سرمایه‌گذاری پایدار

در سال 2008 و در اواسط دهه 20 زندگی لیزل سیمونز که وارث 500 میلیون دلار دارایی شده بود از بانکدارانش خواست درباره سرمایه‌گذاری تاثیری به او توضیح دهند. آنها تلاش کردند ذهن لیزل را از موضوع منحرف سازند. لیزل که وارث هتل‌های حیات (Hayatt)، فردی انسان‌دوست و فرزند یک ستاره راک است می‌گوید: بانکداران اصلاً منظور مرا درک نمی‌کردند و صرفاً توصیه کردند از صنعت دخانیات دور بمانم. لیزل بانکداران و مشاورانش را اخراج و دفتری خانوادگی به نام ملکوت آبی تاسیس کرد. این بنگاه در جست‌وجوی سرمایه‌گذاری‌هایی است که بازگشتی معادل نرخ بازار دارند و همزمان بر جامعه و محیط زیست تاثیری مثبت می‌گذارند. لیزل می‌گوید: از جنبه مالی ما باید مخاطرات (ریسک‌ها) را به حداقل برسانیم. فعالیت‌های انسان‌دوستانه هنگامی کارآمدتر می‌شوند که ما مجبور نباشیم زیان‌های حاصل از مدیریت سرمایه‌گذاری را جبران کنیم.

چنین دیدگاه‌هایی به ویژه در میان جوانان طرفداران زیادی دارد. طرفداران سرمایه‌گذاری دارای مسوولیت اجتماعی (SRI) امیدوارند که نسل هزاره‌–یعنی متولدین دهه‌های 1980 و 1990- بتوانند این مفهوم را به جریان‌های اصلی سرمایه‌گذاری وارد کنند. سرمایه‌گذاری دارای مسوولیت اجتماعی عبارتی با مفهوم گسترده است که می‌تواند همه چیز از بیرون‌کشاندن سرمایه‌ها از شرکت‌های آسیب‌رسان گرفته تا محدود ساختن سرمایه‌گذاری به شرکت‌هایی که تاثیر مفید قابل اندازه‌گیری دارند (سرمایه‌گذاری تاثیری) را دربر بگیرد. 

همایش آمریکایی سرمایه‌گذاری پایدار و مسوولیت‌پذیر که یک گروه لابی‌گری است برآورد می‌کند بیش از یک‌پنجم از صندوق‌های آمریکایی که مدیریت حرفه‌ای دارند از معیارهای سرمایه‌گذاری دارای مسوولیت اجتماعی پیروی می‌کنند. این میزان در سال 2012 یک‌نهم بود.

تقاضای فزاینده وال‌استریت را نیز به میدان عمل کشانید. گلدمن ساکس هم‌اکنون 5 /10 میلیارد دلار دارایی را مدیریت می‌کند که از ESG (معیارهای زیست‌محیطی، اجتماعی و حاکمیتی) پیروی می‌کنند. بیش از 70 میلیارد دارایی دیگر نیز پالایش می‌شوند و از فعالیت‌هایی که آشکارا آسیب‌رسان هستند دور خواهند ماند. ماه گذشته یک بنگاه بزرگ سرمایه خصوصی به نام TGP موفق شد با کمک خیر و ستاره راک بونو (Bono) یک صندوق سرمایه‌گذاری تاثیری با ارزش دو میلیارد دلار برپا کند.

بزرگ‌ترین امید سرمایه‌گذاری دارای مسوولیت‌ اجتماعی به جوانان است. آنها در دهه‌های آتی مبالغ زیادی را به ارث خواهند برد و برخلاف بسیاری از والدینشان به سرمایه‌گذاری پایدار روی خواهند آورد. هنوز شواهد کافی وجود ندارد که نشان دهد سرمایه‌گذاری دارای مسوولیت اجتماعی بر بازارها مسلط می‌شود اما شواهد کافی هست که نشان‌دهنده افزایش اهمیت آن در بازار باشد. نسل هزاره که در عصر دیجیتال بزرگ شده‌اند بیشتر از دیگران در معرض مصائب جهانی قرار گرفته‌اند و احتمال بیشتری دارد که به ابزارهای سرمایه‌گذاری الکترونیک روی آورند. آمیت بوری از «شبکه جهانی سرمایه‌گذاری تاثیری» می‌گوید بانک‌ها بیشتر و بیشتر به بنگاه او مراجعه می‌کنند چراکه مراجعان آنها خواهان گزینه‌های تاثیری هستند. جولیا ژاکوایر مشاور خانوادگی در زوریخ عقیده دارد نسل قبل نیکوکاری را از سرمایه‌گذاری جدا می‌دانست اما نسل هزاره تفاوتی بین این دو نمی‌بیند.

این تفاوت بین‌نسلی را می‌توان در دانشگاه‌ها مشاهده کرد. چندین بنگاه کمک‌رسان به دانشگاه‌ها تحت فشار دانشجویان و کارکنان مجبور شدند پورتفوی سرمایه‌گذاری‌شان را پاکسازی کنند. دانشکده‌های تجارت اطلاع داده‌اند که تقاضا برای کلاس‌های ESG از حد گذشته است. به گفته مت بانیک از بنگاه سرمایه‌گذاری تاثیری «شبکه امیدیار» در دهه 1990 ممکن بود یک دانشگاه به داشتن رویکرد ملایم و انسانی شناخته شود اما امروزه نیمی از متقاضیان دانشکده تجارت استنفورد به خاطر تلاش‌های دانشکده برای کاهش فقر در کشورهای در حال توسعه به آن علاقه‌مند شده‌اند.

ابرثروتمندان پیشگامان این مسیر هستند. در سال 2015 گروهی از جوانان نسل هزاره از جمله یک نفر از خانواده فورد، یک نفر از خانواده راکفلر و خانم سیمونز بنگاهی به نام ایمپکت (Impact) را تاسیس کردند که وعده می‌دهد از طریق سرمایه‌گذاری منافع اجتماعی قابل اندازه‌گیری ایجاد کند. این اقدام در پاسخ به فراخوان سال 2010 بیل ‌گیتس و وارن‌ بافت برای پذیرش تعهد صورت گرفت و شبکه ایمپکت هم‌اکنون 125 امضاکننده متعهد با میانگین ثروت 700 میلیون دلار دارد. اقدامات مشابهی نیز در سایر نقاط جهان در حال صورت گرفتن هستند. اما فقط میلیاردرها نیستند که آستین بالا زده‌اند. یک فرد عادی از نسل هزاره در مقایسه با والدینش وضعیت مالی بدتری دارد اما والدین او به اوج کسب درآمد نزدیک می‌شوند بنابراین در دهه‌های آینده این والدین تریلیون‌ها دلار به ارث می‌گذارند که بزرگ‌ترین انتقال ثروت بین‌نسل‌ها در طول تاریخ خواهد بود. 

موسسه مشاورتی دلویته (Deloite) برآورد می‌کند تا سال 2020 نسل هزاره کنترل 24 تریلیون دلار دارایی را در اختیار می‌گیرد. تعداد اندکی از آنها مستمری سخاوتمندانه‌ای همانند والدینشان خواهند داشت اما انتظار می‌رود آنها نقش بیشتری در چگونگی سرمایه‌گذاری سهم مشارکت بازنشستگی خود داشته باشند.

از آنجا که نسل هزاره بحران مالی را تجربه کرده نسبت به موسسات مالی بی‌اعتماد شده است. همچنین آنها بر این باورند که می‌توانند جهان را تغییر دهند. نظرسنجی اخیر مورگان استنلی در آمریکا نشان می‌دهد که 75 درصد از جوانان نسل هزاره اعتقاد دارند سرمایه‌گذاری‌هایشان می‌تواند بر تغییرات اقلیمی تاثیر بگذارد. این در حالی است که از کل جمعیت 58 درصد چنین اعتقادی دارند. این نسل به احتمال زیاد سرمایه‌گذارانی خواهد داشت که به چگونگی بسته‌بندی محصولات خود اهمیت می‌دهند یا در شرکت‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که در پی تحقق اهداف اجتماعی و زیست‌محیطی باشند. 

علاوه بر این، همانند فرزندان تمام نسل‌ها، این گروه بر والدین خود تاثیر می‌گذارند. 

آقای اندرو چوی از مورگان استنلی می‌گوید ما هر روز شاهد مراجعه پدران و مادرانی هستیم که با فرزندان خود پیش ما می‌آیند و می‌پرسند تاثیر پورتفوی سرمایه‌گذاری‌شان چیست؟

نسل هزاره از محصولات آماده خوشش نمی‌آید. آنها می‌خواهند ارزش‌های فردی را ابراز کنند. آنها می‌خواهند مواردی را از پورتفو خارج یا به آن وارد کنند. مثلاً ممکن است سهام خود در تولیدکنندگان سوخت‌های فسیلی را واگذار کنند یا محصولاتی را خریداری کنند که سابقه بهتری در رعایت حقوق انسانی دارند. سیاست نیز در این میان اهمیت پیدا می‌کند: به عنوان مثال افراد ممکن است از خرید سهام شرکت‌های متحد با رئیس‌جمهور دونالد ترامپ اجتناب ورزند.

فناوری‌های جدید می‌توانند هزینه‌ها را کاهش دهند و توجه سرمایه‌‌گذاران عادی را به مفهوم سرمایه‌گذاری دارای مسوولیت اجتماعی جلب کنند. افزایش قابلیت و توانایی‌های رایانشی ارزیابی اثرات مضر یا مفید یک شرکت را آسان‌تر ساخته‌ است چراکه شرکت‌ها به طور داوطلبانه یا به اجبار داده‌هایشان را در اختیار همگان قرار می‌دهند. دو دهه قبل حتی اساسی‌ترین داده‌های شرکت‌ها (به عنوان مثال داده‌های مربوط به آلایندگی) غیرقابل دسترسی بودند. امروزه 12 بازار بورس شرکت‌ها را ملزم می‌سازند اطلاعات مربوط به معیارهای زیست‌محیطی، اجتماعی و حاکمیتی خود را افشا کنند، اتحادیه اروپا همین الزام را برای صندوق‌های بازنشستگی اعمال می‌کند و آژانس‌های رتبه‌بندی بر این مبنا به بنگاه‌ها امتیاز و رتبه می‌دهند.

بنگاه مدیریت و تحلیل دارایی عربسک (Arabesque) با استفاده از داده‌های ESG میزان پایداری را در هفت هزار شرکت بزرگ بورسی جهان بررسی می‌کند. فناوری این بنگاه بیش از 200 مقیاس ESG را با داده‌های دیگر (مثلاً اخبار برگرفته از 50 هزار منبع) ترکیب و بنگاه‌ها را رتبه‌بندی می‌کند. دویچه‌بانک و شاخص‌های اس‌اندپی (S&P) جزو اولین کسانی بودند که از آن پیروی کردند. آقای فاینر مدیر بخش ESG بنگاه عقیده دارد بحران‌های اخیر شرکت‌ها از جمله آبروریزی در شرکت فولکس‌واگن سرمایه‌گذاری مسوولیت‌پذیر را تقویت کرد. الگوریتم بنگاه عربسک از مدت‌ها قبل سهام فولکس‌واگن را به خاطر رتبه پایین حاکمیتی فیلتر می‌کند.

علاقه‌ شدید مدیران پولی به سرمایه‌گذاری پایدار صرفاً از دیدگاه‌های نیکوکارانه نشات نمی‌گیرد بلکه یک انتخاب تجاری است. این موضوع برخی از فعالان SRI را نگران می‌سازد. آنها می‌ترسند که برخی مدیران صندوق‌ها ظاهری اخلاقی برای سرمایه‌گذاری‌های متعارف بسازند. اما اکثر فعالان می‌گویند سرمایه‌گذاری اجتماعی به انرژی حاصل از تزریق سرمایه‌های بزرگ نیاز دارد. بنگاه‌های مالی می‌توانند پول و منابع لازم برای حرفه‌ای‌سازی این جریان را فراهم سازند. آن دسته از مدیرانی که در ظاهر از سرمایه‌گذاری دارای مسوولیت اجتماعی (SRI) حمایت می‌کنند زیاد دوام نخواهند آورد. فناوری‌ها و نسل هزاره دیر یا زود آنها را از میدان به‌در خواهند کرد.