کانادا و عربستان

شاید جدایی‌طلبان فرانسوی‌زبان کبک علاقه‌مند باشند مقداری عربی بیاموزند!!!! در روز 5 آگوست در حالی که کانادایی‌ها از تعطیلات طولانی آخر هفته لذت می‌بردند، عربستان سعودی به سرعت سفیر آنها را اخراج و تجارت و سرمایه‌گذاری دوجانبه را متوقف کرد. گزارش می‌شود که به صندوق‌های سرمایه‌گذاری دولتی عربستان دستور داده شد تا بدون توجه به میزان هزینه احتمالی، دارایی‌های کانادایی خود را کنار گذارند. عربستان از دست خانم کریستیا فریلند وزیر امور خارجه کانادا عصبانی است که دستگیری فعالان حقوق بشر در آن کشور را محکوم کرده بود. از دیدگاه عربستان سعودی این اقدام «مداخله خارجی» غیرقابل قبول تلقی می‌شد.

سعودی‌ها به هیچ‌ عنوان شایستگی اظهارنظر در مورد دخالت خارجی را ندارند. آنها از سال 2011 به سرکوب قیام بحرین کمک می‌کنند؛ از یک کودتا در مصر حمایت و نخست‌وزیر لبنان را نیز بازداشت کردند. وزارت امور خارجه عربستان هشدار داد که اگر کانادا به انتقادهایش ادامه دهد عربستان خود را مجاز می‌داند که در مسائل داخلی کانادا دخالت کند. دیپلمات‌های کانادایی به شوخی می‌گویند عربستان شورشیان کبک را مسلح می‌سازد. گروهی از سعودی‌ها به توئیتر روی آوردند تا با بومیان کانادا ابراز همدردی کنند. برخی دیگر سوابق کانادا در زمینه حقوق زنان را به حمله گرفتند. این یک اقدام هماهنگ‌شده و البته احمقانه بود. یک حساب توئیتری که طبق گزارش‌ها با عربستان ارتباط داشت به کانادا هشدار داد در اموری که به آن مربوط نیست دخالت نکند. این پیام روی عکس یک هواپیما در آسمان تورنتو منتشر شد که در آن هواپیما به سمت برج CN می‌رفت. ظاهراً یک نفر در میان مقامات سعودی تشخیص داد این کار از کشوری که اکثر هواپیماربایان حادثه 11 سپتامبر را پرورانده بود چهره‌ای منفور خواهد ساخت و از این‌رو آن حساب توئیتری به سرعت بسته شد.

کانادا از این شرایط آسیبی نمی‌بیند. ارزش صادرات این کشور به عربستان در سال 2017، 1 /1 میلیارد دلار (2 /5 درصد ارزش کل صادرات کانادا) بود که عمدتاً به قرارداد 12 میلیارددلاری چندساله فروش تسلیحات مربوط می‌شود. واردات کانادا از عربستان -که بیشتر نفت را شامل می‌شود- دو میلیارد دلار ارزش دارد. در این میان اولین گروهی که آسیب خواهند دید 10 هزار دانشجوی سعودی در کانادا هستند. دولت سعودی به آنها دستور داد در جای دیگری درس بخوانند. دولت همچنین قصد دارد بیماران سعودی را از بیمارستان‌های کانادا خارج کند.

تعجب‌آور نیست که این جدال می‌تواند هشداری برای سایر متحدان عربستان سعودی باشد و به آنها بگوید «در مورد سیاست‌های ما اظهارنظر نکنید والا بازارهای ما را از دست خواهید داد». کانادا آسان‌ترین هدف برای بیان این موضوع بود. خانم فریلند می‌گوید ما همیشه آماده‌ایم در دفاع از حقوق بشر صحبت کنیم. همزمان، دیگر متحدان عربستان در حمایت از کانادا چیزی نمی‌گویند و آمریکا کمترین اظهارنظر را داشته است. دونالد ترامپ روابط نزدیکی با سعودی‌ها دارد و هم‌اکنون درگیر جنگی تجاری با کاناداست.

همچنین، این منازعه می‌تواند هدفی داخلی را برای محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، محقق سازد که قصد دارد جامعه سعودی را از نو بسازد. در ظرف چند ماه او ممنوعیت رانندگی زنان را برداشت؛ سینماها را باز کرد و اجازه داد کنسرت‌های عمومی برگزار شوند. این اقدامات می‌تواند با انتقاد شدید روحانیون محافظه‌کار روبه‌رو شود؛ بنابراین محمد بن سلمان تلاش می‌کند نوعی ملی‌گرایی جدید سعودی را به راه اندازد. سیاست‌های خارجی پرخاشگرانه، از محاصره قطر گرفته تا جنگ در یمن، با همین هدف اتخاذ می‌شوند. علاوه بر این، آنها از او چهره فردی بی‌قرار و پرشتاب را به تصویر می‌کشند. ولیعهد عربستان برای مستقل ساختن اقتصاد کشورش از نفت به سرمایه‌گذاری خارجی نیاز دارد. جدال با کانادایی‌های آرام به این هدف کمکی نخواهد کرد.