بورس مردمی

 سایه فتحی: بورس تهران در شرایط فعلی به محل تخلیه نقدینگی تبدیل شده است. مشارکت حدود 2 /1 میلیون کد معاملاتی در عرضه اولیه اخیر بورس گویای این واقعیت بوده که در حال حاضر حجم بزرگی از نقدینگی در حال ورود به این بازار است. این روزها خیلی از مردم عادی را می‌بینیم که برای حفظ ارزش پول و کسب سود به بازار سهام آمده‌اند. اغلب آنها هیچ شناختی از بورس ندارند و فقط از زبان دوستان و آشنایانشان شنیده‌اند که اگر این سهم یا آن سهم را بخری سود بالایی نصیبت خواهد شد. بازار سرمایه که تا چندی پیش بازاری تخصصی شناخته می‌شد حالا به بازاری برای عموم مردم تبدیل شده و حتی مسوولان دولتی هم مردم را تشویق می‌کنند، سرمایه خود را وارد این بازار کنند و از خرید دلار و سکه بپرهیزند. اگرچه در ظاهر امر به مردم توصیه می‌شود از ورود مستقیم به بازار سرمایه بپرهیزند و از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری به این بازار بیایند اما با اتفاقاتی که در بازار سرمایه در چند ماه اخیر رخ داده کسب سودهای چند صددرصدی با خرید مستقیم سهام برخی از شرکت‌ها باعث شده تا اغلب افراد ترجیح دهند خودشان مستقیم به خرید و فروش سهام بپردازند. موضوعی که در شرایط فعلی باعث نگرانی فعالان و حرفه‌ای‌های بازار سرمایه شده است چراکه رشدهای خیره‌کننده سهام اغلب شرکت‌های کوچک که برخی از آنها نه‌تنها سود عملیاتی نداشته‌اند بلکه زیان هم داشته‌اند در این شرایط خطرناک به نظر می‌رسد. با این حال ورود نقدینگی به بازار سرمایه که جزو آرزوهای مدیران و فعالان بازار سرمایه بوده و فرصت توسعه آن را فراهم می‌کند، حالا تبدیل به نگرانی و دغدغه‌شان شده چراکه هجوم بی‌محابای نقدینگی به بازاری که عمق کمی دارد و ابزارهای معاملاتی چندان توسعه نیافته‌اند ممکن است به افزایش بیش از حد قیمت‌ها و تشکیل حباب منجر شود و در نهایت با ترکیدن حباب بسیاری متضرر شوند. اکنون عده‌ زیادی در بورس مشارکت دارند و این مساله به خوبی از روی افزایش ارزش معاملات خرد روزانه سهام که تا همین چندی پیش به مراتب کمتر از یک هزار میلیارد تومان بود اما اکنون به بیش از چهار هزار میلیارد تومان رسیده قابل مشاهده است. با این حال عده‌ای هم معتقدند که افزایش رشد شاخص بورس دلایل بنیادی هم دارد چراکه پیش‌بینی روند متغیرهای کلان اقتصادی چون تورم و نقدینگی در سال آینده افزایشی است از همین حالا بازار سهام این پیش‌بینی‌ها را پیشخور کرده است. بنابراین بهتر است سیاستگذار بورسی از فرصت ورود نقدینگی به این بازار حتی اگر فضای سفته‌بازی و حباب‌وار برای برخی از سهم‌ها شکل گرفته در جهت توسعه بازار بهره گیرد. هرچند به نظر می‌رسد ترس از سقوط بورس باعث شده تا سازمان هم محافظه‌کار شود تا مبادا کاری انجام دهد که بازار واکنش منفی نشان دهد. به هر ترتیب در شرایط فعلی روند صعود پرشتاب بازار سهام ادامه دارد و شاخص بورس از کانال 445 هزارواحدی در روز پایانی معاملات هفته گذشته عبور کرده و میزان بازدهی بورس تهران از ابتدای سال به مرز 150 درصد رسیده این در حالی است که در بازارهای موازی چون ارز و طلا میزان رشد به ۵ تا ۲۵ درصد محدود بوده است. به این بهانه در پرونده پیش‌رو می‌خواهیم دلایل این نگرانی‌ها را بررسی کنیم و بپرسیم رشد بی‌سابقه بورس و استقبال مردم از آن واقعی است و آیا ممکن است این روند به شکل‌گیری حباب و احیاناً ترکیدن آن منجر شود؟