تغییر مسیر در بازار ارز

قیمت ارز که طی هفته‌های اخیر، کم‌نوسان دنبال می‌شد، هفته گذشته روند صعودی را طی کرد تا سرانجام در انتهای هفته از کانال 15 هزارتومانی عبور کند، جوسازی نوسان‌گیران در آستانه شروع دور دوم تحریم‌ها و رشد نرخ حواله درهم از عوامل موثر در افزایش بازار دلار معرفی شد. روند افزایش قیمت دلار بازار سکه را تحت تاثیر قرار داد و باعث رشد قیمتی در این بازار شد. در بازارهای جهانی، مذاکره مشتریان نفت ایران با آمریکا برای اخذ معافیت باعث شد که قیمت نفت، دچار تردید شود، اگرچه برخی از نهادهای معتبر مانند بانک جهانی پیش‌بینی افزایش نسبت به قیمت نفت داشتند. قیمت طلای جهانی نیز در هفته گذشته روند نزولی را برجای گذاشت، اما در مجموع بهای هر اونس طلای جهانی در ماه اکتبر رشد دودرصدی را ثبت کرد.

کاهش نگرانی از صادرات نفت ایران

در هفته مورد بررسی بهای نفت روند کم‌نوسانی را تجربه کرد. در این هفته خبرهای مبنی بر تداوم فروش نفت ایران با وجود اعمال تحریم‌ها باعث شده که فشار افزایشی بر بازار نفت کمرنگ شود. هفته گذشته، خبری مبنی بر معافیت نفتی ایران منتشر شد. وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد سرگرم بررسی معافیت‌های احتمالی از تحریم‌های نفتی ایران برای برخی از کشورهاست که وارداتشان را به میزان قابل توجهی کاهش داده‌اند. تحریم‌های آمریکا علیه واردات نفت ایران کشورهای واردکننده بزرگ مانند چین، هند، ترکیه، کره جنوبی و ژاپن را ناچار کرده خریدشان را کاهش دهند و به دنبال دریافت معافیت باشند یا با خطر قطع دسترسی به سیستم مالی آمریکا روبه‌رو شوند.

یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا که نخواست نامش فاش شود، اظهار کرد: آمریکا سرگرم بررسی درخواست‌های معافیت برای برخی کشورهاست. وی گفت: هدف ما همچنان به صفر رساندن واردات نفت از ایران به سرعت ممکن است. ما آماده‌ایم با کشورهایی که وارداتشان را بر مبنای موردی کاهش داده‌اند همکاری کنیم. بازار در هفته‌های اخیر فرض را بر این گرفته است که آمریکا پس از رایزنی مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا با مقامات هندی در سپتامبر، به هند معافیت خواهد داد اما دولت ترامپ حاضر نشده است واژه معافیت را به‌کار ببرد.

طبق آمار پلاتس، صادرات نفت و میعانات ایران از ابتدای اکتبر تاکنون به 7 /1 میلیون بشکه در روز بالغ شده است. اما شرکت کپلر در گزارشی اعلام کرده است برآوردها درباره میزان صادرات نفت ایران در نیمه اول اکتبر از یک‌میلیون بشکه در روز تا 2 /2 میلیون بشکه در روز متغیر است که اختلاف قابل توجهی است. کپلر میزان صادرات نفت ایران در ۲۴ روز نخست اکتبر را 85 /1 میلیون بشکه در روز برآورد کرده است.

به گزارش خبرگزاری پی‌تی‌آی از سنگاپور، یکی از مسوولان ارشد هند اعلام کرد شرکت‌های دولتی این کشور پیش از این برای عرضه نفت در ماه نوامبر امسال، به ایران سفارش داده‌اند. سانجی سودهیر، دبیر مشترک همکاری بین‌المللی در وزارت نفت و گاز طبیعی هند، گفت: شرکت‌های بخش عمومی ما پیش از این سفارش‌ها برای ماه نوامبر را به ایران داده‌اند. وی افزود: ایران به‌ طور تاریخی یک عرضه‌کننده کلیدی نفت به هند بوده است. این مسوول هندی افزود: در هند، ما با ملاحظات خود برای امنیت انرژی هدایت می‌شویم. سودهیر همچنین اعلام کرد مسوولان هندی برای دریافت معافیت در زمینه تحریم‌های آمریکا درباره معامله با ایران، در حال مذاکره با دولت آمریکا هستند.

دورنمای بانک جهانی از قیمت نفت

بانک جهانی در تازه‌ترین گزارش خود از چشم‌انداز بازارهای کالایی در حالی انتظار رشد قیمت نفت در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ را مطرح کرده که ونزوئلا و ایران را دو نگرانی سمت عرضه عنوان کرده است. بانک جهانی در عین حال نسبت به توان کشورهای عضو اوپک برای افزایش تولید و جبران کمبود عرضه ابراز نگرانی کرده و احتمال وقوع یک شوک از سمت عرضه را محتمل ارزیابی کرده است. در واقع آنچه بانک جهانی در گزارش خود به آن اشاره کرده است، نامشخص بودن میزان افت تولید ایران به واسطه تحریم‌های آمریکا و همچنین افت تولید ونزوئلا و تمایل کشورهای عضو اوپک به افزایش تولید برای بیشتر کردن درآمدهای نفتی‌شان است. بانک جهانی تاکید می‌کند «تمایل این کشورها به افزایش تولید و صادرات در حالی است که ظرفیت مازاد تولید آنها را محدود می‌کند. در چنین شرایطی بازار به دلایل مختلف طبیعی، ژئوپولتیک و... مستعد شوک عرضه خواهد بود.» تازه‌ترین چشم‌انداز بانک جهانی از قیمت نفت نشان می‌دهد که این سازمان بین‌المللی انتظار دارد قیمت نفت در سال ۲۰۱۸ به ‌طور متوسط ۷۲ دلار بر بشکه باشد و در سال ۲۰۱۹ نیز به ۷۴ دلار بر بشکه افزایش پیدا کند. این چشم‌انداز قیمتی نسبت به پیش‌بینی قبلی بانک جهانی (در ماه آوریل) رشدی چشمگیر داشته و برای سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ به ترتیب افزایش ۷ و ۹دلاری را نشان می‌دهد.

کارشناسان معتقدند نفت ماه جاری از افت بازارهای سهام جهانی که ناشی از تشدید جنگ تجاری آمریکا و چین بود، آسیب دید. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا دوشنبه هفته هشدار داد تعرفه‌های جدید به ارزش میلیاردها دلار آماده شده است تا در صورت به توافق نرسیدن با چین، اجرایی شوند. ترامپ اظهار کرده ترجیح می‌دهد توافقی صورت دهد اما چین آماده نیست. آمریکا پیش از این روی واردات کالاهای چینی به ارزش ۲۵۰ میلیارد دلار تعرفه وضع کرده و چین نیز با اعمال تعرفه روی کالاهای آمریکایی به ارزش ۱۱۰ میلیارد دلار، واکنش نشان داده است. در این بین، موسسه امریکن پترولیوم هفته گذشته اعلام کرد ذخایر نفت آمریکا 7 /5 میلیون بشکه افزایش یافته که بیش از 1 /4 میلیون بشکه مورد پیش‌بینی تحلیلگران بود. این آمار که از عرضه بالاتر نفت آمریکا حکایت دارد، فشارهای کاهشی روی قیمت‌های نفت را تشدید می‌کند.

حرکت طلا، برخلاف انتظار

طلا برخلاف انتظار کارشناسان و سرمایه‌گذاران معاملات هفته قبل را نزولی آغاز کرد. شروع بازارهای جهانی طی هفته مورد بررسی با افزایش ریسک‌پذیری و بازگشت بازارهای سهام به مدار مثبت توام بود که موجب حرکت سرمایه‌ها به سمت سهام و دلار شد و در پی آن، بهای فلز زرد از سقف سه‌ماهه فاصله گرفت. هر اونس طلای جهانی در روز سه‌شنبه با افت 9دلاری به قیمت 1222 دلار رسید. شاخص دلار با شروع معاملات هفته گذشته به بالاترین سطح طی 10 هفته اخیر ارتقا یافت. اعلام کناره‌گیری آنگلا مرکل از رهبری حزب متبوع خود نقش عمده‌ای در تضعیف یورو و بهبود ارزش دلار داشت. به این ترتیب، دلار قوی‌تر قدرت خرید متقاضیان غیردلاری و متعاقباً ارزش طلا را کاهش داد. در عین حال، احتمال وضع تعرفه‌های جدید و تشدید جنگ تجاری، از خالص موقعیت‌های فروش صندوق‌های طلا کاست.

روز سه‌شنبه، نگرانی‌ها پیرامون تشدید جنگ تجاری آمریکا و چین منجر به تقویت شاخص دلار و کاهش تقاضای خرید شمش طلا شد. در نتیجه قیمت‌های طلا تضعیف شد. در این روز، بهای نقدی طلا بعد از افت به کمترین سطح از 18 اکتبر در نهایت 4 /0 درصد کاهش داشت. بهای طلا قراردادهای آتی آمریکا نیز 1 /0 درصد تضعیف شد.

در نهایت، بهای هر اونس طلای جهانی با رشد دودرصدی در ماه اکتبر، در نهایت به سطح 1216 دلار رسید. ریسک‌های ژئوپولتیک و بروز اولین عواقب جنگ تجاری سوخت‌بار اصلی رشد ارزش طلا شد. به طور کلی می‌توان گفت وضع تعرفه‌های جدید بر کالاهای چینی از سوی آمریکا، کاهش پیش‌بینی موسسات بین‌المللی از رشد اقتصاد جهانی، انقباض تولید چین به کمترین سطح از سال 2015 در پی گسترش مناقشه تجاری با آمریکا، بحران در روابط خارجی عربستان با غرب و همچنین ریزش ارزش سهام جهانی در هفته پایانی اکتبر موجب رشد ارزش طلا در این ماه شد. از سویی، دورنمای انقباض پولی «فد»، تداوم سیاست‌های انبساطی اروپا، ضعف آمارهای تولید و اشتغال در این ناحیه در کنار بحران کسری بودجه ایتالیا و همچنین اعلام کناره‌گیری آنگلا مرکل از عضویت در حزب متبوع خود از مجرای بهبود شاخص دلار، طلا را در فشار گذاشت.

عبور از کانال 15 هزارتومانی

قیمت ارز پس از چند هفته آرامش، طی هفته گذشته، به‌خصوص در انتهای هفته روند افزایشی به خود گرفت. در اولین روز هفته، نوسان‌گیران موفق شدند قیمت دلار را برای لحظاتی از مرز مقاومتی اول (عدد ۱۴ هزارتومانی) عبور دهند، ولی شاخص ارزی همچنان گرفتار حبس ۲۰روزه باقی ماند. روز شنبه، دلار حدود ساعت ۴ بعدازظهر روی قیمت ۱۳ هزار و ۹۸۰تومانی قرار گرفت که افزایش ۲۳۰تومانی را نسبت به روز انتهایی هفته گذشته نشان می‌داد. ورود مقطعی دلار به کانال ۱۴ هزارتومانی در حالی رخ داد که قیمت این ارز سه روز متوالی در کانال ۱۳ هزارتومانی نوسان کرده بود و حدود ۲۰ روز نیز است که از دو کانال ۱۳ و ۱۴ هزارتومانی خارج نشده است. در دومین روز هفته، دلار از مرز ۱۴ هزارتومانی به راحتی عبور کرد و سکه تمام بهار آزادی به فراز کانال چهار میلیون و ۵۰۰ هزارتومانی سرک کشید. روز یکشنبه، دلار ۴۷۰ تومان افزایش را تجربه کرد و ساعت ۴ بعدازظهر روی عدد ۱۴ هزار و ۴۵۰ تومان قرار گرفت. به گفته فعالان، کاهش عرضه ارز، جوسازی نوسان‌گیران در آستانه شروع دور دوم تحریم‌ها و رشد نرخ حواله درهم از جمله عواملی بودند که در افزایش قیمت اثر داشتند. در سومین روز هفته، دلار به مرز ۱۵ هزارتومانی نزدیک‌تر شد و سکه تمام بهار آزادی قدم به کانال چهار میلیون و ۷۰۰ هزار تومان گذاشت. در پنجمین روز هفته، دلار از حبس بازه‌ای خارج شد. روز چهارشنبه، شاخص ارزی 400 تومان افزایش را به ثبت رساند تا پس از حدود یک ماه در مرزی بالاتر از 15 هزار تومان نوسان کند. به گفته کارشناسان، نوسان‌گیران پس از عبور دلار از مرز 15 هزارتومانی صبر خواهند کرد تا دو نکته را بسنجند. اولین موضوعی که از نظر فعالان مورد توجه نوسان‌گیران قرار خواهد گرفت این است که آیا افراد عادی پس از خروج دلار از حبس وارد بازار خواهند شد؟ دومین نکته مهم برای نوسان‌گیران از نظر این دسته فعالان آن است که بازارساز در پاسخ به افزایش قیمت چه سیاستی را در پیش خواهد گرفت؟ آیا عرضه ارز را به اندازه‌ای افزایش خواهد داد که قیمت را در مسیر نزولی قرار دهد یا میزان تقاضای ورودی به اندازه‌ای است که مانع از اثرگذاری سمت عرضه شود. در روزی که دلار از حبس خارج شد، سکه تمام بهار آزادی نیز تا آستانه مرز چهار میلیون و 950 هزار تومان بالا رفت و برخی صرافی‌ها نیز قیمت فروش سکه خود را پنج میلیون تومان اعلام کردند، اگرچه در انتهای روز چهارشنبه قیمت آن تا بهای چهار میلیون و 850 تومان بازگشت.

بازدهی 3 /1درصدی شاخص کل

در هفته منتهی به 9 آبان ماه سال جاری، شاخص کل بورس تهران با رشد 3 /1درصدی در سطح 183 هزار و 367 واحد قرار گرفت. از سوی دیگر شاخص کل فرابورس با افت 3 /2درصدی مواجه شد و به رقم 2018 واحد رسید. شاخص کل هم‌وزن نیز در مدت مذکور دو درصد افزایش یافت تا نشان دهد سهام کوچک بازار نقش مهم‌تری به نسبت بزرگان در هفته گذشته بازی کرده‌اند.

نزدیک شدن موعد تحریم‌های آمریکا به عنوان یک ریسک سیاسی و اقتصادی از یک‌سو و از سوی دیگر جذاب نبودن صورت مالی‌های شش‌ماهه منتشرشده شرکت‌ها دو عامل مهم عدم استقبال معامله‌گران از بازار بورس هفته قبل بوده است. البته تحلیلگران بورسی معتقدند با توجه به اینکه تحریم‌های سال‌های 90 و 91 حدود 25 درصد میانگین حجم فروش صادرکنندگان بورسی را کاهش داده است، به نظر می‌رسد تاثیر تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا چندان بر فروش شرکت‌ها موثر نبوده و پیش‌بینی می‌کنند عبور نرمی از تحریم‌های 13 آبان داشته باشیم.

گروه‌های کوچک در صدر

هفته گذشته از میان صنایع فعال در بازار سرمایه، گروه زراعت با رشد شاخص 16درصدی بهترین عملکرد را از خود نشان داده است. در این گروه شرکت ملی کشت و صنعت دامپروری پارس با نماد معاملاتی زپارس کل هفته سبزپوش بود و آخرین روز معاملاتی را نیز با صف خرید سنگین به پایان رساند.

گروه محصولات چوبی نیز هفته پرسودی را سپری کرد به طوری که بازدهی آن در هفته گذشته 6 /10 درصد بوده است. این گروه که شامل تک‌سهم فیبر ایران است در میانه‌های هفته با تقاضای معامله‌گران مواجه شد و دو روز سقف قیمتی را لمس کرد. اما در آخرین روز هفته با متعادل شدن بازار، خرید و فروش‌های این سهم نیز در کران پایین قیمتی قرار گرفت.

سومین گروه با بهترین عملکرد در هفته گذشته گروه خودرو بود که شاخص آن 5 /8 درصد رشد را ثبت کرده است. در گروه خودرویی در حالی که نمادهای اصلی گروه با صف‌های خرید همراه شدند مدیرعامل جدید سایپا اولین تغییر مدیریتی در زیرمجموعه‌ها را شروع کرد. محمدرضا سروش که از ۲۴ مهر سکاندار جدید سایپا و جانشین جهرودی شده، اولین تغییر مدیریتی در زیرمجموعه‌ها را شروع و طی آن بهزاد پناهی را به‌عنوان مدیرعامل جدید شرکت سایپا یدک منصوب کرد. از دیدگاه برخی معامله‌گران انتخاب وزیر جدید صنایع می‌تواند به کابوس شرکت‌های خودرویی در عدم تغییر نرخ فروش این شرکت‌ها خاتمه دهد و با تغییر نرخ فروش، زنجیره زیان‌دهی این شرکت‌ها متوقف شود. هرچند در مقابل کارشناسانی نیز هستند که مشکل صنعت خودرو را عمیق‌تر از مساله قیمت فروش ارزیابی کرده و رکود تورمی حاکم بر بازار را در برگیرنده مشکلات بزرگ‌تری برای بازار ارزیابی می‌کنند.

افت هفت‌درصدی در گروه بزرگان

در مقابل بدترین عملکرد هفتگی به گروه فرآورده‌های نفتی تعلق داشته است که شاخص آن افت 1 /7درصدی را در هفته منتهی به 9 آبان تجربه کرده است. در این گروه بزرگانی چون شبندر، شپنا و شتران معامله شدند که به نظر می‌رسد به دلیل شایعه شدن ارز 5500 در لایحه بودجه سال آتی، با فشار عرضه مواجه بودند.

گروه زغال‌سنگ نیز در هفته گذشته عملکرد چندان مناسبی از خود نشان نداد و شاخص آن افت 4 /3درصدی را ثبت کرد. در این گروه شرکت زغال‌سنگ نگین طبس با نماد معاملاتی کطبس قرار دارد که گزارش صورت مالی شش‌ماهه آن نشان از چهار درصد کاهش تولید در شش ماه نخست سال جاری به نسبت سال گذشته می‌دهد اما فروش آن حدوداً 30 درصد رشد داشته که عمدتاً به دلیل تعدیل نرخ فروش بوده است.

گروه قند و شکر نیز در هفته گذشته افت 2 /2درصدی در شاخص خود داشته و سومین شرکت با بدترین بازدهی هفتگی بوده است. در این گروه همه شرکت‌ها به جز شرکت قند ثابت خراسان در نماد معاملاتی قثابت هفته کم‌سودی را سپری کردند. در گروه معدنی، شرکت چادرملو در عملکرد مهر و هفت ماه سال جاری، توانست فروش 4 /3 هزار میلیاردتومانی را به ثبت برساند که نسبت به مدت مشابه سال قبل حکایت از افزایش ۱۳۷درصدی دارد.

براین اساس، «کچاد» طی هفت ماه سال جاری مبلغ 4 /3 هزار میلیارد تومان فروش داشته که نسبت به دوره مشابه سال گذشته ۱۳۷ درصد رشد داشته است. همچنین در مهرماه 9 /516 میلیارد تومان فروش داشته که نسبت به فروش شهریور افت فروش 6 /6درصدی داشته است. افت مبلغ فروش عمدتاً به واسطه افت مقداری فروش محصولات در مهرماه نسبت به شهریور است. مقدار فروش فولاد در مهرماه با افت ۳۲درصدی نسبت به ماه قبل از آن 5 /50 هزار تن محقق شده است. البته در این ماه 8 /60 هزار تن فولاد تولید و فروش آن کمتر از میزان فولاد تولیدی بوده است. فروش مقداری کنسانتره آهن و گندله نیز به ترتیب با افت حدود ۶ و ۹درصدی مواجه شده است. با این حال به‌رغم افت مقداری، متوسط نرخ‌های فروش افزایشی بودند، به‌طوری که متوسط نرخ فروش کنسانتره آهن، گندله و فولاد به ترتیب با رشد حدود ۱۳ و ۲۹ و ۵درصدی همراه شده‌اند. این شرکت بورسی در مهرماه فولاد را با متوسط نرخ ۳۶۲۰۶ ریال به ازای هر کیلو به فروش رسانده است.

خبرهای خوش در تازه‌وارد فرابورسی

در گروه دارویی داروسازی اوه‌سینا، به‌ عنوان نماد تازه‌وارد این گروه با صف فروش سنگین مواجه شد. در این گروه فرآورده‌های تزریقی و دارویی ایران در گزارشی از تصمیمات هیات‌مدیره به مجمع عمومی فوق‌العاده درخصوص افزایش سرمایه از مبلغ ۴۰۰ میلیارد ریال به مبلغ ۷۰۰ میلیارد ریال (معادل ۷۵ درصد) خبر داد. این افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی سهامداران است. اوه سینا در آخرین روزهای مهرماه به بازار عرضه شد و با قیمت هر سهم 330 تومان کشف قیمت شد.