ترکیه و سوریه

ممکن است بی‌میلی برای حمله به داعش به ضرر رئیس‌جمهور ترکیه تمام شود. تضاد نباید شدیدتر شود. در یک‌طرف حصار سیم‌خاردار، در زیر ستون دود حملات هوایی و سر و صدای تفنگ‌ها، پیکارجویان ریشدار دولت خودخوانده اسلامی (داعش) حصار خود را بر کوبانی شهر کردنشین در مرز شمالی سوریه تنگ‌تر می‌کنند. در طرف دیگر این حصار سیم‌خاردار سربازان ترکیه با تانک‌ها و نفربرهای مسلح با بی‌تفاوتی این نمایش را تماشا می‌کنند و تنها برای پرتاب گاز اشک‌آور و دفع معترضان کرد که می‌خواهند به برادران سوری خود کمک کنند به خود تکانی می‌دهند.
بی‌میلی رئیس‌جمهور ترکیه رجب طیب اردوغان برای کمک به کوبانی (حتی به نام پشتیبانی از متحد آمریکایی خود هنگامی که از مدافعان تحت محاصره پشتیبانی می‌کند) به یک اندازه گیج‌کننده و خیره‌سرانه است. این امر حتی نتیجه معکوس می‌دهد، با توجه به اینکه بین ترکیه و آمریکا جنگ به راه می‌اندازد و تنش‌ها را با اقلیت کرد خود ترکیه افزایش می‌دهد. این حتی ممکن است شورش طولانی‌مدت اما اکنون خاموش کردهای ترکیه را برگرداند.
آقای اردوغان می‌گوید هرگونه کمک به کردهای سوریه منوط به رها کردن اتحاد بالفعل آنها با رژیم بشار اسد در سوریه، و پیوستن به جریان اصلی اتحاد است که به دنبال سرنگونی اوست. در اوایل اکتبر امیدهایی وجود داشت مبنی بر اینکه این وضعیت بعد از گفت‌وگوهای محرمانه‌ای که در ترکیه بین کردهای سوریه و دیپلمات‌ها و جاسوسان گوناگون کرد صورت گرفت بهتر شده باشد. گفته می‌شود مقامات برای انتقال سلاح از دیگر مناطق تحت اداره کردها به ترکیه و تحویل به نیروهای بسیج‌شده در قالب واحدهای حفاظت خلق کرد سوریه (YPG) اجمالاً موافقت کردند. اما گفته می‌شود آقای اردوغان (که به نظر می‌رسد این روزها به ژنرال‌های جنگ‌طلب‌تر کشور در امور کردها رجوع می‌کند) این ایده را نپذیرفته است. او همچنین به آمریکا (که در دفاع از کوبانی حملات هوایی انجام داده) گفته آنها از کمک ترکیه برخوردار نخواهند شد مگر آنکه برای هدف قرار دادن اسد نیز مانند داعش، موافقت و منطقه پرواز ممنوع برقرار کنند.
انفعالی بودن او برانگیزاننده این اتهامات از سوی کردهاست مبنی بر اینکه آقای اردوغان یا با داعش همکاری می‌کند، یا اینکه حداقل از آنها کمتر از YPG می‌ترسد (شاخه‌ای از حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) که برای خودمختاری در ترکیه سه دهه شورش به راه انداخته است). اما عبدالله اوجالان (رهبر زندانی پ‌ک‌ک) هشدار داده اگر تروریست‌ها اجازه نفوذ پیدا کنند گفت‌وگوهای صلح با دولت ترکیه پایان می‌پذیرد. در هفتم اکتبر کردهای جوان خشمگین شدند، خودروها را به آتش کشیدند، مغازه‌ها را غارت کردند، و به سمت پلیس کوکتل مولوتف و سنگ پرتاب کردند که پلیس نیز با گاز اشک‌آور و خودروهای آب‌پاش با آنها مقابله کرد. در جریان این ناآرامی 40 نفر جان باختند.
تانک‌ها و خودروهای زره‌پوش را برای اعلام منع آمد و شد در شهرهای عمدتاً کردنشین دیاربکر، باتمان، بینگول و وان، و نیز در دیگر مناطق به خدمت گرفتند. محاسبات آقای اردوغان مبنی بر اینکه کردها در حالی که با تروریست‌های داعش دست و پنجه نرم می‌کنند توان گشودن جبهه دوم را در مقابل ترکیه ندارند، محک می‌خورد. ممکن است این ناآرامی به حزب عدالت و توسعه آقای اردوغان آسیب بزند به ویژه اگر سرمایه‌گذاران خارجی را قبل از انتخابات مجلس که قرار است تابستان آینده برگزار شود، فراری دهد.
یک جنبه شوم، این حقیقت است که بیشتر افرادی که در خشونت خیابانی کشته شدند در زدوخوردهای بین هواداران گروه‌های رقیب کرد (پ‌ک‌ک در یک‌طرف و Huda-Par گروه هوادار ‌حزب اسلامگرای مطالبه آزاد، از طرف دیگر) بود. Huda-Par با یک گروه مسلح کرد موسوم به حزب‌الله (با شبه‌نظامیان لبنان ارتباطی ندارد) ارتباطاتی دارد؛ در دهه 90 میلادی جنگ سختی را مقابل پ‌ک‌ک داشت که هزاران کرد در آن جان باختند. باور گسترده این است که «دولت در عمق» ترکیه تحت سلطه ژنرال‌های سرسخت، اسلامگرایان را علیه برادران ملی‌گرای خود برانگیخته است. روند صلحی که آقای اردوغان با کردها به راه انداخته و بسیار آن را به رخ کشیده به سرعت در حال فروپاشی است.
منبع: اکونومیست