نیاز مبرم به اصلاح زیرساخت‌ها

صنعت تایر کشور یکی از صنایعی است که تولیدات آن، حجم زیادی از تقاضای داخلی را پوشش داده است. این صنعت در حال حاضر روندی صعودی داشته و در سال‌های گذشته رشدی 15 تا 20‌درصدی را تجربه کرده است. اما در کنار استانداردهای بالای برخی از محصولات این صنعت که به لحاظ کیفی در حد استانداردهای جهانی قرار دارند، کماکان شاهد واردات بی‌رویه برخی محصولات این صنعت هستیم که مشابه داخلی دارند. این واردات در فضایی که هنوز فرهنگ مصرف کالای داخلی به ‌خوبی جانیفتاده است موجب کاهش مزیت رقابتی تولیدکنندگان داخلی و کاهش سهم آنها در بازار شده است. همچنین به نظر می‌رسد خلأ تولید برخی از محصولات در این صنعت واردات کالاهای خارجی را اجتناب‌ناپذیر کرده است. بنابراین گسترش ابعاد تولیدی این صنعت و جلوگیری از واردات، ضامن استفاده بهینه از پتانسیل واقعی این بخش خواهد بود. در حال حاضر تفکر غالب در انجمن صنفی لاستیک ایران مبنی بر گسترش تنوع و ابعاد تولید در زمینه‌های مختلف است.

از بدو انقلاب اسلامی تاکنون همواره روندی صعودی در این صنعت داشته‌ایم. در این بازه زمانی تولید کشور به میزان سه برابر مقدار اولیه خود افزایش داشته است که میزان قابل‌ ملاحظه‌ای است. در سال گذشته ما حدود 230 هزار تن تایر تولید کرده‌ایم که امید داریم این میزان با انجام طرح‌های توسعه‌ای که در دستور کار این صنعت قرار دارد تا 20 درصد در سال جاری افزایش یابد. با توجه به واردات انواع اتومبیل به کشور که همراه خود بخشی از تقاضا برای سایزهای جدید را می‌آورند، انجمن همواره سعی کرده است با اولویت قرار دادن مصرف داخلی همراه با تغییر تقاضای مردم، خود را تعدیل کند. هر تغییر جدید یا تولید جدید نیازمند دانش فنی و ایجاد زیرساخت آن است که این پدیده زمان‌بر است. سیاست اصلی انجمن تلاش در بازسازی این صنعت و تولید سایزهای جدید تایر در کشور است. سعی خواهیم کرد این اتفاق در کمترین زمان ممکن میسر شود. چشم‌انداز ما در این صنعت بی‌نیازی تقاضای داخلی از واردات است که امید داریم ظرف چند سال آینده به آن دست پیدا کنیم.

در راستای گسترش ظرفیت تولیدی این صنعت در دولت قبل تلاش‌های ارزشمندی صورت گرفت. ما شاهد احداث پنج یا شش کارخانه جدید در کشور بودیم. علاوه بر این دولت با تاسیس چهار واحد جدید دیگر موافقت کرد که یک واحد آن تا پایان سال جاری به اتمام خواهد رسید. پیش‌بینی می‌شود که میزان 200 هزار تن به ظرفیت 230 هزار تنی فعلی این صنعت ظرف دو یا سه سال آینده اضافه خواهد شد که میزان قابل‌ملاحظه‌ای خواهد بود و رشد بالای 80 درصد از نظر حجم تولیدی محقق خواهد شد. باید توجه داشت افزایش زیرساخت‌های تولیدی در وهله اول به مثابه افزایش حجم تولیدی کشور خواهد بود اما در کنار آن افزایش میزان حضور افراد متخصص و به‌خصوص جمعیت جوان در کارخانه‌ها را نیز به همراه خواهد داشت. در حال حاضر 15 تا 20 هزار نفر کارکنان مستقیم در این صنعت داریم که با راه‌اندازی چهار کارخانه جدید این میزان به 25 هزار نفر خواهد رسید. این سرمایه‌گذاری عظیم با منافع زیادی که برای کشور خواهد داشت نیازمند توجه اساسی برای حفظ ثمره‌های خود است.

یکی از ملزومات گسترش این صنعت، بهبود وضعیت تکنولوژیک و ایجاد ظرفیت‌های تولیدی در سایزهایی از تایر است که کماکان از خارج کشور وارد می‌شود. متاسفانه سه برند از تولیدی‌های قدیمی کشور به دلیل عدم هم‌حرکتی با نیازهای روز دنیا و عدم‌تعدیل ساختار تکنولوژیک خود رفته‌رفته در حال خارج شدن از صحنه تولید هستند. پرواضح است این شرکت‌ها نیاز مبرم به اصلاح زیرساخت‌ها و بهبود تکنولوژی خود دارند و این اتفاق باید هرچه سریع‌تر محقق شود. امروزه تقاضای داخلی و جهانی معطوف به استفاده از لاستیک‌های رادیال یا سیمی است که برخی شرکت‌ها در این زمینه کوتاهی کردند و به همین دلیل در حال از دست دادن سهم خود از بازار هستند.

در حال حاضر ما صادراتی به کشورهای افغانستان، پاکستان، عراق و برخی کشورهای خلیج فارس و کشورهای سی‌آی‌اس داریم. زیرساخت‌های فعلی ما برای تولید برخی سایزها در حد مناسبی است اما به نظر می‌رسد برای گسترش صادرات ما نیاز به بهبود زیرساخت‌های فعلی خود و تزریق تکنولوژی به‌روز، به این بخش از صنعت کشور داشته باشیم. در حال حاضر توانایی تولید همه سایزها را نداریم و بخشی از نیازمان از طریق واردات تامین می‌شود. بنابراین برای استفاده کامل از پتانسیل و ظرفیت واقعی این صنعت باید قدم در مسیر توسعه آن بگذاریم. این امر با توجه به کیفیت بالای محصولات زمینه‌ساز گسترش صادرات ما نیز خواهد شد.

باید اذعان کرد به‌رغم تمامی مشکلات نظیر تحریم‌ها، این صنعت کماکان به حیات خود ادامه می‌دهد و خوشبختانه کیفیت محصولات در حد بسیار مناسبی است. در مورد کیفیت با اطمینان می‌توان گفت لاستیک‌های ایرانی یکی از بهترین لاستیک‌های دنیا هستند. متخصصان کیفیت لاستیک‌های وطنی را منطبق بر استانداردهای ایالات متحده آمریکا و اروپا می‌دانند. تجربه نشان داده است وقتی لاستیک‌های ایرانی برای تست به اروپا که یکی از بهترین استانداردهای بین‌المللی را دارا هستند، فرستاده می‌شوند به‌راحتی و بدون اصطکاک بالا به تایید می‌رسند.

در مورد قیمت نیز باید گفت لاستیک در ابعاد و سایزهای مختلف روانه بازار می‌شود. در برخی سایزها ما توانایی پوشش تقاضای موجود را داریم اما در برخی سایزها به‌واسطه تحریم‌های صورت‌گرفته علیه کشور کماکان با مشکلاتی مواجه هستیم که موجب شده قیمت تمام‌شده ما کمی از نمونه‌های مشابه خود بالاتر رود. اما امروزه واردات بی‌رویه محصولات خارجی گریبانگیر این صنعت شده و موجب فاصله گرفتن آن ظرفیت و پتانسیل واقعی خود شده است. این مشکل از یک طرف مربوط به سودجویی برخی برای درآمدزایی از واردات است و از طرف دیگر عدم توجه وزارت صنعت و معدن به نحوه ورود این کالاها به داخل مرزهای کشور.

پرواضح است وقتی تولیدات داخلی دارای کیفیتی در سطح جهانی هستند و نیازمند توجه برای بهبود زیرساخت‌های خود برای حضوری پررنگ در عرصه اقتصاد مقاومتی و پیرو آن حضور در بازارهای جهانی، واردات کالاهای چینی هیچ دلیلی جز سودجویی و کسب منفعت بیشتر از سوی برخی تجار ندارد. در این میان عدم توجه و همکاری سازمان صنعت و معدن مزید بر علت شده تا این تجار به ‌راحتی به کار خود ادامه دهند. برای نمونه در حال حاضر صنایع داخلی قادر به تولید سه سایز لاستیک پراید، سمند و پژو در مقیاسی فراتر از نیازهای داخلی هستند اما تجار محترم حجم بالایی از واردات را در این سه سایز انجام می‌دهند. این امر در تناقض کامل با اقتصاد مقاومتی و حمایت از تولیدات وطنی است. در آخرین جلسه‌ای که انجمن صنفی لاستیک ایران با وزارت صنعت و معدن داشت این حقایق صراحتاً اعلام شد، اما با گذشت دو ماه کماکان شاهد واردات این کالاها هستیم. این مسائل امراض اقتصادی است که در حال گسترش در این صنعت بوده و حتی در حال شیوع به سمت لاستیک‌های کامیون نیز هست. به‌ محض پیگیری تولیدکنندگان در مورد ممنوعیت ورود این کالاها، تجار با ترس از اینکه در آینده واردات این محصولات ممنوع خواهد شد اقدام به واردات چندین برابری می‌کنند. این واردات فشار سنگینی بر تولیدکنندگان وارد می‌کنند. هر‌چه این فرآیند به تعویق بیفتد فشار بیشتری بر کالاهای تولیدکنندگان داخلی که در حقیقت سرمایه ملی است، وارد می‌شود. حجم بالای واردات و عدم‌حمایت از تولیدات داخلی در مقابل نمونه‌های خارجی در حالی است که محصولات ما چه از نظر کیفی و چه به لحاظ قیمتی در سطح بسیار مناسبی قرار دارند و حتی در مواردی با کیفیت بهتر و قیمت پایین‌تر روانه بازار می‌شوند. اما ما همواره در بازار شاهد هستیم تفکر غالب بر خرید کالاهای خارجی تمرکز دارد. متاسفانه فرهنگ استفاده از محصولات داخلی به‌درستی در کشور جانیفتاده است و این امر نیازمند حضور پررنگ محصولات داخلی در بازار است.

بر دولتمردان است در راستای اقتصاد مقاومتی و به‌منظور حفظ سرمایه‌گذاری‌های عظیم در این حوزه از صنعت، همانند حمایت‌هایی که در گذشته از این صنعت داشته‌اند، با اعمال تعرفه‌های گمرکی مناسب و حتی ممنوعیت کالاهایی که در کشور هم در مقیاس مناسب و حجم بالا برای پاسخگویی به نیاز داخلی تولید می‌شوند و هم به لحاظ کیفی در سطح بالایی قرار دارند، چتر حمایت خود را روی این منابع ملی بگسترانند..