تاریخ انتشار:
درباره عراقچی مذاکره‌کننده ارشد ایران در ژنو
راه دشوار مذاکره
سیدعباس عراقچی را می‌توان جزو کار‌بلد‌های ساختمان سی تیر دانست به همین دلیل به محض پیروزی دولت روحانی و انتصاب محمدجواد ظریف در تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای قرار گرفت.
لبخندی که برلبان هر دو نشسته بود نشان می‌داد جلسه به خوبی به پایان رسیده است. خرسندی به راحتی از لابه‌لای سخنان عباس عراقچی و هلگا اشمید هویدا بود. هر چند دو طرف اجرای توافق ژنو را به تصمیم پایتخت‌ها موکول کرده بودند اما سخنان هر دو طرف نشان می‌داد دود سفید بار دیگر به هوا برخاسته و توقعات هر دو طرف برآورده شده است. مذاکرات فشرده عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای با معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به منظور حل موارد اختلافی در ژنو به قدری طاقت‌فرسا بود که سخنگوی سابق دستگاه دیپلماسی تنها توانست به گفتن مذاکرات بسیار جدی با هلگا اشمید و وندی شرمن اکتفا کند. اجرای این توافقنامه در حالی به تصمیم پایتخت‌ها موکول شده بود که بسیاری از افراطیون در ایران و ینگه دنیا تلاش می‌کردند تا بازی را به هم بزنند. برنادت میهان سخنگوی شورای امنیت ملی ایالات متحده به همین دلیل با طرح پیشنهادی سناتورها برای افزایش تحریم‌ها مخالفت کرد و آن را عاملی
برای اتخاذ موضع سختگیرانه از سوی ایران تلقی کرد؛ با این حال حتی با توجه به اعلام زمان آغاز اجرای توافقنامه و تاکید اوباما بر وتو کردن تحریم‌های جدید علیه ایران، تلاش افراطیون که از توافقنامه ژنو چندان راضی نیستند، پایانی ندارد.
از معاونت تا تیم مذاکره‌کننده
از همان روزی که عراقچی به حکم محمدجواد ظریف در تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای قرار گرفت، کسی گمان نمی‌کرد که این تیم سه نفره بتواند در کمتر از صد روز به توافقی دست پیدا کند که به 10 سال بن‌بست مذاکرات هسته‌ای ایران پایان دهد. انتظار صدها خبرنگار و میلیون‌ها بیننده در ساعت 5:33 صبح روز سوم آذر‌ماه به پایان رسید، به خصوص زمانی که محمدجواد ظریف جمله we have reached an agreement را در توییتر خود نوشت و سیدعباس عراقچی با نوشتن جمله دود سفید در مذاکرات، این خبر را مخابره کرد که همه چیز به خوبی به پایان رسیده است. پیش از این و با توجه به تغییر دولت در ایران حضور عباس عراقچی به عنوان عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای به هیچ عنوان در مخیله خبرنگارانی نمی‌گنجید که بعد از پایان حضور سه ماه و 20روزه او در کسوت سخنگویی وزارت امور خارجه دوره احمدی‌نژاد، تصور می‌کردند که وی نیز با دولت سابق خواهد رفت. این مساله از دید محمدجواد ظریف نیز دور نماند به گونه‌ای که به کنایه گفت برخی می‌خواستند کم‌کم پست وزارت را برای عراقچی پیشنهاد بدهند. همان روزی که وزیر امور خارجه به همراه سخنگویان دستگاه دیپلماسی در تالار آیینه حضور پیدا کردند،
دیگر شکی باقی نماند که عراقچی دیگر میزبان خبرنگاران نخواهد بود البته او بارها تصریح کرده بود که بعد از استعفای رامین مهمانپرست به دنبال ثبت نام در انتخابات ریاست‌جمهوری شغل سخنگویی به نوعی به او تحمیل شده است وگرنه اولویت او فعالیت در حوزه سیاسی است.
دلتنگی برای خبرنگاران
معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه در دوران صالحی که در شامگاه 21 اردیبهشت‌ماه با حکم سخنگویی مواجه شده بود از بی‌تجربگی خود در مواجهه با خبرنگاران و توصیه دوستان برای عدم برگزاری نشست‌های مطبوعاتی، خبر داد و اینکه در ابتدا نمی‌دانسته با خبرنگاران سمج و پیگیر چگونه می‌بایست برخورد کند. دیپلمات 51ساله تهرانی که سابقه سفارت در توکیو را در کارنامه خود دارد در همان زمان در گفت و‌گو با خبر آنلاین توضیح می‌دهد که چطور یک تبریک ساده بابت تولد یک نوزاد به بحرانی برای وزارت امور خارجه تبدیل شد. اشاره عراقچی به حاشیه‌های نشست با خبرنگاران در روز اول مرداد‌ماه بود زمانی که خبرگزاری فرانسه نظر آقای سخنگو را در مورد تولد نوه ملکه بریتانیا پرسید. عراقچی ضمن تبریک تولد به این مساله اشاره کرد که ایشان سومین نفر در فهرست رسیدن به سلطنت در انگلستان هستند. البته عراقچی رابطه تهران و لندن را پیچیده‌تر از آن دانست که این اقدامات بتواند کمکی در بهبود آن داشته باشد. بیان این سخنان کافی بود تا رسانه‌های اصولگرا عراقچی را آماج تندترین حملات خود قرار بدهند که چرا به کشوری که در حوادث بعد از انتخابات نقش فعالی ایفا کرده، تبریک
گفته است. همین انتقادات تند موجب شد اولین توصیه عراقچی به افخم این باشد که مبادا تولد نوزادی را تبریک بگوید. گویا خاطرات عباس عراقچی از دوران سخنگویی و سماجت خبرنگاران بسیار زیاد است به گونه‌ای که او نتوانست از بیان این مساله که خبرنگاران اجازه نمی‌دهند دلمان برایشان تنگ شود، در مراسم تودیع خود صرف نظر کند. او سخنرانی خود را با حلال کردن خبرنگارانی که مرتب به او زنگ می‌زدند به پایان رساند. هر چند او در پایان ضمن دلجویی کردن از خبرنگاران تصریح کرد کار دیپلمات‌ها بدون خبرنگاران تکمیل نمی‌شود. هفتمین سخنگوی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی هر چند تصریح دارد که تجربه چندانی در امر سخنگویی ندارد اما ادبیات او به شدت از پیچیدگی‌های یک سخنگو برخوردار است البته این پیچیدگی بیشتر از موقعیت‌های کاری او به عنوان یک دیپلمات نشات گرفته است با این حال او را باید در زمره کسانی دانست که تا قبل از حضور در تیم مذاکره‌کننده چندان رسانه‌ای نبوده و بعد از قرار‌گیری در کسوت سخنگویی در برابر فلاش‌های متعدد دوربین‌ها قرار گرفته است.
فارغ‌التحصیل دانشگاه کنت انگلستان
معاون امور حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه که در سال 1341 در خانواده‌ای تاجر، چشم به جهان گشود برخلاف پدر شغل تجارت را پیشه نکرد. او تحصیل در رشته روابط بین‌الملل را اولویت نخست خود قرار داد و این رشته را تا مقطع فوق‌لیسانس در دانشکده روابط بین‌الملل دانشگاه تهران ادامه داد. ادامه تحصیل در مقطع دکترا، عباس جوان را به دانشگاه کنت انگلستان کشاند تا اینکه او در 34 سالگی توانست در رشته اندیشه سیاسی به کسب مدرک دکترا نایل شود. دکتر جوان خیلی زود پله‌های ترقی را در وزارت امور خارجه پیمود. همین پیشرفت موجب شد که کارشناس در بخش بین‌الملل وزارت امور خارجه در سال 1368 خیلی زود بتواند به معاونت اداره مجامع اسلامی، منطقه‌ای و غیرمتعهدها نایل شود؛ اما این انتصابات پایان راه نبود بلکه مسیر تازه‌ای پیش روی عراقچی جوان گشوده شده بود. راه‌اندازی و سرپرستی نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان کنفرانس اسلامی، رئیس مرکز مطالعات خلیج فارس، معاون پژوهشی دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، مدیرکل دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، سفیر ایران در اکردیته، هلسینکی و توکیو؛ رئیس دانشکده روابط بین‌الملل، معاون حقوقی و بین‌الملل،
معاون آسیا و اقیانوسیه و سخنگوی وزارت امور خارجه را می‌توان جزو سوابق کاری سید عباس عراقچی دانست.
سخن آخر
سیدعباس عراقچی را می‌توان جزو کار‌بلد‌های ساختمان سی تیر دانست به همین دلیل به محض پیروزی دولت روحانی و انتصاب محمدجواد ظریف در تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای قرار گرفت. تیمی که در مذاکرات نفس‌گیر توانست ضمن حفظ حقوق هسته‌ای ایران و تامین منافع ملی دیوار بی‌اعتمادی 8 ساله بین ایران و آژانس را فرو ریخته و اطمینان غرب را نسبت به فعالیت هسته‌ای ایران جلب کند. همان زمانی که سیدعباس عراقچی «بلند شدن دود سفید» را توییت کرد جهان با نوعی بهت‌زدگی توام با امید مواجه شد. هنوز معلوم نیست که چه آینده‌ای در انتظار مذاکرات هسته‌ای است اما ناگفته هویداست که فضای موجود با چند ماه قبل تفاوت زیادی را تجربه کرده و بعید به نظر می‌رسد که شرایط به عقب بازگردد. وجود همین شرایط موجب شده تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در مرکز ثقل توجه ایرانیان قرار بگیرد به گونه‌ای که محتوای این مذاکرات به سخن مشترک بخش عمده‌ای از مردم تبدیل شده است. اما تنها انتظار مردم ایران این است که از فشارهای موجود در قالب تحریم‌ها اندکی کاسته شود و اگر این امر محقق شود عراقچی در کنار ظریف و تخت‌روانچی به قهرمانان ملی تبدیل خواهند شد.
دیدگاه تان را بنویسید