوامل سیاسی و ژئوپولیتیک در سال جاری، بازیگردان اصلی بازار ارز بوده است و کلیه افت‌وخیزهای دلار در بازار آزاد به عوامل مذکور مرتبط بوده است. نخستین شوک واردشده به دلار در میانه‌های فروردین و پس از حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق رخ داد، انتظارات افزایشی در بازار ارز بعد از حمله نخست ایران به اسرائیل که عملیات وعده صادق 1 لقب گرفت به اوج خود رسید و شاخص ارزی توانست تا محدوده 70 هزار تومان نیز افزایش ارتفاع داشته باشد. پس از این اتفاق، فروکش هیجانات در بازار رخ داد و دلار در یک روند نزولی پرشتاب در اردیبهشت تا حوالی 57 هزار تومان نیز عقب‌نشینی داشت. بعد از سقوط بالگرد حامل رئیس دولت سیزدهم و همراهان در اواخر اردیبهشت مجدداً دلار تا حوالی 60 هزار تومان افزایش قیمت را تجربه کرد که اثر این شوک نیز بعد از یک روز خنثی شد و دلار مجدداً به محدوده‌های کمتر از 60 هزار تومان عقب‌نشینی داشت. در اثنای مرحله نخست و دوم انتخابات ریاست‌جمهوری نیز دلار با افزایش قیمت همراه شد و تا سطح 62 هزار تومان نیز پیشروی داشت که این هیجان نیز پس از مدتی فروکش کرد و دلار در اواخر تیرماه و دو هفته پس از پیروزی مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست‌جمهوری تا کانال 57 هزار تومان عقب‌نشینی کرد. دهم مردادماه، اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس در تهران ترور شد و این موضوع مجدداً آتش انتظارات منفی را در بازار ارز شعله‌ور کرد و دوباره قیمت دلار به حوالی 62 هزار تومان رسید، دلار بعد از این اتفاق نیز آرام گرفت و در اواخر مرداد به کانال 58 هزار تومان بازگشت و مدتی در گوشه‌وکنار محدوده 60 هزار تومان معامله شد. از اواخر شهریور و با تشدید تنش‌ها در لبنان و کلیت خاورمیانه مجدداً یک موج صعودی دیگر در بازار ارز آغاز شد و قیمت دلار در یک روند صعودی 40روزه از محدوده 59 هزار تومان تا قله 70 هزار تومان افزایش قیمتی را تجربه کرد. همان‌طور که مشاهده می‌شود در سال جاری، همه افت‌وخیزهای اسکناس آمریکایی در بازار آزاد بر اثر اتفاقات سیاسی خارجی و داخلی حادث شده است و از قضیه مذکور این نتیجه حاصل می‌شود که نرخ ارز شامه حساسی نسبت به تغییر و تحولات سیاسی دارد و کوچک‌ترین نشانه مثبت و منفی در سپهر سیاسی کشور، بلافاصله در بازار ارز منعکس و نمایان می‌شود.

بازار طلا و سکه

معاملات بازار سکه در هفته گذشته در دو پرده متفاوت دنبال شد. سه روز ابتدایی هفته توام با کاهش قابل‌توجه قیمت‌ها بود و گواهی سپرده سکه در سه روز پیاپی در ابتدای هفته با افت بیش از سه درصد همراه شد. گواهی سپرده سکه در روز شنبه افت سه درصد، در روز یکشنبه کاهش 19 /3درصدی و نهایتاً در روز دوشنبه با کاهش ارتفاع 7 /3درصدی همراه شد و فقط در سه روز معاملاتی از قیمت 52 میلیون و 300 هزار تومان به 47 میلیون و 300 هزار تومان رسید. افت قیمت دلار در بازار آزاد و عقب‌نشینی بهای هر اونس طلا در بازار جهانی از‌جمله دلایل افت قابل توجه قیمت‌ها در معاملات روزهای ابتدایی هفته بود. اما در روز سه‌شنبه و با رشد قیمت دلار در بازار آزاد و رسیدن مجدد قیمت دلار به 68 هزار تومان، اندکی از افت قیمتی سنگین قیمت‌ها جبران شد و قیمت گواهی سپرده سکه با رشد 74 /1درصدی همراه شد. این رشد در روز چهارشنبه نیز ادامه‌دار بود. ربع‌سکه یکی از قطعات خانواده سکه بود که در سه روز ابتدایی هفته‌ای که گذشت، افت سهمگینی را متحمل شد؛ قیمت ربع‌سکه در سه روز ابتدایی هفته به ترتیب با افت 82 /3، 29 /1 و 9 /6درصدی همراه شد و از قیمت 16 میلیون و 300 هزار تومان روز پنج‌شنبه (17 آبان) به 14 میلیون و 500 هزار تومان رسید. ربع‌سکه اما در روز سه‌شنبه همه افتی را که در روزهای یکشنبه و دوشنبه متحمل شده بود جبران کرد و با افزایش ارتفاع 28 /8درصدی همراه شد و به 15 میلیون و 700 هزار تومان رسید. رشد ربع‌سکه در روز چهارشنبه نیز ادامه‌دار بود و ربع‌سکه به 16 میلیون تومان رسید. شایان ذکر است که عرضه ربع‌سکه با ضرب سال جاری در مرکز مبادله نیز یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر افت قیمت ربع‌سکه در سه روز نخست هفته بود. حراج‌های مرکز مبادله ارز و طلای ایران در هفته گذشته نیز ادامه پیدا کرد؛ در سی‌و‌دومین حراج سکه مرکز مبادله که نوزدهم آبان انجام شد، 10 هزار و 650 قطعه ربع‌سکه (ضرب 1403) با میانگین قیمت 14 میلیون و 985 هزار تومان، 559 قطعه نیم‌سکه با میانگین قیمت 26 میلیون و 271 هزار تومان و همچنین هزار و 686 قطعه تمام‌سکه با میانگین قیمت 50 میلیون و 293 هزار تومان به خریداران تخصیص داده شد. سی‌و‌سومین حراج مرکز مبادله نیز بیست‌و‌یکم آبان‌ماه برگزار شد که در آن، شش‌هزار و 743 قطع ربع‌سکه با میانگین قیمت 14 میلیون و 311 هزار تومان، 535 قطعه نیم‌سکه با میانگین قیمت 24 میلیون و 258 هزار تومان و دو هزار و 341 قطعه تمام سکه با میانگین قیمت 47 میلیون و 576 هزار تومان به خریداران واگذار شد. نکته جالب توجه در حراج سی‌و‌سوم، کاهش قابل توجه میانگین قیمت انواع قطعات سکه نسبت به حراج قبلی بود. از سیزدهم اسفندماه ۱۴۰۲ تا بیست‌ویکم آبان، 33 حراج از طریق سامانه معاملات سکه طلای مرکز مبادله ایران برگزار شده است که طی این حراج‌ها، در مجموع ۴۵۸ هزار و ۵۷۵ قطعه انواع سکه طلا به متقاضیان تخصیص داده شده است. سهم ربع‌سکه از این حجم، تخصیص ۲۴۴ هزار و ۱۹۴ قطعه، نیم‌سکه ۸۳ هزار و ۳۳۲ قطعه و تمام‌سکه ۱۳۱ هزار و ۴۹ قطعه است. همچنین سی‌و‌چهارمین حراج مرکز مبادله نیز در روز چهارشنبه برگزار شد که در لحظه تنظیم این گزارش (ساعت 15 روز چهارشنبه)، آماری از نتایج آن منتشر نشده است.

بازار نفت

پس از کاهش پیش‌بینی سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) درباره رشد تقاضای جهانی در سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵، بروز نشانه‌هایی مبنی بر کمبود عرضه قریب‌الوقوع نفت خام، قیمت‌های نفت را در معامله‌های روز چهارشنبه افزایش داد. قیمت نفت خام شاخص برنت دریای شمال با ۱۷ سنت یا 24 /0 درصد افزایش به ۷۲ دلار و شش سنت برای هر بشکه رسید. در همین حال نفت خام دبلیوتی‌آی آمریکا روز چهارشنبه با قیمت ۱۴ سنت یا 21 /0 درصد افزایش ۶۸ دلار و ۲۶ سنت برای هر بشکه دادوستد شد. تحلیلگران موسسه ای‌ان‌زد در یادداشتی اعلام کردند که کمبود عرضه در بازار فیزیکی با جبران تاثیر منفی افت تقاضا سبب افزایش قیمت نفت شد. خریداران در بازار فیزیکی فعالیت ویژه‌ای داشته‌اند و محموله‌های موجود به‌سرعت خریداری می‌شود. به‌هر‌حال کاهش پیش‌بینی تقاضا و افت تقاضا از سوی چین، مصرف‌کننده بزرگ جهان، همچنان بر روند بازار تاثیر می‌گذارد. ییپ جون رونگ، تحلیلگر بازار در موسسه آی‌جی گفت: پیش‌بینی می‌کنیم قیمت‌ها برای مدت طولانی‌تری در سطح کنونی حفظ شوند. نبود محرک‌های مالی خارج از چین همراه با چشم‌انداز افزایش تولید نفت آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ و برنامه‌های اوپک‌پلاس برای افزایش تولید بر چشم‌انداز تقاضای نفت سایه انداخته است. سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) روز سه‌شنبه (۲۲ آبان) با انتشار گزارش ماهانه خود اعلام کرد تقاضای جهانی نفت در سال ۲۰۲۴ میلادی یک میلیون و ۸۲۰ هزار بشکه در روز افزایش خواهد داشت، این در حالی است که این سازمان ماه گذشته پیش‌بینی کرده بود که تقاضای نفت جهان یک میلیون و ۹۳۰ هزار بشکه در روز افزایش می‌یابد. افت تقاضا از سوی چین، بزرگ‌ترین واردکننده نفت جهان، دلیل اصلی کاهش پیش‌بینی اوپک است. اوپک همچنین برآورد خود را درباره رشد تقاضای روزانه نفت جهان در سال ۲۰۲۵ از یک میلیون و ۶۴۰ هزار بشکه به یک میلیون و ۵۴۰ بشکه کاهش داد.