برخی نمایندگان وظایف فراقانونی برای خانه ملت تعریف می‌کنند

این نقد که بعضاً از جانب مردم هم طرح می‌شود صحیح است. مضمون سوالات نمایندگان بعضاً نشان می‌دهد نماینده بر مسیری جز مدار انجام وظیفه نمایندگی و در حیطه‌ای جز وظایف وزیر سوال طرح می‌کند. چرا خندیدید، چرا گریه کردید، چرا پیاده‌روی کردید. این دست از سوالات در شأن خانه ملت و نمایندگان نیست. من تصور می‌کنم مردم هم این دست از مسائل را می‌فهمند و قطعاً بر مبنای آن وکلای بعدی خود را انتخاب می‌کنند.

نگاه قانونگذار به طرح سوال چگونه بوده است؟

مطابق ماده ۲۰۸ آیین‌نامه داخلی در کلیه مواردی که نماینده یا نمایندگان مطابق اصل هشتاد و هشتم (۸۸) قانون اساسی، از رئیس‌جمهور یا وزیر درباره یکی از وظایف آنان حق سوال دارند، می‌توانند در خصوص موضوع مورد نظر به رئیس‌جمهور و وزیر مسوول کتباً تذکر دهند.

هیات رئیسه خلاصه تذکر را در جلسه علنی مجلس قرائت و متن کامل تذکر را به رئیس‌جمهور یا وزیر مربوط ابلاغ می‌کند؟

در هر مورد که حداقل یک‌چهارم کل نمایندگان مجلس شورای اسلامی از رئیس‌جمهور یا هر یک از نمایندگان از وزیر مسوول، درباره یکی از وظایف آنان سوال کنند، رئیس‌جمهور یا وزیر موظف است در مجلس حاضر شود و به سوال جواب دهد و این جواب نباید در مورد رئیس‌جمهور بیش از یک ماه و در مورد وزیر بیش از 10 روز به تاخیر افتد مگر با عذر موجه به تشخیص مجلس شورای اسلامی. اصل هشتاد و هشتم: در هر مورد که نماینده‌ای از وزیر مسوول درباره یکی از وظایف او سوال کند آن وزیر موظف است در مجلس حاضر شود و به سوال جواب دهد.

تصور نمی‌کنید نص قانون بسیار کلی است؟

من فکر می‌کنم هر نماینده‌ای در زمانی که سوال می‌کند به خوبی می‌داند با چه نیتی سوال را طرح می‌کند و علاوه بر این مردم نیز می‌فهمند چه سوالی با چه منطقی پرسیده شده است. شاید به تعبیر شما قانون می‌تواند جزیی‌تر وارد موارد شود و به نماینده یادآوری کند که پیاده‌روی و خرید و این دست از مسائل در حیطه اختیارات نماینده برای سوال نیست. شاید لازم باشد در این خصوص اصلاحی صورت گیرد اما باز هم فضا برای سیاسی‌کاری وجود خواهد داشت. از اساس تندروی همیشه فضای خود را پیدا می‌کند. از اساس نباید مدیریت مجلس اجازه طرح چنین سوالاتی را داشته باشد. من تصور می‌کنم حتی اگر مدیریت مجلس نیز در این خصوص سوالی را مطرح کند و بر اساس آیین‌نامه داخلی مجلس سوالات را اعلام وصول کند باز این نمایندگان هستند که با رای خود می‌توانند این پیام را بدهند که آیا از اساس منطق سوال را قبول دارند یا خیر

.

مساله‌ای که وجود دارد این است که هر چیزی را می‌توان وظایف وزیر تعبیر کرد حتی اعمال شخصی وزرا را.

نه، معتقدم نمایندگان مجلس طبق قانون و عرف نمی‌توانند وزرا را به خاطر اعمال‌شان در حیطه خصوصی که دارند، مورد سوال یا استیضاح قرار دهند. به‌طور مثال چندی پیش مطرح شد که نمایندگان باید از وزیر ارشاد به خاطر دیدارهای نوروزی‌اش سوال کنند.

بنده سابقه چند دوره نمایندگی مجلس را داشته‌ام و سابقاً هم وزیر بوده‌ام قطعاً این رفتار را قانونی و درخور شأن نمی‌دانم و همان‌طور که گفتم در عرف هم این‌گونه نیست. برخی نمایندگان مجلس دیدار با رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام را هم نادرست ارزیابی می‌کنند. پیاده‌روی و دیدارهای شخصی حقیقتاً به مجلس مربوط نیست.

بنابراین قبول دارید که بعضاً سوال ابزار سیاسی‌کاری شده است.

ببینید یک اصل اساسی وجود دارد. اگر نماینده‌ای معتقد به وحدت در کشور باشد هیچ‌گاه سعی نمی‌کند وزرا را تحت ‌فشار قرار دهد. جمع‌ کردن امضا برای استیضاح یا سوال از وزیر ارشاد به روند وحدت در کشور لطمه وارد می‌کند؛ این حق وزراست که هر وقت بخواهند به دیدار رجال سیاسی کشور بروند یا دیدارهای خصوصی داشته باشند. دوران تندروی تمام شده است. این‌طور نمی‌شود که به این دلیل که قانون به من این اختیار را داده است که از وزیر سوال بپرسم به هر صورتی که دلم خواست وزرا را به خاطر زندگی شخصی‌شان و دیدارهای خارج از فضای کاری‌شان مورد سوال قرار دهم. وزیر ارشاد کار اشتباهی انجام نداده است که بخواهد آن را در گفت‌وگو با ما توجیه کند.

سوالاتی که از وزرا به دلیل دیدار با برخی شخصیت‌ها یا پیاده‌روی با جان ‌کری مطرح می‌شود را چطور می‌بینید؟

این ارزیابی شخصی من است البته اما تصور می‌کنم سوال از جنتی و ظریف، جناحی و سیاسی و غیرقانونی است. من تعجب می‌کنم آقایان می‌پرسند چرا توافق کردید. از دولت قبل یک بار پرسیدید این همه می‌روید و می‌آیید چرا توافق نمی‌کنید، چرا هیچ نتیجه‌ای جز بدتر شدن کار نیست.

این نمایندگان معتقدند به دلیل پافشاری بر منافع توافق حاصل نمی‌شد.

کدام منفعت در دولت قبل حفظ شد. قهر دنیا منفعت نیست. مذاکرات هسته‌ای با نظارت نهادهای حاکمیتی و به‌خصوص رهبری صورت می‌پذیرد. طرح این ادعاها برای وجهه بین‌المللی ایران مناسب نیست. تصمیم‌گیرنده در پای مذاکرات هسته‌ای، شورای ‌عالی امنیت ملی و رهبری است. اما اظهارات و اقدامات برخی از نمایندگان مجلس بحق عجیب است؛ سوالاتی که از ظریف پرسیده می‌شود هم بی‌ارتباط با حوزه وظایف ایشان است. به هر حال من تصور می‌کنم آنچه برخلاف منافع ملی است اظهارات برخی نمایندگان است.

آقای پزشکیان ما بارها در گفت‌وگوهای نمایندگان نسبت به موضوع انتخاب استانداران حساسیت دیده‌ایم، آیا بحث قانونی در این خصوص وجود دارد که مثلاً استاندار باید با نظر نماینده انتخاب شود؟

نه، این یک انتظار است. نمایندگان انتظار دارند استانداران با نظر آنها انتخاب شوند. انتظار مبتنی بر رویکرد قانونی نیست.

یعنی یک موضوع سیاسی است؟

تصور من این است که بعضاً رویکردهای سیاسی این دست از انتظارات را رقم می‌زند. البته ممکن است بعضاً از سر دلسوزی نیز باشد، زمانی که ببینند استانداری صلاحیت ندارد، نمایندگان به رویه کار وی اعتراض می‌کنند.

تصور نمی‌کنید با این رویه مجلس از مدار اختیارات خود خارج و از اساس وارد امور اجرایی می‌شود؟

این خطر به شدت وجود دارد و برخی نمایندگان در حال خروج از ریل شرح وظایف نمایندگی هستند. این افراد شأن مجلس را از بین می‌برند. این افراد رویکردها و وظایف قانونی مجلس را تقلیل، تضعیف و رویکردهای سیاسی را برجسته می‌کنند. برخی نمایندگان وظایف فراقانونی برای خانه ملت تعریف می‌کنند که باید این سابقه رفتاری مورد توجه نهادهای نظارتی باشد.