خودکرده را تدبیر نیست

روند نزولی ارزش لیر که موجب افزایش شدید نرخ تورم در ترکیه شده است باعث شده تا مصرف‌کنندگان ترک برای خرید مایحتاج زندگی خود با مشکلات فراوانی مواجه شوند. نرخ تورم ترکیه در ماه آگوست به مرز 18 درصد رسید تا بانک مرکزی ترکیه اعلام کند اقدامات ضروری برای توقف این روند تورم‌زا اتخاذ خواهد کرد. این میزان بالاترین سطح نرخ تورم از سپتامبر 2003 به شمار می‌رود. در ماه جولای نرخ تورم در مقایسه با سال گذشته 8 /15 درصد گزارش شده بود. بانک مرکزی ترکیه در اطلاعیه‌ای اعلام کرد چشم‌انداز افزایش بیشتر نرخ تورم نشان می‌دهد که خطری بزرگ ثبات قیمت‌ها را تهدید می‌کند، بنابراین اقداماتی ضروری را برای تثبیت قیمت‌ها انجام خواهد داد. این بانک همچنین اعلام کرد تا 13 سپتامبر، سیاست پولی این بانک با تحولات اخیر قیمت‌ها هماهنگ خواهد شد. بدین ترتیب تلاش بانک مرکزی در راستای حمایت از لیر در مقابل یورو و دلار خواهد بود. از آغاز سال میلادی جاری تاکنون ارزش لیر در برابر دلار بیش از 40 درصد کاهش داشته و همین امر موجب شده تا شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرفی در این کشور افزایش یافته و کالاهای وارداتی به ترکیه به شدت گران شوند. بانک مرکزی با افزایش نرخ بهره می‌تواند سرمایه‌گذاران را ترغیب کند و میزان نقدینگی در بانک‌ها را افزایش دهد. کارشناسان اقتصادی تا به حال افزایش رسمی نرخ بهره بانک‌ها را منع کرده بودند. دلیل این امر می‌تواند سخنان رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه باشد که بارها اعلام کرده بود مخالف افزایش نرخ بهره در این کشور است. سرمایه‌گذاران در ترکیه به‌طور فزاینده‌ای نگران استقلال بانک مرکزی هستند. بسیاری از کارشناسان افزایش بهره بانکی را ضروری می‌دانند. این امر در بلندمدت باعث می‌شود که در کنار افزایش بهره دلار آمریکایی، بدهی‌های ارزی ترکیه سنگین‌تر شود. میزان بدهی‌های خارجی ترکیه در حال حاضر بالغ بر ۸۰ میلیارد دلار است. در واکنش به بحران ارزش لیر ترکیه بانک مرکزی به استفاده از ذخیره ارزی موجود روی آورده است. اردوغان بارها از شهروندان ترکیه خواسته است که یورو و دلارهای خود را بفروشند و در مقابل لیر خریداری کنند. فراخوان اردوغان تا‌کنون کمکی به حل بحران اقتصادی نکرده است. کاهش قیمت لیر از زمانی شروع شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا تعرفه‌های آلومینیوم و فولاد وارداتی ترکیه را افزایش داد. این تصمیم پس از دستگیری اندرو برانسون، کشیش آمریکایی در ترکیه از سوی ترامپ اتخاذ شد. برانسون که به مدت دو سال به دلیل حمایت از فتح‌الله گولن در زندان بود، اکنون در ترکیه در حبس خانگی به سر می‌برد. اردوغان گولن را مسوول کودتای سال ۲۰۱۷ در این کشور می‌داند. تا به حال هزاران نفر از هواداران گولن زندانی یا از کار برکنار شده‌اند.