سرگردانی
آیا بازارهای موازی در سراشیبی سقوط قرار گرفته‌اند؟
رضا طهماسبی: بعد از چندین ماه جوش‌وخروش و صعودهای پی‌درپی و رکوردشکنی‌های مختلف، بازار سهام سه ماه متناوب (مرداد، شهریور، مهر) است که بازدهی منفی حدود هشت‌درصدی دارد. این در حالی است که این بازار در تیرماه و قبل از شروع روند نزولی‌اش، 46 درصد بازدهی داشت.1 روند نزولی ادامه‌دار بازار سهام، البته موج سرمایه‌گذاران و سهامداران را به سمت در خروج و جست‌وجوی سود در دیگر بازارها هدایت کرد. این بار هدف بازار ارز، سکه و طلا بود و ورود به این بازارها در کنار برخی مولفه‌ها مانند افزایش قیمت جهانی طلا و تقویت دلار باعث رونق روزافزون این بازارها شد و قیمت‌ها را به رکوردهای تاریخی تازه‌ای رساند. دلار در روز 27 مهرماه از مرز 32 هزار تومان هم گذر کرد و قیمت سکه امامی (طرح جدید) در همین روز به 5 /16 میلیون تومان رسید. ارقامی که انگار نقطه اوج فواره بودند و پس از آن نزول یکباره قیمت‌ها آغاز شد و صف‌های خرید در این بازارها نیز به صف‌های فروش تبدیل شد.2 اما آیا این روند نزولی برای بازارهای موازی همانند آنچه در بازار سهام رخ داده است ادامه‌دار خواهد بود؟ واقعیت آن است که اثرپذیری بالا و مدت‌دار بازارهای موازی از اخبار و رویدادها و حتی شایعات آنقدر زیاد است که نمی‌توان زمان صعود و نزول آن را پیش‌بینی کرد. از طرفی اقدامات سیاستگذار نیز در تصمیم‌گیری آنقدر ناگهانی است که نتوان روی سیاست‌های اجرایی آن حساب کرد چون هر روز احتمال دارد دستورالعملی صادر شود که محدودیت‌های جدید بنا گذارد یا برخی محدودیت‌ها را بردارد. در این فضا، آنچه به‌طور طبیعی رخ خواهد داد، نوسان و التهاب بازارها به‌طور غیرقابل پیش‌بینی و در فواصل مختلف است، به‌طوری که بازیگران هر بازار به تناوب از رشد و صعود بهره‌مند و در نزول و سقوط گرفتار شوند.
فارغ از سرمایه‌های هوشمند و کلان که خود می‌توانند بازارساز و بازارگردان باشند، سرمایه‌های خرد به‌طور کلی به دنبال جریان هستند و قدرت جابه‌جایی چندانی بین بازارها ندارند. اما در این شرایط چه باید کرد؟ تجربه نشان می‌دهد که با وجود نوسان‌های بزرگ در بازارهای مختلف، سرمایه‌گذاران که افق دید بلندمدت‌تری دارند، از هیچ بازاری با زیان خارج نمی‌شوند چون شرایط تورمی اقتصاد ایران همه بازارها را در بلندمدت، حداقل با متوسط تورم تعدیل می‌کند. در شرایطی که نمی‌توان صعود و نزول بازارها را پیش‌بینی کرد و ریسک حرکت از یک بازار به بازار دیگر با توجه به محدودیت‌های خاص هر بازار بالاست، احتمالاً راهکار جایگزین صبر پیشه کردن است، در میان‌مدت و بلندمدت بازارها خود را با شرایط جدید تطبیق خواهند داد.
پی‌نوشت‌ها:
1-گزارش «مروری بر آخرین وضعیت شاخص‌های اقتصادی منتخب» معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران، مهر 1399
2-قیمت‌ها از شبکه اطلاع‌رسانی طلا، سکه و ارز
