تاریخ انتشار:
تهران و واشنگتن اختلافات‌شان را کمرنگ کنند
اوضاع این روزهای عراق بسامان نیست. داعشی‌ها اسب خود را برای شورش و بلوا در شهرهای مختلف عراق زین کرده‌اند و در این میان متحد استراتژیک این کشور نیز در گوشه دیگری از دنیا به رایزنی برای حل‌وفصل ابهامات پرونده هسته‌ای خود پرداخته است.
اوضاع این روزهای عراق بسامان نیست. داعشی‌ها اسب خود را برای شورش و بلوا در شهرهای مختلف عراق زین کرده‌اند و در این میان متحد استراتژیک این کشور نیز در گوشه دیگری از دنیا به رایزنی برای حل‌وفصل ابهامات پرونده هسته‌ای خود پرداخته است. با وجود اینکه امکان طرح موضوعات مبتلا به وضعیت فعلی عراق در نشست ایران و 1+5 چندان محتمل نبود اما به گزارش فرارو، مجله فارن پالیسی در یادداشتی به قلم تریتا پارسی، رئیس شورای ملی ایرانیان آمریکا به بررسی احتمال همکاری تهران و واشنگتن در مقابله با تحرکات گروه تروریستی داعش پرداخته و آورده است: ممکن است واشنگتن نخواهد اعتراف کند اما ایران باثبات‌ترین کشور حال حاضر خاورمیانه است. وی همچنین با اشاره به مناسبات ایران و آمریکا در سال‌های پیش از پیروزی انقلاب نوشته است: در سال نو 1979 بود که جیمی کارتر با شاه ایران در کاخ سعدآباد در تهران دیدار کرد و معترف شد: «ایران... جزیره ثبات در یکی از مناطق مشکل‌دارتر جهان است». کمتر از دو سال بعد ایران در آشوب بود و موج انقلاب این کشور را فراگرفته و پادشاهی ایران سرنگون شد. کارتر از آن جهت که پیش‌بینی درستی نداشت مورد تمسخر قرار گرفت اما وی
اشتباه نکرده بود. وی تنها چند دهه جلوتر از زمان خود بود. عراق رو به تجزیه است. سوریه در آتش می‌سوزد. پاکستان در آستانه تبدیل شدن به یک کشور شکست‌خورده است. طالبان در حال بازگشت به افغانستان است. لیبی رو به فروپاشی است. آل سعود از بحران بالقوه جانشینی متشنج شده است. در چنین منطقه‌ای ایران شبیه به جزیره‌ای از ثبات است. ضمن اینکه دشمنی ژئوپولتیکی که بیش از سه دهه بر روابط ایران و آمریکا غالب بوده، حال تحت تاثیر اتفاقات عراق و دیگر نقاط قرار گرفته است. آمریکا به دنبال کاهش حضور خود در خاورمیانه است و در عوض می‌خواهد انرژی ژئوپولتیک خود را بر شرق آسیا متمرکز کند. و متحدان سنتی واشنگتن در خلیج فارس ضد شیعی هستند و جهادی‌های تکفیری را تامین مالی می‌کنند. در این شرایط، رقابت ایران- آمریکا را نمی‌توان به حال خود رها کرد. چند روز پیش بود که اخباری در مورد احتمال همکاری نظامی تهران و واشنگتن برای متوقف کردن داعش از پیشروی بیشتر در عراق -همسایه ایران، جایی که آمریکا سال‌ها و میلیاردها دلار و هزاران زندگی را صرفش کرد- به گوش رسید. دولت شیعی عراق از نگاه برخی یکی از نمایندگان ایران در منطقه است که اغلب در مقابل واشنگتن
از تهران حمایت می‌کند. اما منافع مشترک ایران و آمریکا صرفاً تاکتیکی و موقت است: با توجه به شرایط آشفته منطقه، این واقعیت که ایران و آمریکا ممکن است در نهایت در یک جبهه قرار بگیرند اصلاً عجیب نیست.
رد بهبود مناسبات تهران- واشنگتن از سوی ایران
در حالی که واشنگتن ممکن است در کشمکش با ایده چرخش به سمت ایران باشد، به نظر نمی‌رسد تهران ایده تقویت جایگاه منطقه‌ای خود به واسطه موضع‌گیری ضدآمریکایی را کنار بگذارد. مقامات ایران به من گفته‌اند که حتی اگر مسائل هسته‌ای حل شود، روابط ایران و آمریکا همچنان رقابتی خواهد ماند و به مشارکت نخواهد رسید. اما زمانی که جنگجویان افراطی داعش از مرز سوریه وارد عراق شدند و تنها در عرض چند روز توانستند چند شهر اصلی عراق را تصرف کنند، واقعیت کاملاً آشکار شد: ایران و آمریکا بیش از هر زمان دیگری به یکدیگر نیاز دارند. هیچ‌یک نمی‌توانند بدون حضور دیگری، ثبات را به عراق و افغانستان بازگردانند. چندین دهه است که ایران با سرمایه‌گذاری و حمایت از جنبش‌های اسلامی مانند حزب‌الله و حماس سعی کرده هژمونی آمریکا در منطقه را به چالش بکشد. اما در جهان عرب غیرشیعه این مساله برای تهران به جایی نرسیده است. سیاست ایران در قبال جهان عرب از انقلاب 1979 بر پایه این پیش‌بینی دقیق بود که حکومت‌های استبدادی طرفدار غرب بادوام نخواهند بود و اینکه امنیت درازمدت تهران با سرمایه‌گذاری روی جنبش‌های اسلامگرا به بهترین شکل تامین می‌شود. دولت ایران
احتمالاً بیش از آنچه انتظار دارد، شریک بهتری در دولت فعلی در واشنگتن خواهد یافت. آمریکا هرچقدر هم از برچسب ملی‌گرایی شیعی ایران منزجر باشد، با این حال باراک اوباما به خوبی می‌داند که تهدید واقعی نسبت به آمریکا این برچسب اسلام سرچشمه‌گرفته از دشمنی اسمی ایران نیست بلکه اسلامی است که توسط متحد رسمی آمریکا یعنی عربستان تامین مالی و حمایت می‌شود -به خصوص اگر ایران و آمریکا موفق شوند طی چند هفته یا چند ماه آینده مساله هسته‌ای ایران را حل کنند. ایران به‌طور قابل‌درکی نسبت به نزدیکی به آمریکا تردید دارد. مقامات ایران در گذشته نتیجه مطلوبی از تلاش‌های خود برای پیگیری همکاری‌های استراتژیک و تاکتیکی با آمریکا نگرفته‌اند. ایران در سال 2001 با شرکت در کمپین سرنگونی طالبان، حمایت سیاسی و اطلاعاتی و نظامی گسترده‌ای از ارتش آمریکا انجام داد. بر اساس گفته‌های جیمز دوبینز، فرستاده ویژه جورج بوش به افغانستان، کمک ایران قاطعانه بود. اما زمانی که به نظر رسید دیگر کمک‌های ایران ضروری نیست، بوش از تهران در سخنرانی‌ای ننگین به عنوان محور شرارت نام برد.
آمریکا از آن زمان تاکنون تاوان اشتباه خود را پرداخته است. هر دو آشوب افغانستان و عراق را می‌شد با به رسمیت شناختن نقش ثبات‌بخشی که ایران می‌تواند در منطقه ایفا کند، از سر باز کرد. در سال 2003 ایران پیشنهاد تثبیت شرایط در عراق و کسب اطمینان از غیرفرقه‌ای بودن دولت در این کشور را ارائه کرد اما دولت بوش تصمیم گرفت پاسخی به این پیشنهاد ندهد. البته اگر ایران هم بخواهد به درک قدیمی خود از چشم‌انداز استراتژیک منطقه‌ای و جهانی اکتفا کند، نفعی نخواهد برد و شاید تاوان هم بپردازد.
دیدگاه تان را بنویسید