تاریخ انتشار:
غلیان خشم منتقدان با ادبیات جدید روحانی
«یک عده به ظاهر شعار می‌دهند ولی بزدل سیاسی هستند و تا حرف مذاکره پیش می‌آید می‌گویند ما می‌لرزیم. به جهنم؛ بروید یک جای گرم برای خود پیدا کنید.
«یک عده به ظاهر شعار می‌دهند ولی بزدل سیاسی هستند و تا حرف مذاکره پیش می‌آید می‌گویند ما می‌لرزیم. به جهنم؛ بروید یک جای گرم برای خود پیدا کنید. خداوند شما را ترسو و لرزان آفریده است.» این بخشی از اظهارات حسن روحانی، رئیس‌جمهور در همایش روسای نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور است که با انتقادهای بسیاری همراه شد. از جمله این انتقادها «یادداشت روز» روزنامه کیهان بود که به قلم حسین شریعتمداری به انتشار رسید. او در این یادداشت یا طرح این موضوع که با فرافکنی مشکلات را به دیگران نسبت دهیم و به دیگران لجن‌پراکنی کنیم کاری ندارد، می‌نویسد: ادبیات رئیس‌جمهور باید همراه با اخلاق و ادب باشد و نباید بی‌دلیل به دیگران تهمت بزنیم... وقتی افرادی که مسوولیت‌های سنگین دارند اخلاق را زیر پا می‌گذارند، آن وقت اعتماد عمومی از بین می‌رود... ما باید آستانه تحمل خود را افزایش داده و از نقد و انتقاد نهراسیم.
دشمنان دولت دوستان نادان‌اند نه منتقدان
شریعتمداری با طرح این موضوع که اگر تصور می‌کنید این پند و اندرزهای عاقلانه و دلسوزانه را شماری از افراد خیرخواه و نیک‌اندیش از باب نصیحت خطاب به رئیس‌جمهور محترم ادا کرده و ایشان را به خاطر اظهارات توهین‌آمیز نسبت به منتقدان دولت ملامت کرده‌اند، می‌آورد: باید گفت؛ حق با شماست! ولی اشتباه می‌کنید! حق با شماست چرا که اظهارات آقای دکتر روحانی علیه منتقدان، درخور ملامت است و اما، از سوی دیگر، تصور شما اشتباه نیز هست! زیرا جملات یادشده فقط بخشی از انبوه اظهارنظرهای قبلی جناب آقای روحانی است که بارها و بارها در «مذمت فرافکنی»، «نسبت دادن مشکلات به دیگران» و به قول ایشان «لجن‌پراکنی علیه منتقدان»، «تهمت بی‌دلیل به این و آن»، «ضرورت افزایش آستانه تحمل مسوولان»، «نیاز دست‌اندرکاران نظام به اخلاق‌مداری» و... ایراد کرده‌اند!
شریعتمداری تاکید می‌کند: کاش جناب رئیس‌جمهور به این نکته بدیهی توجه می‌فرمودند که اگر منتقدان ایشان -منظور همه منتقدان نیست - خدای‌نخواسته در پی دشمنی با دولت آقای روحانی بودند، خطاهای آن را گوشزد نکرده و به نقد نمی‌کشیدند چرا که هیچ بدخواهی خواستار اصلاح طرف مقابل نیست و فقط دوستان دلسوز هستند که لغزش دولت و زیان‌های حاصل از آن را برنمی‌تابند و با نقد مستند و خیرخواهانه در پی اصلاح خطاها برمی‌آیند زیرا دولت را بخشی از نظام مقدس جمهوری اسلامی می‌دانند و کمترین آسیب احتمالی به آن را، نمی‌توانند تحمل کنند. دقیقاً برخلاف دشمنانی که به لباس دوست درآمده‌اند یا دوستان نادانی که همیشه آسیب‌رسان و ضایعه آفرینند.
جواب منتقد را باید داد
اما در این سوی گوی و میدان نیز هستند چهره‌هایی که با حمایت از اظهارات روحانی تاکید می‌کنند که وقت آن رسیده است که مخالفان و منتقدان روحانی حساب کار دست‌شان بیاید و از طرح موضوعاتی که امنیت ملی کشور را به چالش می‌کشد، خودداری کنند. یکی از این افراد مرتضی حاجی وزیر کابینه اصلاحات است که در گفت‌وگو با اعتماد ضمن تاکید بر اینکه برخی الفاظ در سخنان روحانی را صحیح نمی‌داند معتقد است باید جواب منتقدان را در هر زمان داد و این نحوه دفاع از تیم مذاکره‌کننده بسیار بجا و به‌موقع صورت گرفت. او با طرح این موضوع که آقای روحانی صرفاً جواب منتقدان را دادند و جواب منتقد را هم باید داد بر این بحث تاکید می‌کند که جواب همان محتوای صحبت‌های ایشان بود؛ تاکید بر درستی مواضع، تاکید بر درستی حقوق مسلم مردم در مذاکرات. جواب‌های روشنی بود که داده شد، خیلی از محتویات مذاکرات را طبیعتاً نمی‌شود علنی کرد همان‌طور که ایشان عنوان کردند. به نظرم جواب باید داده شود. منتقدان ابهاماتی را ایجاد می‌کنند که دولت هم ابهام را باید رفع کند. اگر منتقد معاند نیست و خصمانه موضع نگرفته ذهنش روشن می‌شود و دیگرانی که ممکن است تحت تاثیر آن شبهه‌افکنی‌ها
قرار بگیرند تفهیم می‌شوند. جواب باید داده شود اما با حفظ جایگاه و شخصیت منتقد، فرض بر این است که از موضع دلسوزی و مصلحت‌اندیشی برای کشور صحبت می‌کنند.
آب سرد ایرانی‌ها بر امیدهای مالکی
اما تحولات حوزه دیپلماسی کشور در هفته گذشته تنها محدود به حوزه دیپلماسی و اظهارات رئیس‌جمهور نبود. عراقی‌ها پس از چندین ماه کشمکش و مناقشه بالاخره موفق به اجماع و انتخاب نخست‌وزیر جدید این کشور شدند. پس از سقوط «صدام» ایران روابط نزدیکی با دولت عراق برقرار کرد. این روابط حسنه به‌خصوص پس از به قدرت رسیدن «نوری‌المالکی» به سمت نخست‌وزیری در سال 2006 گسترده‌تر شد. اما اکنون ایران از روند قانونی طی‌شده برای انتخاب نخست‌وزیر جدید حمایت می‌کند تا نشان دهد اولویت تهران در عراق، عبور از بحرانی است که گریبانگیر این کشور شده است. روزنامه شرق با اشاره به اظهارات «علی شمخانی» نماینده مقام معظم رهبری و دبیر «شورای عالی امنیت ملی» در همایش سالانه سفرا و روسای نمایندگی‌های خارجی ایران که با دعوت از همه گروه‌ها و ائتلاف‌های عراق به اتحاد و رعایت چارچوب‌های وحدت ملی به‌منظور حفظ منافع ملی و در نظر گرفتن حاکمیت قانون شده بود، می‌نویسد: در کنار تمام این سخنان، تبریک «علی شمخانی» دبیر شورای عالی امنیت ملی به «حیدر عبادی» نخست‌وزیر جدید عراق را می‌توان «آب سردی» بر امیدهای «مالکی» برای کسب حمایت تهران از نخست‌وزیری او دانست.
می‌شود مخاطب خاص سخنان دبیر «شورای عالی امنیت ملی» را «نوری‌المالکی» نخست‌وزیر پیشین عراق دانست که در برابر دستور «فواد معصوم» رئیس‌جمهوری جدید عراق به «حیدر عبادی»، نخست‌وزیر انتخاب‌شده برای تشکیل کابینه، مقاومت می‌کند. این روزنامه در ادامه با طرح این موضوع که در کنار بن‌بست سیاسی که مدت زیادی است عراق را گرفتار کرده، تحرکات تکفیری‌های داعش و پیشروی‌های آنها در عراق نیز، فضای این کشور را بحرانی‌تر کرده است به گفت‌وگویی که چندی پیش به نقل از یک مقام ارشد ایرانی در خبرگزاری «رویترز» درج شده بود، اشاره می‌کند که گفته بود ایران به دنبال جایگزین مناسبی برای نوری‌المالکی، نخست‌وزیر فعلی عراق است. با وجود این ادعا، مواضع رسمی ایران همواره حمایت از دولت عراق و عدم دخالت در امور داخلی بغداد بوده است. در همین حال آیت‌الله «سیستانی»، همواره خواهان تشکیل دولتی فراگیر شده که از مقبولیت ملی گسترده‌ای برخوردار باشد. مجموع مواضع ایران و همچنین سمت‌وسوی سخنان مقامات آمریکایی در خصوص انتخاب نخست‌وزیر جدید عراق، می‌تواند نشان‌دهنده همگرایی دو کشور در این زمینه باشد؛ دو کشوری که در زمینه‌های زیادی نه‌تنها «همگرا» نیستند که
«واگرا» هستند و در برخی موارد مواضعی «خصمانه» علیه همدیگر دارند.
تابویی که شکست
تنها چند روز پس از پایان گفت‌وگوهای وین نمایندگانی از تهران و واشنگتن مجدداً پای میز مذاکره نشستند تا عزم خود برای دستیابی به توافق را به رخ دیگر اعضا بکشند. روزنامه آرمان نیز به همین بهانه در یادداشتی که به قلم محمدعلی سبحانی، سفیر سابق ایران در لبنان منتشر شده به واکاوی دلایل برگزاری این نشست پرداخته است. سبحانی در این یادداشت که با عنوان «ضرورت مذاکره با آمریکا» به نگارش در آمده با طرح این موضوع که گفت‌وگوهای دوجانبه قطعاً بر روند کلی مذاکرات تاثیرگذار خواهد بود، می‌نویسد: این امر در روند مذاکرات پدیده‌ای مثبت قلمداد می‌شود. اما به نظر می‌رسد گفت‌وگوهای دوجانبه نباید تنها به گفت‌وگو با آمریکا محدود شود و باید با دیگر کشورها نیز وارد مذاکره شد تا این فضا به نفع ایران تغییر کند. او با اشاره به تلاش ایران و 1+5 برای دستیابی به توافقی جامع پیش از پایان آذرماه می‌آورد: با توجه به اینکه در آستانه برگزاری اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد قرار داریم این پیشنهاد نیز وجود دارد که از این فضا برای تقویت گفت‌وگوها میان ایران و 1+5 و همچنین افزایش سطح این گفت‌وگوها و کمک به حل اختلافات ایران و 1+5 استفاده شود؛
البته امید است این اختلافات هرچه زودتر مرتفع گردد و حتی پیش از رسیدن به اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد به یک توافق همه‌جانبه و توافقی که در آن منافع ملت به رسمیت شناخته شده باشد دست پیدا کنیم اما به هر صورت توقع‌ها این است که از فضای مناسب حاکم بر اجلاس مجمع عمومی نهایت استفاده برای پیشرفت در مذاکرات هسته‌ای و به طور عام در روابط بین‌الملل استفاده شود. سفیر سابق ایران می‌آورد: در این میان باید به چند نکته دیگر نیز توجه داشت؛ یکی بحث اختلاف میان آمریکا و 1+5 است و نکته دیگر که می‌تواند به مراتب مهم‌تر باشد اینکه بسیاری از تحریم‌های اعمال شده از سوی آمریکاست و نکته سوم اینکه در مذاکراتی که میان ایران و 1+5 در جریان است آمریکا نقشی مهم و تاثیرگذار دارد که نمی‌توان آن را نادیده گرفت لذا با توجه به آنچه مطرح شد باید بر این مساله تاکید کرد که بحث مذاکره به یک ضرورت تبدیل شده و خوشبختانه مقامات به خوبی این ضرورت را تشخیص داده و شرایط را برای مذاکره به صورت مستقیم فراهم کرده‌اند. سبحانی در پایان خطاب به مذاکره‌کنندگان ایرانی می‌نویسد: آنچه مسلم است اینکه در طول یک سال اخیر تابو گفت‌وگو میان ایران و آمریکا شکسته
شد و با توجه به گفت‌وگوی تلفنی که سال گذشته میان دکتر حسن روحانی و باراک اوباما انجام شد لذا مرحله‌ای از این دیدار طی شده است بنابراین چندان بعید به نظر نمی‌رسد که چنانچه دکتر روحانی به نیویورک سفر کند و در اجلاس مجمع عمومی شرکت نماید دیداری میان آنها صورت پذیرد و این بار گفت‌وگوها رودررو انجام شود. آنچه از ظواهر می‌توان استنباط کرد این است که زمینه‌ها در چنین سطحی در میان افکار عمومی نیز فراهم شده اما اکیداً پیشنهاد می‌شود برای چنین کاری مقدمات و بسترسازی‌های لازم برای افکار عمومی در سطح داخلی پیش از اینکه دیداری صورت پذیرد فراهم شود.
دیدگاه تان را بنویسید