«جریان انحرافی» ساخته و پرداخته هاشمی؟

یکی از مدیران دوره احمدی‌نژاد می‌گوید «واژه جریان انحرافی را هاشمی‌رفسنجانی ساخته و مطرح کرده است. اتفاقاً خود این واژه، یک واژه غلط و انحرافی است که عده‌ای از آن برای تخریب آقای احمدی‌نژاد و یارانش استفاده می‌کنند.» محمدعلی رامین در گفت‌وگو با «قانون» از هدف مشترک همه اعضای جبهه یکتا و احمدی‌نژاد خبر می‌دهد و می‌افزاید: «دوستان یکتا جزو نیروهای مخلص و فداکار ولایی هستند که به همین دلیل اکثر آنها در دولت نهم و دهم با آقای احمدی‌نژاد همکاری کردند. به نظر من هدف‌ها هیچ تفاوتی ندارد.» معاون اسبق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین در واکنش به اینکه بسیاری از اصولگرایان هم جریان انحرافی را قبول دارند، خاطر‌نشان می‌کند: «اصولگرایان هم اشتباه می‌کنند. باید به ریشه ساخت این واژه دقت شود. اگر کسی بگوید حلقه انحرافی آن هم بدون ایدئولوژی، راهبرد و آرمان مشخص و منظورش وجود چند نفر دور آقای احمدی‌نژاد باشد شاید درست باشد.
اما وقتی بگوییم جریان انحرافی این واژه با واقعیت در تعارض قرار می‌گیرد. جریان انحرافی اندیشمند، نظریه‌پرداز و تعریف آرمان‌های جدید می‌خواهد. این افراد نه آرمان، نه اندیشه و نه تعریف جدیدی از انقلاب اسلامی طراحی کردند و نه راهبردهای مشخصی را برای خودشان در نظر گرفتند.» این چهره نزدیک به احمدی‌نژاد در ادامه، عضویت خود در جبهه یکتا که از مدیران و نزدیکان احمدی‌نژاد تشکیل شده و شرکت در جلسات حلقه ولنجک با حضور رئیس دولت قبل را تکذیب کرد. گفتنی است پس از ماجرای خانه‌نشینی 11‌روزه احمدی‌نژاد در جریان عزل وزیر اطلاعات وقت که به عدم تبعیت از حکم حکومتی رهبر معظم انقلاب تعبیر شد، برخی از اصولگرایان این رفتار را به گردن یکی از نزدیکان احمدی‌نژاد انداختند، حال آنکه وی دو سال بعد در جریان ثبت نام انتخابات ریاست جمهوری با اعلام حمایت قاطع از همان شخص، نشان داد که جریان انحرافی آن‌گونه که در ادبیات اصولگرایان تبلیغ می‌شود با واقعیات موجود سیاسی فاصله دارد.

برخی اصولگرایان به دنبال احیای ورشکستگان هستند

لطف‌الله فروزنده سخنگوی جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی با اشاره به انتخاب آیات مصباح‌یزدی، یزدی و موحدی‌کرمانی به‌عنوان فصل‌الخطاب پایداری، موتلفه و ایثارگران، اظهار داشت: «این موضوع که سه فقیه بالای سر سه تشکل حضور داشته باشند، دستاورد مهمی است؛ در واقع جریان اصولگرایی به مرجعیتی رسیده و همه قبول کرده‌اند که هرچه این سه بزرگوار بگویند، فصل‌الخطاب باشد.» به گزارش تسنیم این فعال سیاسی از برگزاری 40 جلسه با محوریت وحدت و همگرایی اصولگرایان میان سه تشکل موتلفه، پایداری و ایثارگران خبر داد و افزود: «سه تشکل موتلفه، پایداری و ایثارگران شروع‌کننده کار بوده‌اند و استراتژی اصلی ما این است که به وحدت حداکثری برسیم و همه اصولگرایان را دور یک چتر واحد جمع کنیم. هم‌اکنون نیز همین مسیر دنبال می‌شود و به‌زودی آثار و نتایج آن را خواهیم دید.» وی همچنین با هشدار به علی لاریجانی وی را از نزدیکی با گروه‌های اصلاح‌طلب بر حذر داشت و خاطر‌نشان کرد: «همه اصولگرایان باید مراقب باشند و با صراحت مواضع خود را بیان کنند و نشان دهند وحدت اصولگرایان و تبعیت از فقها برایشان مهم است.» سیدرضا تقوی قائم‌مقام جامعه روحانیت مبارز با اشاره به ادامه روند وحدت در میان جریان‌های اصولگرا اظهار کرد: یکی از زمان‌هایی که موضوع وحدت نیروهای ولایی، انقلابی و ارزشی بر سر زبان‌ها می‌افتد و تلاش‌ها گسترده‌تر می‌شود، زمان انتخابات است.
به گزارش نامه‌نیوز وی درباره شورای فقهی نیز خاطر‌نشان کرده است: «از خواسته‌های عمومی نیروهای اصولگرا و ولایی همیشه این موضوع بوده که روحانیون در این جریان تاثیرگذار باشند و امروز هم بر این خواسته اصرار دارند که به نوعی فعالیت‌های خود را زیر نظر روحانیت انقلابی و چهره‌های شاخص و مورد اعتماد رهبری نظام دنبال کنند. به همین منظور چهره‌ها و احزاب اصولگرا با شخصیت‌های روحانی و روسای جامعتین مانند محمد یزدی، محمدعلی موحدی‌کرمانی و محمدتقی مصباح‌یزدی دیدارها و رایزنی‌هایی داشته‌اند و از این بزرگواران درخواست رهنمود کردند. یزدی، مصباح‌یزدی و موحدی‌کرمانی نیز به تناسب نیازهای زمان و شرایط اجتماعی و سیاسی روزانه مطالب لازم را به چهره‌ها و احزاب اصولگرا گفته‌اند.» در همین حال یک فعال اصولگرا به خبرگزاری ایلنا گفته «‌اشتباهی کردیم و سکان جریان اصولگرا را به کسانی دادیم که خود را محور اصولگرایان می‌دانستند و امروز بعد از شکست در سیاست‌هایشان اصرار دارند که همه رفتارهای گذشته را احیا کنند.» حسین کنعانی‌مقدم با اشاره به جلسات همگرایی اصولگرایان عنوان کرد: «تلاش برای همبستگی اصولگرایان همواره مورد حمایت است، اما تجربه گذشته نشان داده ائتلاف‌های انتخاباتی با شکست مواجه شده و باعث انشقاق اصولگرایان خواهد شد (لذا) اگر ما می‌خواهیم یک جبهه متحد اصولگرا داشته باشیم، باید به ائتلاف سیاسی برسیم نه ائتلاف انتخاباتی؛ ائتلافی که در آن شخصیت‌ها و گروه‌های اصولگرا از همه طیفی اجازه مشارکت داشته باشند نه اینکه برخی در اتاق‌های فکر خود بنشینند و اصولگرایان را در حلقه تنگ‌نظری‌های خود ببینند و برای کل مجموعه اصولگرا تصمیم بگیرند.»

درخواست از ناطق‌نوری

صادق زیباکلام استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در نامه‌ای سرگشاده از علی‌اکبر ناطق‌نوری خواسته است تا خود را کاندیدای انتخابات مجلس کند. به گزارش «بهار» این تحلیلگر سیاسی در بخشی از نامه خود خطاب به رئیس اسبق مجلس شورای اسلامی می‌نویسد: «یقیناً جنابعالی نه قهر کرده‌اید، نه علت تصمیم‌تان کدورت‌های سال ۸۸ است. اما انگیزه‌تان برای نیامدن هرچه باشد، شرایط مملکت به‌گونه‌ای است که کشور بیش از هر زمان دیگری به حضور شما در مجلس نیاز دارد. دلتان نیاید که جایگاه مجلس در رسیدگی و نظارت بر امور کلان مملکت بیش از این تنزل پیدا کند.» وی همچنین در قسمتی دیگر از مکتوب خود با نقد اظهارات چندی پیش ناطق‌نوری مبنی بر لزوم جوان‌گرایی و به اتاق فکر رفتن پیشکسوتان ابراز عقیده می‌کند که «این دست کلیشه‌ها راهگشا نیستند. آنچه کشور خیلی بیش از «جوان‌گرایی» و... به آن نیاز دارد، دوری از تندروی و پرهیز از رادیکالیسم انقلابی و متقابلاً رفتن به سمت و سوی اعتدال، میانه‌روی و پراگماتیسم است و دقیقاً هم به واسطه این نیاز است که بنده در مقابل‌تان زانو زده و درخواست می‌کنم که نه نگویید. یقین بدانید نیامدن شما کمک خواهد کرد تا جایگاه مجلس دهم از جایگاه مجلس فعلی هم در تاثیرگذاری بر سیاست‌های سرنوشت‌ساز کشور و تصمیم‌گیری‌های کلان نظام کم‌اثرتر و کمرنگ‌تر شود.»

سه سناریو برای قطب‌بندی انتخابات مجلس

محمدرضا باهنر با یادآوری فقدان احزاب فراگیر و قدرتمند در ایران که روند همگرایی میان فعالان همسو را به مخاطره می‌اندازد، خاطر‌نشان می‌کند: «سیاست راهبردی جبهه پیروان خط امام و رهبری همیشه این بوده که زیر نظر جامعتین (جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و جامعه روحانیت مبارز) برای رسیدن به وحدت تلاش کند، زیرا نهادهای شکوفا و معتبری هستند و می‌توانند عامل و محور وحدت باشند. تلاش‌هایی صورت گرفته که ان‌شاءالله اواخر مهر این سازمان (شورای هماهنگی اصولگرایی) شکل خواهد گرفت.» نایب‌رئیس مجلس با بیان اینکه هدف نهایی پیروزی اصولگرایان در انتخابات آینده است اطمینان می‌دهد نهایت تلاش‌ها برای ممانعت از ایجاد رقابت درون‌گروهی میان طیف‌های مختلف این جریان صورت می‌پذیرد. دبیرکل جبهه پیروان خط امام و رهبری در ادامه گفت‌وگوی خود با میزان از سه سناریوی احتمالی برای قطب‌بندی در انتخابات نام برده و توضیح می‌دهد سناریوی اول ایجاد «دو‌قطبی که رقابت میان اصلاح‌طلبان و اصولگرایان خواهد بود، (احتمال دوم) بروز سه‌قطبی که رقابت میان اصلاح‌طلبان و اصولگرایان و اعتدالیون است و (احتمال سوم) تشکیل چهار‌قطبی در صورتی است که هر دو طیف اصلاح‌طلب و اصولگرا به دو گروه تقسیم شوند؛ یعنی اصلاح‌طلبان نتوانند با هم به تفاهم برسند و به دو گروه تندرو و معتدل تقسیم شوند، اصولگراها هم به همین منوال در صورت عدم تفاهم به دو گروه تندرو و معتدل تقسیم شوند ولی احتمال چهار‌قطبی شدن خیلی کم است.» این فعال اصولگرا همچنین با دفاع از «نظارت استصوابی» دولت را به «اتخاذ موضع بی‌طرفانه در انتخابات» فرامی‌خواند.

دولت حزبی و حزب دولتی

یک عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه با نقد «بولتن‌سازان و منتقدان دولت تدبیر و امید» که عضویت برخی دولتمردان در احزاب را به سوژه‌ای تبلیغاتی علیه دولت تبدیل کرده‌اند ضمن اشاره به عضویت شهیدان سیدمحمد بهشتی و محمدجواد باهنر و آیت‌الله خامنه‌ای در حزب جمهوری اسلامی (در دوره تصدی مقام ریاست جمهوری) و با یادآوری ماده یک قانون احزاب تاکید می‌کند که «برخلاف برخی محافل و باندهای پشت پرده قدرت -که اتفاقاً در جریان‌های افراطی و مخالف دولت فراوانند- فعالان سیاسی حزبی کاملاً شناخته‌شده بوده و نیازی به کشف و معرفی به مردم ندارند.» مسعود شفیعی در ادامه یادداشت خود که در «شرق» منتشر شده به حزب‌گریزی باندهای قدرت پرداخته و دلیل آن را «بهره‌مندی حداکثری در عین مسوولیت حداقلی» می‌داند و یادآور می‌شود: «‌این گروه‌ها هر بار مهره‌ای ناآشنا را وارد میدان بازی می‌کنند. تمام امکانات و قدرت فراقانونی خود را برای پشتیبانی از این مهره به کار می‌برند و پس از پیروزی، بیشترین بهره‌ها را می‌برند، بدون آنکه خود را ملزم به پاسخگویی نسبت به عملکردهای ناصواب و معایب احتمالی وی کنند.»
این فعال حزبی در ادامه با ایجاد تفکیک میان «احزاب دولتی یا دولت‌ساخته و دولت حزبی» خاطر‌نشان می‌کند: «‌عضویت دولتمردان در احزاب، در چارچوب زمینه‌سازی برای شفافیت فضای سیاسی و پاسخگو کردن گروه‌ها در قبال عملکرد اعضایشان، پدیده‌ای مبارک است. اما باید مراقبت کرد که این با مقوله ناصواب «احزاب دولتی» اشتباه نشود. نمونه‌هایی از چنین پدیده‌ای در ادوار گذشته کشور ما سابقه دارد که می‌توان آنها را به‌عنوان «احزابی دولت‌ساخته» یا «احزاب دولتی» متمایز کرد. متاخرترین این نمونه‌ها به تلاش نزدیکان رئیس دولت‌های نهم و دهم برای سازماندهی و یارگیری سیاسی ذیل نام‌هایی مانند «رایحه خوش‌خدمت»، «مهرورزی»، «پایداری» و اخیراً «یکتا» مربوط می‌شود که حتی بعد از دوره حیات آن دولت‌ها نیز با آنچه از آن دوره برای خود باقی گذارده‌اند، به تقلا برای بقا ادامه می‌دهند.»

کامیابان خلاف‌آمد عادت

سعید حجاریان برنامه دولت یازدهم را نه دموکراتیزاسیون بلکه نرمالیزاسیون دانسته و توضیح می‌دهد که مراد از این اصطلاح «پیش‌بینی پذیر کردن دولت و حاکمیت قانون» است. وی به تبعیت از پولانزاس دولت نرمال را در مقابل اشکال متعدد دولت استثنایی نظیر «دولت‌های اقتدارگرا و توتالیتر، دولت‌های بناپارتی، بیسمارکی و الیگارشی‌های نظامی و دولت‌های مداخله‌گر در امر خصوصی» نشانده و با استثنایی خطاب کردن دولت‌ نهم و دهم استدلال می‌کند که «گفتمان اعتدال به دنبال نرمالیزاسیون و عادی‌سازی» در جوانب مختلف است اما روحانی «امکان و توانایی نرمالیزاسیون در عرصه (سیاست داخلی) را ندارد. نرمالیزاسیون در این عرصه به اراده سیاسی برای دموکراتیزاسیون احتیاج دارد.» این تحلیلگر سیاسی در بخش پایانی مقاله خود که در «اندیشه پویا» منتشر شده می‌نویسد: «دولت استثنایی، دولت ناقض عهدهاست و نرمالیزیشن روحانی می‌خواهد دیگر عهدی نقض نشود و پیمان‌شکنی صورت نگیرد. اما چنان‌که اشاره شد نرمالیزه کردن به معنای هموار شدن مسیر رفت و آمد نیست. روحانی در گذر از شرایط استثنایی می‌خواهد بگوید که زمین پیش روی ما مین‌گذاری شده است و تلاش دارد صرفاً نقشه مین را به ما بدهد و بگوید کجاها مین است تا به آن سمت نرویم.»