جنگ داخلی عراق

اکنون که تروریست‌های داعش نه‌تنها رژیم مستقر در بغداد بلکه نیروهای حکومت خودمختار کردستان عراق را نیز تهدید می‌کنند، آیا علاوه بر حملات هوایی، نیروهای آمریکایی حتی در مقیاس نسبتاً اندک برمی‌گردند؟ تاکنون واشنگتن چنین سناریویی را جدی بررسی نکرده است. اما موقعیت بسیار اضطراری شده چون داعش در سوم آگوست دفاع کردها را پاره‌پاره کرد و دو شهر مهم در شمال غرب کردستان عراق یعنی سینجر و زومار را به تصرف خود در آورد.
مبارزان کرد موسوم به پیشمرگه‌ها تاکنون خیلی بیشتر از ارتش حرفه‌ای عراق که نیروهایش هنگام تصرف موصل (دومین شهر بزرگ عراق) توسط حکومت داعش در اوایل ژوئن گریختند، تاثیرگذار بوده‌اند. بنابراین شکست کردها در ایستادگی در برابر آخرین یورش داعش بغداد را به وحشت انداخته؛ شهری که در آن چندین هفته بین نیروهای دولتی و تروریست‌ها تنها در 30‌کیلومتری (18 مایلی) شمال پایتخت موازنه وجود داشته است. کردها با شجاعانه جلوه دادن این واقعه می‌گویند «یک عقب‌نشینی استراتژیک» انجام داده‌اند.
پیشروی حکومت داعش به ویژه برای ایزدی‌ها، اقلیتی مذهبی که شهر شنگال پایتخت باستانی‌شان است، رعب‌آور است. وقتی تروریست‌ها، موصل را با حمایت بعثی‌های متنفر از دولت نوری مالکی در بغداد تصرف کردند، به هزاران مسیحی شهر گفتند یا به اسلام بگروند، یا فرار کنند یا بمانند تا کشته شوند. تروریست‌ها که نام خود را به حکومت اسلامی تغییر داده‌اند تا هدف خود را برای ایجاد خلافتی که مرزهای ملی سوریه و عراق را درمی‌نوردد، و اکنون در قسمتی از عراق که به وسعت اردن است جولان می‌دهند، حتی نسبت به ایزدی‌هایی که مذهب‌شان ترکیب عجیبی از ادیان گوناگون از جمله زرتشتی است، سختگیرتر نیز بوده‌اند. ایزدیان هفت فرشته را می‌پرستند که برجسته‌ترین آنها در کسوت یک طاووس است.
حکومت داعش می‌گوید آنها حتی ارزش گرویدن به اسلام را نیز ندارند و هر جا آنها را ببیند آنها را خواهد کشت. یک رهبر ایزدی که به کوه‌های شمال شنگال، مکانی که ده‌ها هزار از هم‌کیشان او بدون آب و غذا آنجا پناه گرفته‌اند گریخته، می‌گوید «ما تلاش می‌کنیم مبارزه کنیم اما تنها تفنگ داریم». سازمان ملل می‌گوید بسیاری از کودکان ایزدی طی عزیمت گروهی جان سپرده‌اند.
سقوط عراق در آینده نزدیک و به هر میزان هنوز محتمل نیست. اما از دست دادن شنگال و قلمرو پیرامون آن از طرف کردها فشار بر آقای مالکی را بیشتر کرده تا به نفع فردی از قدرت کنار برود که ممکن است بتواند دولتی با فرقه‌گرایی کمتر تشکیل دهد.

نفوذ تدریجی
گفته می‌شود آمریکایی‌ها، که قبلاً گروه‌های کوچکی متشکل از نیروهای ویژه عمدتاً مشاور فرستاده‌اند، گسیل کمتر از دو هزار نیروی رزمی دیگر را بررسی می‌کنند تا در کنار نیروهای عراقی و مبارزان قبیله‌های سنی در استان‌های شمالی و غربی عراق که در تصرف حکومت داعش است، بجنگند. اما به نظر می‌رسد تا هنگامی که آقای مالکی همچنان در قدرت است، آمریکایی‌ها از ارسال نیروی نسبتاً زیاد اکراه داشته باشند. آمریکا و ایران، که تاکنون از آقای مالکی حمایت کرده‌اند، ممکن است یکباره به این نتیجه برسند که مالکی باید برود. به همین دلیل هفته گذشته اوباما صراحتاً از برکناری مالکی استقبال کرد.
کردها نیز خواستار کمک آمریکا هستند. آنها می‌گویند نمی‌توانند داعش را بدون اسلحه و نیز پشتیبانی هوایی شکست دهند. شکست کردها در برابر داعش دولت آقای مالکی را شوکه کرد و بر آن داشت تا با کردها همکاری نظامی داشته باشد. نیروی هوایی عراق، هر چند کوچک و ضعیف، برای انجام حملات هوایی در پشتیبانی از پیشمرگه‌های در حال نبرد در استان نینوا به پایتختی موصل، فرستاده شده‌اند؛ در آگوست ساختمان حکومت داعش را در موصل بمباران کردند که طبق گزارش‌ها باعث مرگ 50 تکفیری شد. اما کردهای عراق و رهبر آنها، مسعود بارزانی، همچنان از آقای مالکی دل‌ خوشی ندارند.
گفته می‌شود نخست‌وزیر نگران است با کناره‌گیری دستگیر یا کشته شود. او به عنوان یک عضو پارلمان در برابر تعقیب کیفری مصونیت سیاسی دارد. گفته می‌شود رقبایش می‌گویند در صورت کناره‌گیری امنیت آقای مالکی تضمین می‌شود. اما در جو تب‌آلود بغداد، در زمانی که حکومت داعش کردهای عراق و نیز شیعیان این کشور را تهدید می‌کند، اعتماد رنگ می‌بازد.