مرگ و فروشنده

در یک آگهی تلویزیونی جان کلیس (John Cleese) طنزپرداز بریتانیایی این سوال را مطرح می‌کند: چه زمانی به مرگ فکر می‌کنید؟ او با لباس‌های عجیب بر تن و در حالی که فنجانی قهوه آماده می‌کند به مخاطب می‌گوید عزیزانتان تنها و اندوهگین می‌مانند در حالی که یک صورت‌حساب سنگین روی دستانشان مانده است. پیشنهاد جان آن است که مردم با یک تماس تلفنی طرح تدفین را خریداری کنند.

با پیر شدن جمعیت این‌گونه آگهی‌ها در هر دو سوی اقیانوس اطلس رواج بیشتری پیدا می‌کنند. آنها از مردم می‌خواهند برای تدفین آمادگی مالی داشته باشند. هم‌اکنون حدود 2 /1 میلیون بریتانیایی طرح‌های تدفین خریده‌اند. این تعداد در سال ۲۰۰۵ فقط اندکی بیش از ۴۰۰ هزار نفر بود. برآورد می‌شود حدود 5 /2 میلیون نفر بیمه‌نامه تدفین خریده باشند. میلیون‌ها آمریکایی بخشی یا کل هزینه‌های تدفین خود را از قبل پرداخت کرده‌اند.

 بر اساس گزارش انجمن ملی تدفین آمریکا (NFDA)، میانگین هزینه کفن و دفن در این کشور ۹ هزار دلار است. در بریتانیا در ۱۰ سال گذشته این میانگین هر سال ۵ /۵ درصد افزایش یافت که از نرخ تورم بالاتر بود. می‌توان به این داستان شرح افراد مصیبت‌دیده‌ای را اضافه کرد که توانایی مالی هزینه‌های تدفین عزیزان خود را ندارند. در اینجا صحنه برای فروشنده آماده می‌شود تا «آسودگی خاطر» را به آنها پیشنهاد کند.

با این حال طرفداران حقوق مصرف‌کننده در مورد ارزش بسته‌های پیش‌پرداختی تدفین و طرح‌های بیمه‌ای آن تردید دارند. آ‌نها از خود می‌پرسند آیا مشتریان واقعاً نمی‌دانند چه چیزی را مطالبه کرده‌اند و از آنجا که مرگ حتمی است چرا نباید افراد در طول حیات پس‌انداز کنند تا میراثی برای هزینه‌های تدفین برجای گذارند؟

 برای افرادی که می‌خواهند بستگان را از هزینه کفن و دفن رها سازند بهترین و آشکارترین گزینه آن است که برایشان پول برجا بگذارند. در اغلب موارد، میراثی که برای هزینه‌های تدفین تخصیص ‌یافته از مالیات بر ارث معاف است. در آمریکا یک طرح تدفین به نام «پیش‌حاجت» وجود دارد که می‌توان آن را از ارائه‌دهنده یا پیمانکاران خرید و بهای آن را یکباره یا به صورت اقساط پرداخت کرد. روش دیگر بیمه تدفین است که به نام‌های «هزینه آخرت» یا «بالای ۵۰ سال» فروخته می‌شود و هزینه آن را می‌توان در اقساط پرداخت.

بیمه تدفین همانند دیگر طرح‌های بیمه عمر است که در آن حق بیمه به صورت ماهانه پرداخت و بر مبنای سن یا برخی رفتارها مثل سیگار کشیدن تعیین می‌‌شود. در حالی که طرح‌های پیش‌پرداخت مراسم تدفین با ارزش خاصی (در پایین‌ترین سطح هزینه کفن و دفن) را تقبل می‌کنند طرح‌های بیمه‌ای عمدتاً یک مبلغ نقدی خاص را دربردارند. این مبلغ با توجه به تصمیم ذی‌نفع می‌تواند برای امور دیگر مصرف شود.

این محصولات مفید هستند به ویژه اگر پرداخت نهایی بیمه با نرخ تورم و افزایش هزینه‌های تدفین در ارتباط باشد. این بیمه‌ها بر خلاف دیگر طرح‌های بیمه عمر به آزمایش‌ها و معاینات پزشکی نیاز ندارند هر چند اغلب ۸۵ سال را به عنوان سقف سنی آن در نظر می‌گیرند. این امر باعث می‌شود این محصولات برای افرادی جذاب باشند که مشمول دیگر طرح‌های بیمه عمر نمی‌شوند. خریداران برنامه‌های تدفین نیز از این بابت راضی هستند که می‌توانند مستقیماً با مدیر تدفین صحبت کنند، خواسته‌هایشان را بنویسند و بلافاصله هزینه‌ها را بپردازند. به گفته آقای گوردون سوان از بنگاه بریتانیایی گلدن چارتر دلیل خرید این طرح‌ها از سوی افراد احساسی است تا مالی. آنها دوست دارند مطمئن شوند که «همه چیز مرتب است».

با این حال اوضاع همیشه مرتب نیست. بیمه‌نامه‌های تدفین به ندرت کل هزینه‌ها را می‌پوشاند. هزینه قبر که گاهی اوقات به هزاران دلار می‌رسد اغلب لحاظ نمی‌شود. هزینه‌های اضافه مانند سنگ قبر، گل و کارمزد صدور جواز دفن نیز در نظر گرفته نمی‌شوند. در بسیاری از طرح‌ها زمان و مکان دفن محدود شده است و ممکن است هر گونه تغییر با افزایش شدید هزینه‌ها همراه شود. برنامه‌های تدفین در بریتانیا تحت نظارت و مقررات نیستند هرچند مردم فکر می‌کنند این‌گونه نیست. سال گذشته یک بنگاه بریتانیایی طرفدار حقوق مصرف‌کننده از تقلب در فروش و همچنین عدم توانایی مالی پیمانکاران ابراز نگرانی کرد. اداره جبران خدمات مالی اعلام کرد در صورت ورشکستگی طرح‌های تدفین پول خریداران را باز‌نمی‌گرداند.

 پرداخت یکجای بیمه تدفین نیز با ملاحظاتی همراه است. در طرح‌های اولیه اگر مشتری ظرف دو سال پس از خرید بیمه فوت کند هیچ مبلغی تعلق نمی‌گیرد. در برخی کشورها پول بیمه فقط در صورت تایید یک شرکت بیمه‌گذار پرداخت می‌شود که هزینه زیادی دارد.

در برخی بیمه‌نامه‌های ضعیف حق بیمه تا بی‌نهایت پرداخت می‌شود اما برای مبلغ بیمه سقف گذاشته‌اند؛ از آنجا که اکثر مردم بیشتر از آنچه انتظار دارند زنده می‌مانند تعجبی ندارد که زمان پرداخت‌ها بسیار طولانی شود. فروشندگان اغلب از کسانی که زیاد از حساب و کتاب سر در نمی‌آورند سود زیادی کسب می‌کنند. در یک مورد، یک زن برای بیمه‌ای به ارزش    25 هزار پوند، ۱۰ هزار پوند در طول چند سال پرداخت کرده است.

یک طرح وام تدفین به نام «هنگام نیاز» که در آمریکا رواج یافته نگرانی‌هایی را برانگیخته است. وام‌دهندگان اغلب از طریق پیمانکاران وام‌های اضطراری با بهره ۱۵ تا ۳5 درصدی می‌دهند و حتی در صورت ناتوانی از بازپرداخت دوباره به وام‌گیرنده پیشنهاد وام می‌دهند. به گفته یکی از وام‌دهندگان خبر خوب برای پیمانکاران کفن و دفن آن است که هرگاه افراد وام تدفین بگیرند پول بیشتری را برای مراسم خرج می‌کنند. این بدان معناست که مدیریت تدفین فروش بیشتری خواهد داشت.

آخرین حقوق

همانند نامزدها و کسانی که برای اولین بار بچه‌دار شده‌اند، افرادی که عزیزان خود را از دست می‌دهند باید در دوران اوج احساسات تصمیمات مهمی بگیرند. فروشندگان بیمه و مدیران تدفین می‌گویند تشییع آبرومندانه شامل یک تابوت مناسب، سنگ قبر بزرگ و پذیرایی نشان‌دهنده عشق و احترام به درگذشتگان تلقی می‌شود. این دیدگاه به میزان زیادی رواج یافته است و حتی چانه‌زنی بر سر مراسم تدفین نوعی بی‌احساسی جلوه می‌کند. بهترین روش در این کسب و کار آن است که مردم قانع شوند لازم نیست مراسم ترحیم پرهزینه باشد. بزرگ‌ترین عامل گمشده در این بازار یک مشتری منتقد و آگاه است.