در باب کم‌آبی

«امنیت آب، یکی از مرکزی‌ترین چالش‌های پیش روی توسعه و ثبات در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقاست. چالشی که توجه فراتر از بخش آب در این منطقه را می‌طلبد. به همین خاطر است که امید داریم ارائه خلاصه‌ای از نتایج گزارش بانک جهانی در مورد کمیابی آب، نه‌تنها جرقه مباحثات میان خوانندگان حرفه‌ای را بزند، بلکه توجه دامنه‌ای وسیع از بازیگران کلیدی منطقه و سیاستگذاران را به خود جلب کند و نمایندگان دولتی، بخش خصوصی و جامعه مدنی را به تامل در باب کم‌آبی وا دارد.

با توجه به کمیابی نسبی، آب همواره به‌عنوان منبعی از فرصت‌ها و ریسک‌ها در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا شناخته شده است. برای بیش از هزار سال، سرمایه‌گذاری و نوآوری در مدیریت آب، هم‌بخشی‌هایی را به توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها داشته است. حال ممکن است این سوال به وجود آید که چه چیزی چالش آب در حال حاضر را از چالش آب در دهه یا حتی قرن گذشته متمایز می‌کند؟ و چگونه امنیت آب باعث رفاه اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا می‌شود و ثبات را در این منطقه به وجود می‌آورد؟

پاسخ این سوالات در پس تکامل سریع فضای اقتصادی- اجتماعی، زیست‌محیطی و سیاسی منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا نهفته است. از مهم‌ترین ویژگی‌های این فضا، نرخ بالای رشد جمعیت (سالانه حدود دو درصد) و به خصوص گسترش شهرنشینی است. به طوری که پیش‌بینی می‌شود تا سال 2050، جمعیت شهرنشین منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا تقریباً دو برابر شود و از 400 میلیون نفر عبور کند.»

این متن، خلاصه‌ای بود از پیشگفتار گزارش سال 2017 بانک جهانی در مورد کمیابی آب در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا که در ادامه سعی کرده‌ایم خلاصه‌ای از آن را ارائه دهیم. با توجه به اینکه یکی از ابرچالش‌های اقتصاد ایران، بحران آب است و گزارش مورد نظر نیز به طور جزئی و با ارائه داده‌های مربوط به هر کشور، به بحران آب در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا پرداخته است، مطالعه آن به علاقه‌مندان این حوزه پیشنهاد می‌شود.