به کجا چنین شتابان؟

شاخص بورس اوراق بهادار کشور از اواخر مردادماه روند نزولی به خود گرفته است؛ روندی که پیش از آن نیز از سوی کارشناسان وقوع آن پیش‌بینی شده بود. یکی از مهم‌ترین دلایلی که کارشناسان و فعالان بازار سرمایه برای شکل‌گیری روند اصلاحی در بورس از آن یاد می‌کردند رشد پرشتاب شاخص در مدت زمان بسیار کوتاه و ورود زود‌هنگام شاخص بورس به کانال60 هزار واحد عنوان شد. با این حال به جرات می‌توان گفت دلیل عقب‌نشینی شاخص در هفته قبل ابهام سیاسی است. البته باید گفت این ابهام در خصوص فضای سیاسی داخلی نیست چرا که تحولات داخلی حاکی از بهبود نسبی شرایط است و باید دلیل این وضعیت را در خارج از کشور جست. آنچه از تحولات منطقه در اخبار رسانه‌های داخلی و خارجی منتشر شد حاکی از افزایش تنش‌ها در منطقه با موضوعیت سوریه بود. موضوع تنش در سوریه از آنجا که این کشور متحد استراتژیک ایران نیز به شمار می‌رود ریسک سرمایه‌گذاری را در بورس افزایش داده است. صرف نظر از احتمالاتی که در خصوص مساله سوریه توسط کارشناسان عنوان می‌شود باید گفت اگر در بهترین حالت سوریه به محل نزاع و جنگ هم تبدیل نشود بازار سرمایه به زمانی دست کم یک‌هفته‌ای برای کاهش فشار روانی احتیاج دارد. با این حال در تشریح تحولات مهم هفته گذشته بورس، ابتدا باید به بازگشایی نماد پالایش نفت بندر عباس پرداخت. اتفاقی که به اعتقاد بسیاری از سهامداران و فعالان بازار سرمایه در بدترین زمان ممکن رخ داد. هر چند با بازگشایی نماد معاملاتی نفت بندر عباس رشد بیش از 80 درصدی قیمت شبندر حاصل شد اما این رقم با برآوردهای صورت‌گرفته توسط کارشناسان و فعالان بورس تا پیش از آن فاصله چشمگیری داشت و پس از آن نیز به‌رغم حمایت‌های به عمل آمده روند کاهشی در این نماد به ثبت رسید. تعویق عرضه اولیه پتروشیمی جم برای چندمین بار به زمانی نامعلوم نیز از جمله دیگر اتفاقات مهم هفته گذشته به شمار رفت. این در حالی بود که انتظار می‌رفت شاهد عرضه مذکور در این هفته باشیم اما به نظر می‌رسد شرایط بازار مسوولان را وادار به تجدید نظر کرد تا این عرضه در زمان بهتر و با احتمال موفقیت بالاتری صورت پذیرد. نکته ظریف اینکه هر چند این رویه در خصوص عرضه‌های اولیه مطلوب قلمداد می‌شود اما به نظر می‌رسد رعایت همین اصل در خصوص توقف و بازگشایی سایر نمادها نیز از سوی مسوولان ذی‌ربط رعایت شود. گفتنی است نماد «تاپیکو» نیز به‌رغم حمایت‌های به عمل آمده در طول هفته گذشته نتوانست از روند نزولی خارج شود و بسیاری از سهامداران خود را متضرر ساخته است که انتظار بهبود شرایط با توجه به تعویق در عرضه پتروشیمی جم و شرایط عمومی بازار در کوتاه‌مدت بعید به نظر می‌رسد. در خصوص تحولات سایر گروه‌ها و نماد‌های مطرح بازار سرمایه مانند بانکی‌ها، فلزی‌ها، معدنی‌ها و خودرویی‌ها نیز باید گفت شرایط حاکم در بازار بر این گروه‌ها نیز اثر خود را گذاشت و بر خلاف انتظارات قبلی اکثر نماد‌های مطرح در گروه‌های مذکور با افت قیمت و صف‌های فروش درگیر شدند. در پایان ذکر چند نکته کلیدی، ضروری به نظر می‌رسد. نکته اول اینکه انتظار می‌رود در شرایط فعلی نیز همانند روزهایی که بازار مشغول ثبت رکورد است مسوولان بازار سرمایه با اقدامات مقتضی در جهت کاهش فشار روانی اقدام کنند و از سوی دیگر فعالان بازار سرمایه نیز از هرگونه اقدام شتابزده و احساسی خودداری کنند. چرا که این گونه اقدامات بستر را برای زیان بیشتر فراهم می‌سازد؛ و کلام آخر اینکه شرایط به وجود آمده هرچند از یک نگاه می‌تواند برای سرمایه‌گذاری در بورس پرریسک ارزیابی شود اما در نگاه دیگر هم می‌تواند یک فرصت خرید طلایی نیز محسوب شود. حال باید منتظر ماند چرا که زمان تنها مشخص‌کننده نتیجه شرایط فعلی خواهد بود و امید می‌رود دولت جدید که با شعار بهبود فضای سیاسی وارد عمل شده کشور را از این چالش سخت با کمترین هزینه خارج سازد.