بوی توافق
بایدن به نتانیاهو هشدار داد
پس از برگزاری نشست‌های وین در جهت رسیدن به توافق برای بازگشت آمریکا به برجام، هفته گذشته خبر رسید که ظاهراً کار به تعیین تکلیف رسیده است. هفته گذشته بعد از پایان نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان و مدیران اعلام شد هیات‌های مذاکره‌کننده حاضر در وین برای مشورت و کسب تکلیف به پایتخت‌های خود بازگشته‌اند. جلسه بعدی مذاکرات، درهفته حاضر برگزار خواهد شد. در آخرین نشست برگزار‌شده در وین، کشورهای مشارکت‌کننده در برجام توافق کردند علاوه بر دو گروه کارشناسی موجود (در حوزه لغو تحریم‌ها و هسته‌ای)، یک گروه کارشناسی سوم نیز برای گفت‌وگو درخصوص ترتیبات عملی مورد نیاز برای اجرایی شدن لغو تحریم‌ها و سپس بازگشت آمریکا به برجام ایجاد شود. هیات‌ها پس از مشورت در پایتخت‌های متبوع خود، هفته آینده ضمن ازسرگیری نشست کمیسیون مشترک برجام، گفت‌وگوهای فنی و کارشناسی را دنبال خواهند کرد. بعد از برگزاری این جلسه، رئیس هیات مذاکره‌کننده ایرانی، روند کنونی گفت‌وگوها را به‌رغم دشواری‌ها و چالش‌های موجود، رو به جلو ارزیابی کرد. سیدعباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران در عین حال تاکید کرد هیات ایرانی هر زمان‌که روند مذاکرات به سمت زیاده‌خواهی، وقت‌کشی و چانه‌زنی‌های غیرمنطقی برود، گفت‌وگوها را متوقف خواهد کرد. همچنین اعلام شد، هیات ایرانی حاضر در وین، مذاکراتی با آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای نیز داشته است که در آن درباره منشأ ذرات اورانیوم کشف‌شده در مکان‌های اعلام‌نشده گفت‌وگو شده است. این مذاکرات بنا بود چند هفته پیش در تهران برگزار شود اما به دلیل شروع روند مذاکرات وین به تعویق افتاد و حالا به‌سبب حضور مقامات و کارشناسان ایرانی در وین در همان شهر پیگیری شده است. همزمان با این اقدامات، اخبار از اسرائیل همچنان از موضع منفی و ابراز نگرانی درباره روند احیای برجام حکایت دارد. این در حالی است که مقامات آمریکایی بار دیگر به اتخاذ مواضع مثبت درباره روند مذاکرات پرداخته‌اند. این موضع‌گیری‌ها در حالی است که یک نشست کمیسیون مشترک برجام هم در سطح معاونان و مدیران سیاسی وزارتخانه‌های امور خارجه ایران و 1+4 با ریاست انریکه مورا، معاون دبیر کل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا برگزار شد. طبق گزارش‌ها در این نشست وضعیت مذاکرات و رایزنی‌ها در سطوح مختلف از جمله در سطح کارشناسی، با نگاه به بازگشت محتمل آمریکا به برجام و اطمینان از اجرای کامل و موثر این توافق از سوی تمام طرف‌ها بررسی شد.
صلح برای ایران و عربستان!
همچنین یکی از اخبار مهم هفته گذشته احتمال صلح ایران و عربستان بود. طبق اخبار منتشر‌شده «هیات‌های نمایندگی از ایران و عربستان سعودی در 20 فروردین ماه 1400 در پایتخت عراق؛ بغداد با هم دیدار کرده‌اند». خبری که از سوی منابع آگاه ایرانی و عربستانی تکذیب شده و سخنگوی وزارت خارجه ایران ترجیح داده درباره آن سکوت کند. با این همه پیگیری‌های «اعتماد» از سه منبع متفاوت صحت این خبر و برگزاری جلسه میان هیات‌های اطلاعاتی و امنیتی ایران با همتاهای سعودی را تایید می‌کند. با گذشت زمان، جزئیات بیشتری از دیدار هیات‌های ایرانی و سعودی منتشر می‌شود که البته هیچ‌کدام از مقام‌های دو کشور حاضر نیستند صحت این جزئیات را تایید کنند.
براساس گزارش اختصاصی رسانه انگلیسی فایننشال‌تایمز، مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق نقش اصلی را در طراحی و اجرای مذاکرات مستقیم میان تهران و ریاض برعهده داشته است، مذاکراتی که پس از پنج سال وقفه در رابطه دو کشور در روز 20 فروردین ماه برگزار شده و گفته می‌شود مثبت هم بوده است. در حالی که مقام‌های سعودی برگزاری چنین جلسه‌ای را تکذیب می‌کنند اما فایننشال‌تایمز ادعا می‌کند که «خالد بن‌علی‌الحمیدان» رئیس سازمان اطلاعات این کشور ریاست هیات مذاکره‌کننده عربستان را برعهده داشته و البته مشخص نیست که از ایران چه کسی مقابل الحمیدان نشسته است. در حالی از مصطفی کاظمی به عنوان مرد پشت پرده این مذاکرات یاد می‌شود که وی در جریان سفر به تهران و ریاض آشکارا از تمایل بغداد برای این میانجیگری سخن گفته بود و حالا به نظر می‌رسد در این مسیر موفق هم عمل کرده است. نام مصطفی کاظمی که از مردادماه 1399 به عنوان نخست‌وزیر عراق کار خود را آغاز کرده بیشتر با مسائل امنیتی گره خورده و شاید این سابقه در موفقیت او برای ترتیب دادن مذاکرات امنیتی میان ایران و عربستان سعودی پیش از مذاکرات سیاسی بی‌تاثیر نبوده باشد.
در انتظار رونق انتخابات 1400
حدود دو ماه دیگر انتخابات ریاست جمهوری همزمان با انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا و میان‌دوره‌ای مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری برگزار می‌شود. در کنار مسوولان اجرایی و ناظران انتخابات که از ماه‌ها پیش خود را برای برگزاری این انتخابات مهم آماده کرده و در تدابیر خود بخشی را هم به اقدامات بهداشتی برای تامین سلامت مردم اختصاص خواهند داد، مجموعه‌های سیاسی و چهره‌ها هم تحرکات خود را آغاز کرده‌اند. آنگونه که ایران گزارش داده است، در بخش مجموعه‌های سیاسی هر دو جناح کشور همچنان سرگرم اجرایی کردن راه‌هایی رضایت‌بخش برای تعیین نامزد واحد هستند و برخی چهره‌ها هم برای ورود به رقابت 1400 اعلام آمادگی کرده‌اند. با این همه به نظر می‌رسد شرایط انتخاباتی با آنچه انتظار می‌رود، هنوز فاصله دارد. آنچه در حال حاضر محسوس است و به نظر می‌رسد دنبال‌کنندگان بحث‌های انتخاباتی به دنبال آن هستند، در کنار ورود چهره‌های اصلی، معرفی برنامه‌های آنها برای اداره کشور است که هنوز محقق نشده است. در همین زمینه سعید شریعتی فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز وجود تعلیق و تعلل در فضای سیاسی پیشا‌انتخاباتی ایران را تایید کرد، اما در بیان دلایل این مساله گفت: «تقویم انتخاباتی رسمی کشور با توجه به مکانیسم انتخابات در ایران از روزی آغاز می‌شود که صلاحیت کاندیداهای انتخاباتی اعلام شود. تا پیش از آن همه چیز در ابهام و تعلیق است و بنابراین ابهام ذاتی انتخابات ایران است.» شریعتی نیز شرایط سیاستگذاری کلان کشور و گره خوردن رهیافت‌های اداره کشور به مساله سیاست خارجی را دیگر دلیل تعلیق و ابهام موجود دانست و گفت: «هر شخص و جریانی که بخواهد وارد گود انتخابات شود باید سیگنال مشخصی چه در جهت بسته شدن و چه در جهت گشایش از فرآیند معلق‌مانده و در تعلیق و ابهام‌مانده برجام بگیرد و خب هنوز این سیگنال روشن نیامده تا جریان‌ها بتوانند افق بلندمدت‌تری را ترسیم و جرات تصمیم‌گیری پیدا کنند.» این فعال سیاسی پاندمی کرونا را نیز در سردی فضای انتخاباتی کشور بی‌تاثیر ندانست و افزود: «به هر حال ارتباطات به‌شدت تحت تاثیر کرونا قرار گرفته. در شرایط عادی در موعد انتخابات ستادهای انتخاباتی شکل می‌گرفت و محل حضور و همفکری و ایجاد شور و نشاط انتخاباتی می‌شد. ولی امسال همه چیز در پلت‌فورم‌های شبکه‌های اجتماعی متمرکز شده است.»
هشدار بایدن به نتانیاهو درباره ایران
رسانه‌های اسرائیلی از پیام تند دولت بایدن به تیم نتانیاهو خبر دادند. شاید بتوان این را مهم‌ترین خبر از دولت جدید آمریکا در حوزه ایران دانست. رسانه‌های اسرائیلی خبر دادند دولت جو بایدن در پیامی تند از اسرائیل خواسته است از حرف زدن درباره ایران و ماجرای حمله به تاسیسات هسته‌ای نطنز دست بردارند. وب‌سایت I24News از کانال ۱۲ اسرائیل نقل کرد دولت بایدن در پیامی از اسرائیلی‌ها خواسته است «پرحرفی شرم‌آور» دراین‌باره را تمام کنند. به گزارش شرق، این وب‌سایت می‌نویسد این منبع کلمه‌ای عبری را در توصیف پیام واشنگتن به کار برده است که می‌تواند به معنای «تهاجمی» و تند نیز باشد. ظاهراً این پیام از طریق چند کانال منتشر شده است. در ادامه این گزارش آمده مقامات آمریکا به اسرائیل گفته‌اند نشت اخبار از سوی مقامات اسرائیل درباره حمله خرابکارانه علیه برنامه هسته‌ای تهران، تلاش‌های ایالات متحده در مسیر مذاکره با ایران را تضعیف و دیپلمات‌های آمریکایی را خجالت‌زده می‌کند.
بعد از انتشار جزئیات عملیات اسرائیل در رسانه‌های خارجی، برخی ناظران درباره اینکه نشت این خبر از سوی مقامات اسرائیل انجام شده یا آمریکا، به گمانه‌زنی پرداخته بودند. این گزارش رسماً مشخص می‌کند اطلاعات مربوط به عملیات از سوی اسرائیلی‌ها منتشر شده است. پیشتر نیز البته برخی از مقامات اسرائیل از جمله دنی یاتوم، رئیس مرکز اطلاعات و عملیات ویژه اسرائیل، موساد، درباره آنچه خود «نشت» اخبار درباره نقش اسرائیل در ماجرای نطنز به نیویورک‌تایمز توصیف کرده بودند، ابراز نگرانی کردند. این هشدار را می‌توان دومین نشانه سردی در روابط بایدن-نتانیاهو تلقی کرد. تحکم واشنگتن به تل‌آویو، چنان‌که در این گزارش نقل شده است، اتفاقی بی‌سابقه است و تابه‌حال چنین ادبیات و لحن تندی در تعاملات بین این دو لااقل به رسانه‌ها راه نیافته است. در عین حال، این اولین‌بار نیست که به نظر می‌رسد در دولت جدید و به‌خصوص در مقام مقایسه با دولت پیشین آمریکا به ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، رابطه با اسرائیل و نخست‌وزیرش، بنیامین نتانیاهو، بسیار سردتر شده است. آمریکا البته همچنان مهم‌ترین متحد و حافظ منافع اسرائیل است، اما در ابتدای تشکیل دولت بایدن نیز رئیس‌جمهور تازه آمریکا هفته‌ها برای اولین تماس با رئیس کابینه اسرائیل صبر کرد. این تماس بالاخره حدود یک ماه بعد از سوگند ریاست‌جمهوری بایدن اتفاق افتاد، اما درحالی‌که دولت بایدن همان روز به اعلام رویکرد دولت جدید درباره ایران پرداخته بود، رسانه‌های اسرائیلی گزارش دادند بایدن در تماس با نتانیاهو، به او چیزی دراین‌باره نگفته است.
پنج فوریت دولت آینده
در نشست هفته گذشته هیات نمایندگان اتاق تهران پنج فوریت دولت آینده مورد بحث و بررسی قرار گرفت. «مهار پایدار تورم»، «مقابله با فساد»، «ارتقای جایگاه بین‌المللی کشور»، «ایجاد رشد اقتصادی» و «فقرزدایی غیرتورمی» مواردی است که به عقیده کارشناسان، باعث می‌شوند در مدت زمان باقی‌مانده، اقتصاد ایران به سمت استفاده از فرصت‌های رشد و توسعه حرکت کند. در نشست اعضای اتاق تهران، مدیر اندیشکده حکمرانی شریف از «طرح بنای ایران» سخن گفت که با همفکری گروهی از اقتصاددانان و نخبگان کشور تدوین شده است. آنگونه که دنیای اقتصاد گزارش داده است تاکید جدی این طرح روی حساسیت انتخاب‌های دولت آینده و نحوه سیاستگذاری رئیس‌جمهور بعدی است. در این طرح تاکید شده دولت آتی باید ضمن اصلاح نظام بانکی و مالیاتی، به حذف امضاهای طلایی از روندهای اداری و اخذ مجوز اقدام کند. ضمناً به تقویت دیپلماسی راه و تجاری مخصوصاً در پروژه یک کمربند-یک جاده اقدام کند. در عین حال اصلاح نظام ارزی را در دستور کار قرار دهد و به طور جدی به حذف قیمت‌گذاری مبادرت ورزد. مروی ارائه‌کننده این بسته تصریح می‌کند اهمیت این بسته بیش از هر چیزی به افزایش دانش اجتماعی و آگاهی عمومی از شرایط اقتصاد ایران است تا هزینه سیاستگذار برای اتخاذ تصمیمات خطا بالا برود. تهیه‌کنندگان این بسته که جمعی از اقتصاددانان ایرانی هستند تصریح می‌کنند این بسته تلاش دارد نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ و دولت سیزدهم را به‌جای کلی‌گویی و شعارزدگی به سمت اتخاذ رویکردهای حل‌المسائلی در سیاستگذاری عمومی جهت دهد. در عین حال دو معضل بزرگ پیش‌روی این بسته اقتصادی است که فارغ از جناح و طیف فکری نامزدها و فرد منتخب، خطر امتناع سیاستگذار از حل مسائل مهم پیش‌روی اقتصاد ایران را جدی می‌کند. این دو معضل که بر مبنای تجربیات موجود به «اقتصاد سیاسی» و «نفوذ گروه‌های ذی‌نفع» در دولت برمی‌گردد، اندک فرصت‌های باقی‌مانده پیش‌روی کشور برای عبور از چالش‌های پیشرو را از بین خواهد برد. از این منظر، مروی تاکید دارد که باید از طریق بسیج افکار عمومی و برانگیختن جامعه، هزینه اتخاذ تصمیمات مهلک را افزایش داده، تا به این ترتیب حل مسائل جدی در دستور کار دولت سیزدهم قرار بگیرد. «بسته شدن پنجره جمعیتی»، «کاهش سرمایه اجتماعی» و «محدودیت زمانی استفاده از فرصت‌های بین‌المللی پیش روی اقتصاد ایران» سه دلیلی است که به عقیده مروی لزوم اجرایی شدن بسته نجات اقتصاد ایران را حیاتی می‌سازد.
♦♦♦
فارس: اسدالله بادامچیان، دبیرکل حزب موتلفه از خود، میرسلیم، نیکنام، انواری و ترقی به عنوان پنج گزینه این حزب برای انتخابات ریاست‌جمهوری نام برد و گفت: روشن است که از حزب یک نفر نامزد خواهد بود و بیشترین توجه از بین اینها روی کسی خواهد بود که از شورای نگهبان بتواند تاییدیه بگیرد.
مهر: ابوالفضل عموی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت: طبق گفته رئیس سازمان انرژی اتمی برق اصلی مرکز غنی‌سازی نطنز وصل شده است.
ایرنا: اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور گفت: هر مدیری که با سوءاستفاده از فرصت دیگران واکسن بزند، صلاحیت مدیریت ندارد و به اعتماد عمومی خسارت زده است و باید به سرعت از مسوولیت کنار گذاشته شود.
ایلنا: علی صوفی، دبیرکل حزب پیشرو اصلاحات ایران گفت: جبهه اصلاحات تاکنون نامزدی را برای حضور در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری انتخاب نکرده است.
فارس: مصطفی کواکبیان، دبیرکل حزب مردم‌سالاری معتقد است که شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان منسوخ شده، چون فقط کارکرد انتخاباتی داشته، یعنی بعد از انتخابات هیچ برنامه‌ای برای اداره و پیشرفت دولت نداشته است!
ایسنا: کنت مک کنزی، فرمانده سنتکام در جلسه‌ای در کنگره آمریکا با اشاره به توان نظامی ایران، آن را مانعی برای برتری کامل (دفاع) هوایی آمریکا در منطقه تلقی کرد.
ایرنا: لعیا جنیدی، معاون حقوقی رئیس‌جمهوری گفت: هرچند درباره تایید یا عدم تایید لوایح مرتبط با FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام نمی‌توان نظر قاطعانه داد، اما با توجه به کارشناسانه‌تر شدن فضای بررسی FATF، این امیدواری برای تایید این لوایح وجود دارد.
تسنیم: رستم قاسمی، وزیر نفت، درباره احتمال کاندیداتوری خود در انتخابات گفت: من هنوز اعلام کاندیداتوری نکرده‌ام ولی اگر رسماً اعلام کاندیداتوری کنم قرار نیست که به نفع کسی کنار بروم.
مهر: هیات دولت در جهت فرهنگ‌سازی و ارتقای سلامت نظام اداری بر اساس منابع اسلامی و متناسب با توسعه علوم و تجربیات روز دنیا، «منشور اخلاق حرفه‌ای کارگزاران نظام» را تصویب کرد.
ایسنا: محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس گفت که مجلس با سه و نیم برابر کردن حقوق سربازان اقدام موثری برای کاهش تبعیض در حق سربازان کرده است.
تسنیم: سیدمحمد غرضی داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست‌جمهوری با انتقاد از عملکرد دولت روحانی می‌گوید در مدت زمان کوتاهی می‌تواند تورم را صفر کند.
♦♦♦
گزینه جدی اصلاح‌طلبان کیست؟
تابناک نوشت: کمتر از دو ماه تا سیزدهمین انتخابات ریاست‌جمهوری باقی‌مانده است؛ انتخاباتی که به نظر می‌رسد باز هم به چالشی بزرگ و جدی برای هر دو اردوگاه اصلاح‌طلبان و اصولگرایان بدل شده. کافی است اخبار سیاسی را از کانال‌های مختلف رصد کنید تا به گزینه‌هایی برسید که برای انتخابات سیزدهم قرار است اعتبار خود را در آزمون مردمی بر سنگ محک بزنند. ابراهیم رئیسی، محسن رضایی، سیدحسن خمینی، محمدجواد ظریف، محمدباقر قالیباف و دیگر نام‌هایی که چند وقت اخیر بارها به عنوان گزینه‌های احتمالی انتخابات سیزدهم مطرح شده است. محمدرضا خباز، عضو حزب اعتماد ملی، معتقد است که محمدرضا عارف هم در این دوره از انتخابات جزو گزینه‌های جدی اصلاح‌طلبان خواهد بود.
خوشحالیم قحطی نشد
عصر ایران نوشت: روحانی: نگذاشتیم قحطی شود؛ این یکی از تلخ‌ترین تیترهایی است که منتشر کرده‌ایم، نه به خاطر اینکه قحطی نشد که خدا را شکر که نشد، بلکه به این دلیل که خبر مهم رئیس‌جمهورمان این است. غم‌انگیز است؛ کشوری مانند ایران پر است از امکانات انسانی و طبیعی و قاعدتاً باید دغدغه‌های والاتری در آن موج بزند، مثل ارتقای محیط زیست، افزایش سطح رضایتمندی و شادی در جامعه، اختراعات و اکتشافات جدید، راهکارهای جدید افزایش سرانه درآمد ملی، میانجیگری در منازعات بین‌المللی، نحوه مدیریت ذخایر ارزی برای نسل‌های آینده و...؛ ولی می‌بینیم که افتخار رئیس‌جمهور کشور این است که قحطی نشد!
تفاهم‌نامه توسعه‌ای میان ایران و پاکستان
فرارو نوشت: وزارت امور خارجه پاکستان اعلام کرد: همزمان با سفر وزیر امور خارجه این کشور به جمهوری اسلامی ایران، دو کشور تفاهم‌نامه توسعه تجارت و گشایش گذرگاه‌های مرزی را امضا کردند. شاه محمود قریشی هفته گذشته در تهران به سر برد و در این سفر با تنی چند از مسوولان بلندمرتبه ایرانی دیدار کرد. در این راستا، وزارت امور خارجه پاکستان اطلاعیه‌ای منتشر کرد که در آن آمده بود: تفاهم‌نامه توسعه تجارت مرزی و تاسیس گذرگاه‌های مشترک نیز در طول این سفر میان هیات‌های ایران و پاکستان امضا شد. بنابر اعلام وزارت خارجه پاکستان، سفر وزیر امور خارجه پاکستان به ایران گامی بلند در جهت تقویت روابط و تجارت دوجانبه به ویژه تلاش‌ها برای پایداری صلح و ثبات منطقه‌ای بسیار حائز اهمیت تلقی می‌شود.
اصولگرایان در انتظار رئیسی
خبر آنلاین نوشت: با وجود تحرکات این روزهای اصولگرایان توجه‌ها همچنان به نظر نهایی ابراهیم رئیسی برای کاندیداتوری یا عدم کاندیداتوری معطوف است و آنها همچنان با امیدواری از حضور رئیسی می‌گویند. آنچنان‌که لاله افتخاری، عضو شورای عالی شورای وحدت اصولگرایان، گفته است: با درخواست‌هایی که نخبگان کشور از ابراهیم رئیسی داشته‌اند و اینکه توانمندی خود را به خوبی نشان داده، احتمال این وجود دارد که وقتی او با اقبال عمومی روبه‌رو باشد، بپذیرد که وارد عرصه انتخابات شود. این در حالی است که سعید محمد در ماه‌های اخیر و به ویژه پس از اعلام استعفا از فرماندهی قرارگاه سازندگی خاتم حواشی زیادی را از سر گذراند و برخی مسوولان سپاه توضیح داده‌اند وی مورد حمایت سپاه پاسداران نیست.