بازیگران شهر پول و دیجیتال

همه کارها با یک شوخی آغاز شد. در سال 2013 داگ‌کوین (Doge coin) با تقلید از بیت‌کوین معرفی شد در حالی که نماد سگ ژاپنی شیبا در اینترنت را برای خود برگزید. این پول رمزنگاری‌شده عملاً هیچ‌گاه مورد استفاده قرار نگرفت و فقط برای انعام دادن آنلاین به کار می‌رفت. یکی از بنیانگذارانش آن را کنار گذاشته بود. اما به تازگی قیمت آن سر به فلک کشید. ارزش بازار دلاری داگ‌کوین‌ در 7 ژانویه به دو میلیارد دلار رسید تا ثابت کند بازار پول‌های دیجیتال تا چه اندازه دیوانه‌وار عمل می‌کند. این رویداد همچنین نشان داد دوران تمرکز بر بیت‌کوین به پایان رسیده و بیت‌کوین تنها بازیگر شهر نیست. ارزش سرمایه بازاری بیت‌کوین هم‌اکنون یک‌سوم ارزش کل بازار است. 

تقریباً هر روز و با استفاده از روش عرضه اولیه سکه (ICO) که نوعی جمع‌آوری منابع گروهی است یک پول دیجیتال خلق می‌شود. وب‌سایت Coin Murket Cap حدود 1400 سکه دیجیتال یا توکن از قبیل سکه یوفو (uFO)، سکه پوتین (Putin) و اینسین‌کوین (Insane Coin) با ارزش هفت میلیون دلار را فهرست‌بندی کرده است. 

بسیاری از این سکه‌ها صرفاً جنبه کنجکاوی و ماجراجویی دارند اما ارزش سرمایه بازاری 40 مورد از آنها در 10 ژانویه امسال به بیش از یک میلیارد دلار رسید.

در این فهرست بعد از بیت‌کوین، ارز دیجیتال اتریوم (Ethereum) قرار می‌گیرد که سرمایه بازاری آن 137 میلیارد دلار است. یکی از عوامل رونق اتریوم آن است که این ارز سکویی برای «قراردادهای هوشمند» به شمار می‌رود. این قراردادها مقررات تجاری هستند که در یک نرم‌افزار گنجانده شده‌اند. به عنوان مثال، اکثر توکن‌های عرضه اولیه سکه در این‌گونه قراردادها انتشار می‌یابند. موفقیت اتریوم باعث شد دو نمونه تقلیدی چینی یعنی کاردانو (Cardano) با ارزش بازاری 20 میلیارد دلار و نئو (Neo) با ارزش هشت میلیارد دلار معرفی شوند.

پول دیجیتال ریپل (Ripple) نیز جاذبه زمین را به چالش کشیده است. بیشترین اوج‌گیری آن در بازار کره‌جنوبی بود که هفته گذشته در آن معاملات ارز دیجیتال در صرافی‌ها ممنوع شد. ریپل نرم‌افزاری را برای انتقال پول در بین‌ کشورها عرضه می‌‌کند. بیش از 100 بانک فناوری آن را پذیرفته‌اند که برمبنای سکه‌ای به نام XRP قرار دارد. سرمایه بازاری این سکه در سال 2017 ناگهان 40 هزار درصد افزایش یافت و در 4 ژانویه به حدود 149 میلیارد دلار رسید و سپس به 78 میلیارد دلار بازگشت. با این حال آقای کریس لارسن، یکی از بنیانگذاران ریپل حداقل از دیدگاه دیجیتال یکی از ثروتمندترین افراد در جهان به شمار می‌رود.

سکه‌های کمترشناخته شده دیگری نیز در حال قدرت گرفتن هستند. مونرو (Monero) (شش میلیارد دلار) و زدکش (Zcash) (دو میلیارد دلار) بر حفظ حریم خصوصی تاکید دارند. استلار (Stellar) (8 /9 میلیارد دلار) سیستمی را برای انتقال ارزان‌قیمت منابع طراحی کرده است که بنگاه‌های خیریه به خصوص در کشورهای فقیر به کار می‌برند. آیوتا (Iota) (1 /10 میلیارد دلار) به دستگاه‌های مرتبط با هم امکان می‌دهد تا اطلاعات و پرداخت‌ها را به طور ایمن تبادل کنند. به دنبال آن بیت‌کوین کش (Bitcoin Cash)  (46 میلیارد دلار) می‌آید که بنیانگذارانش در سال 2017 از بیت‌کوین جدا شدند چراکه از نحوه مدیریت آن رضایت نداشتند.

آیا امکان دارد روزی یکی از این ارزهای دیجیتال جای بیت‌کوین را به عنوان ارز ذخیره سرزمین رمزنگاری بگیرد؟ امری که فعالان حوزه ارز رمزنگاری‌شده آن را زیروروسازی نامیده‌اند؟ با توجه به مشکلات حاکمیتی و مدیریتی بیت‌کوین (احتمال بروز انشعاب) و ظرفیت محدود (کارمزد هر تراکنش اکنون به طور میانگین 30 دلار است) نمی‌توان چنین احتمالی را رد کرد. اما دیگر ارزها نیز مشکلات خود را دارند. در مورد ریپل نیز تردیدهایی در مورد میزان استفاده واقعی از XRP وجود دارد. 

اما هر اتفاقی که بیفتد آنچه مسلم است، آن است  که این حوزه همچنان شلوغ‌تر خواهد شد. شرکت کداک که یکی از قربانیان اخلال‌گری دیجیتال است قصد دارد بر قطار ارزهای دیجیتال سوار شود. این شرکت 9 ژانویه اعلام کرد قصد دارد سکه‌ای را انتشار دهد که با آن بتوان پول عکاسان را پرداخت کرد. از آن جاه‌طلبانه‌تر، طرح عرضه اولیه سکه تلگرام است که 180 میلیون کاربر دارد. این سامانه پیام‌رسان قصد دارد با گردآوری 2 /1 میلیارد دلار توکنی به نام گرام (Gram) انتشار دهد که در حوزه وسیعی از خدمات پرداخت از ذخایر آنلاین گرفته تا شبکه‌های مجازی خصوصی کاربرد دارد. حتی گزارش شده است که فیس‌بوک موضوع خلق توکن را بررسی می‌کند. اگر بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان روزی به چنین کاری اقدام کند آنگاه روزهای تسلط و پیشتازی بیت‌کوین قطعاً به پایان خواهد رسید.