تدوین برنامه توسعه‌محور

میزان تولید شمش روی در شرکت توسعه معادن روی طی سال ۹۵ از کل تولید چهار سال گذشته آن فراتر رفت. این اتفاق در حالی افتاده است که قیمت جهانی فلز روی بر مبنای LME همواره با کاهش روبه‌رو بوده است. آمارها نشان می‌دهد تولید شمش روی در شرکت توسعه معادن روی در سال 95 به 80 هزار و 137 تن رسید، این در حالی است که در سال 94 میزان تولید این محصول برابر با 66 هزار تن بوده است. تفاوت یادشده نشان از افزایش حدود 22‌درصدی تولید در سال 95 دارد. در همین راستا اردشیر سعدمحمدی مدیرعامل هلدینگ توسعه معادن پیش‌بینی می‌کند که برای سال 96 تولید شمش روی مطابق برنامه با 5 /12 درصد رشد همراه است. مدیرعامل «کروی» پیش‌بینی تولید امسال را 90 هزار تن اعلام می‌کند و در تاریخ مجمع عمومی عادی سالانه صاحبان سهام نیز به صراحت گفت که تاکنون بیش از شش هزار تن از سال گذشته جلوتریم و پیش‌بینی بر این پایه است که در سال 96، کروی 10 هزار تن افزایش تولید داشته باشد. اردشیر سعدمحمدی علاوه بر این تحلیل خود را از صنعت با این جمله همیشگی مطرح می‌کند که آینده مصرف شمش روی رو به افزایش گذاشته، این در حالی است که هنوز بسیاری از پروژه‌های تولید در این صنعت در دنیا به بهره‌برداری نرسیده است و صنعت روی نیازمند سرمایه‌گذاری است بنابراین همین امر یک فرصت سرمایه‌گذاری تلقی می‌شود. سعدمحمدی که از مدیران باسابقه بخش معدن و صنایع معدنی است تحلیل جامعی از وضعیت صنعت روی ایران و جهان دارد که رویکرد آن بیان فرصت‌های موجود در این صنعت است.

* * *

 با توجه به پتانسیل‌هایی که در صنعت سرب و روی در کشور داریم در حال حاضر در میان تولیدکنندگان سرب و روی جهان در چه رتبه‌ای قرار داریم؟

ایران در گروه ILZSG جزو 28 کشور اول قرار دارد و بر اساس آخرین آمار شرایط سرمایه‌گذاری در دنیا نقش جدی ایفا می‌کنیم. خوشبختانه سال گذشته مقاله‌ای از سوی شرکت توسعه معادن روی در دنیا ارائه شده و امسال نیز این اتفاق صورت می‌گیرد و این حضور ارزشمندی است. میزان ذخایر روی یک میلیارد و 900 میلیون تن است، از این میان ذخیره احتمالی حدود 480 میلیون تن، ذخایر قطعی 250 میلیون تن و میزان تولید سالانه روی در کل دنیا 13 میلیون تن است. 

بیشترین میزان ذخایر روی در دنیا در استرالیا و چین وجود دارد و در ایران، معدن مهدی‌آباد به لحاظ ذخایر روی در دنیا در مقام چهارم قرار دارد. یک درصد تولید شمش روی دنیا در کشور ما اتفاق می‌افتد. در استرالیا و چین کارخانه‌ای وجود دارد که تا 500 هزار تن هم تولید فلز روی می‌کند و برخی شرکت‌های بزرگ دیگر تا 200 یا 300 هزار تن تولید می‌کنند.

 میزان تولید و تقاضا برای شمش روی را در شرایط فعلی با توجه به افت قیمت جهانی نسبت به سال‌های گذشته چگونه ارزیابی می‌کنید؟ اتفاقات پیش رو و ریسک‌ها را با توجه به اینکه همه شرکت‌های زیرمجموعه شما مجهز به تکنولوژی جدید نیستند، در سال جاری چگونه پوشش خواهید داد؟

در این باره می‌توان گفت که چندان نگران افت قیمت‌ها نیستیم. اساساً پیش‌بینی‌ها را طی سال گذشته و سال جاری بر مبنای حداقلی قیمت جهانی پایه‌گذاری کرده‌ایم که با نوسانات چندان درگیر موج‌های افت‌وخیز قیمت نشویم، از این‌رو برنامه‌های تولید همان‌طور که اعلام شده است دستخوش نوسان قیمت نیست. برنامه‌ریزی انجام‌شده فعالیت شرکت‌ها را بالای ظرفیت اسمی رقم می‌زند که همین امر سبب می‌شود ریسک‌های احتمالی پوشش داده شوند. در خصوص وضعیت تولید باید اشاره کرد که در سطح بین‌المللی تولید روی از سال 1980 تا 2017 روند صعودی دارد، ولی بیشترین افزایش تولید مربوط به سال 2017 است و اگر این روند تا آخر سال ادامه پیدا کند رکورد نسبتاً خوبی ثبت می‌شود. این امر بر توسعه معادن روی بی‌تاثیر نبود و همان‌طور که شاهد بودیم افزایش قیمت روی در سال گذشته با توجه به اینکه تقاضای جهانی نیز سرعت خوبی به خود گرفت، روندی رو به رشد در تولید توسعه معادن روی را رقم زد. اما اثر رشد جهانی قیمت روی، در معادن جهان چه اتفاقاتی را در پی داشت. به عنوان مثال بیشترین معادن در استرالیا، ایرلند، مکزیک، پرو و آمریکاست و اما نقاط دیگری نیز هستند که از پتانسیل مطلوب برخوردارند و به زودی وارد عرصه تولید می‌شوند. از طرفی وضعیت تقاضا برای فلز روی حاکی از آن است که تقاضا برای این فلز در سال 2016، 1 /3 درصد نسبت به 2015 افزایش داشته، ولی برای 2017 پیش‌بینی این است که 6 /2 درصد دیگر نیز نسبت به سال ۲۰۱۶ افزایش پیدا کند و این، روند مصرف فلز روی را در دنیا مشخص می‌کند. این وضعیت به ما هشدار می‌دهد که سیاست‌های خود را بر مبنای چه اصولی ایجاد کنیم تا بتوانیم در دنیا نقش خوبی به لحاظ فروش و قیمت داشته باشیم.

 به چه دلیل وضعیت پروژه‌های بین‌المللی برای استراتژی حاکم بر توسعه معادن روی ایران حائز اهمیت شده است؟

 اگر به وضعیت پروژه‌های معدنی تاثیرگذار از سال 1395 به بعد دقت شود معادنی که بناست در سال‌های 2017 تا 2025 به مجموعه معادن روی در دنیا اضافه شود تولیدات روی در دنیا را تغییر خواهد داد، در این وضعیت به دلیل اینکه باید شرایط سرمایه‌گذاری را به گونه‌ای رقم بزنیم که با افزایش تقاضای روی در دنیا و میزانی که می‌توانیم تولید کنیم، در دنیا سهمی برای فروش داشته باشیم، باید با ایجاد توازن منطقی، عقلانی و اقتصادی برنامه‌ریزی کنیم.

  در این باره چه اقداماتی را در داخل کشور انجام داده‌ایم؟ آیا در رتبه‌بندی‌ها پس از اجرای پروژه‌ها، جایگاه ما به قوت خود باقی می‌ماند؟

در این زمینه ما ضعیف هستیم، در حال حاضر معدن مهدی‌آباد در دستور کار قرار دارد که سرمایه‌گذاری‌هایی روی آن به انجام رسیده است اما در دنیا این معدن را برای سال 2022 پیش‌بینی کرده‌اند.در معادن داخلی، ما قول داده بودیم که در بحث معدن کار می‌کنیم اما هنوز ضعیف هستیم. در معدن چاه میر خوشبختانه در سال 75، 75 هزار و 600 تن استخراج داشتیم و در واقع میزان استخراج سولفوره نیز 3390 تن بود که از این میزان 43 هزار تن به بافق انتقال داده شده است. 

یک خبر خوب دیگر، اینکه در معدن چاه سرب نیز خوشبختانه به نتایج خوبی رسیدیم و این معدن را ان‌شاءالله کمتر از یک ماه آینده برای استخراج فعال می‌کنیم و اندیس‌های دیگری را می‌بینید در محدوده رباط و مس کن، چانگهای در قزاقستان، معدن سرب و روی عمارت انگوران ... در دستور کار برای سیستم کار می‌کنیم. امیدواریم به زودی کارهای طراحی و اجرایی و عملیاتی معدن چاه سرب انجام شود و این معدن را فعال کنیم. میزان تولید در معدن چاه میر در یزد هم ان‌شاءالله امسال افزایش چشمگیری خواهد داشت تا بتوانیم قسمتی از خوراک بافق را تامین کنیم و از معدن جدید هم بتوانیم بهره‌برداری کنیم و خوراک را که یکی از نقاط ضعف مجموعه است به نوعی کمرنگ‌تر کنیم.

 بزرگان تولید سرب و روی در جهان کدام‌اند و هر یک چه میزان ذخیره و تولید دارند؟

بر اساس آخرین آمار اخذ شده از انجمن بین‌المللی سرب و روی میزان تولید روی در کل دنیا در سال 2017 معادل 13 میلیون و 31 هزار تن پیش‌بینی شده است که از این میزان تولید اروپا حدود یک میلیون تن، آفریقا 390 هزار تن، آمریکا سه میلیون و 900 هزار تن، آسیا شش میلیون و 760 هزار تن، اقیانوسیه یک میلیون و 116 هزار تن و مجموعاً 13 میلیون است که بیشترین تولیدات معدنی روی در دنیا در این قاره‌ها اتفاق می‌افتد. تولیدکننده‌های شمش در اروپا دو میلیون و 445 هزار تن، آفریقا 106 هزار تن، آمریکا یک میلیون و 718 هزار تن و آسیا هشت میلیون و 844 هزار تن تولید دارند که آسیا رتبه اول را در دنیا در تولید شمش دارد.

 با این تفاسیر مصرف تولیدات روی را شرح دهید؛ در این میان بیشترین آمار مصرف مربوط به کدام کشور است؟

متقاضیان مصرف شمش روی در دنیا در اروپا دو میلیون و 441 هزار تن، آفریقا 161 میلیون و آمریکا یک میلیون و 91 هزارتن هستند آسیا همان‌طور که بزرگ‌ترین تولیدکننده با 8 میلیون و 844 هزار تن است بزرگ‌ترین مصرف‌کننده با 9 میلیون و 360 هزار تن در دنیاست. با مقایسه آمارهای تولید روی در جهان، مشاهده می‌کنیم بزرگ‌ترین تولیدکننده روی چین است با 5 میلیون و 170 هزارتن ، استرالیا یک میلیون و 116 هزارتن، پرو یک‌میلیون و 440 هزارتن و ایران 130 هزار تن که در رتبه 16 دنیا قرار دارد. بزرگ‌ترین تولیدکننده شمش در دنیا چین است با شش میلیون تن یعنی از 13 میلیون تن تولید دنیا شش میلیون را چین تولید می‌کند و کره جنوبی با یک میلیون تن، هند با 728 تن و ایران با 120 هزار تن رتبه 22 جهان را در تولید و رتبه 54 را در مصرف دارد.

 پیش‌بینی شما از روند قیمت جهانی سرب و روی چیست؟

قیمت روی در جهان از سال 2007 که 3075 دلار بود، امروز به مرز 2500 دلار رسیده، شاید دست یافتن به نقطه قیمتی ۲۰۰۷ رویا باشد، ولی تا یکی دو ماه دیگر احتمال نزدیک شدن به قیمت 2700 دلار وجود دارد. به لحاظ مقایسه قیمت‌ها اگر روند تغییرات سرب و روی در دنیا را ملاحظه کنیم، می‌بینیم یک زمانی قیمت سرب بالاتر بوده اما الان قیمت روی بالاتر است. این پیش‌بینی قیمت‌ها تا سال 2023 است که برگرفته از اطلاعات و خروجی 12 شرکت معتبر دنیاست. 

آنها در ارتباط با پیش‌بینی قیمت فلزات فعالیت دارند و سعی ما بر این است که روی این اطلاعات تمرکز و فعالیت داشته باشیم. تا حدی بر اساس پیش‌بینی‌های سه ‌ماهه دنیا در سال‌های مختلف و در شرکت‌های مختلف ارزیابی صورت دادیم. سعی می‌کنیم سیاستگذاری‌مان در ارتباط با تولید و فروش مطابق روند جهانی برنامه‌ریزی شود.

 با این اوصاف وضعیت تولید و صادرات در توسعه معادن روی ایران چگونه است؟ آیا در سال ۹۵ نسبت به سال‌های گذشته تحولاتی رخ داده است؟

یکی از اتفاقات خوب در سه تا چهار سال گذشته این بود که میزان تولید شمش سال گذشته ما از چهار سال گذشته در مجموع در شرکت هلدینگ توسعه معادن سبقت گرفت و تولید در سال 95 به 80 هزار و 137 تن رسید. در سال 94 این عدد 66 هزار تن بود که حدود 22 درصد افزایش تولید را در سال 95 در هلدینگ توسعه معادن شاهد بودیم و برای سال 96 من خوشحالم که بگویم 5 /12 درصد طبق برنامه رشد خواهیم داشت و عدد را روی 90 هزار تن گذاشتیم و امروز بیش از 6 هزار تن از سال گذشته جلوتریم و پیش‌بینی می‌کنیم در سال 96، 10 هزار تن افزایش تولید داشته باشیم. در سه ماه اول امسال 6 هزار تن از 10 هزار تن را محقق کردیم و امیدواریم که تولیدمان را از برنامه پیش‌بینی‌شده هم فراتر ببریم. 

میزان فروش، تولید 80 هزار تن شده و اما شرایط فروش به چه شکلی است؟ خوشبختانه ما تولیدی که انجام دادیم به فروش هم رساندیم و از ذخایر سال قبل هم فروش کردیم و این حسن مجموعه است که توانسته رابطه منطقی بین تولید و فروش ایجاد کند و ما در سال گذشته بیش از 70 هزار تن فروش داشتیم و قسمتی از محصول را به صورت تهاتر با مواد اولیه داشتیم؛ بیش از هفت تا هشت هزار تن و حدود 2500 تن نیز تبدیل به پودر روی شد که به عنوان مواد اولیه پول می‌دادیم و می‌خریدیم. 

سعی کردیم در کارخانه سیستمش را ایجاد کنیم و قسمتی هم با شمش تهاتر شده و خوشبختانه دغدغه‌ای بابت فروش نداریم. ما به 14 کشور جهان بیشترین صادرات را داشتیم امیدواریم برای سال 96 این سبد را گسترده‌تر کنیم. درباره عملکرد مالی شرکت نیز باید گفت خوشبختانه سال گذشته دوساعتی که در این مجموعه حضور داشتند میزان دو میلیارد و 400 میلیون تومان تلفیقی شرکت توسعه معادن ضرر بود امروز تلفیقی ما 121 میلیارد و 800 میلیون سود شده است. 

گاهی اوقات دوستان می‌گفتند این بیشتر مربوط به افزایش قیمت می‌شود. متوسط قیمت روی در سال 94، هزار و 770 دلار و در سال 95، دو هزار و 336 دلار بوده است. بین سال‌های 94 و 95 ما فقط شاهد رشد 30‌درصدی بودیم در صورتی که اگر به‌ میزان سود توجه کنیم بیش از 50 برابر اضافه شده است (500 درصد). در اینکه افزایش قیمت جهانی تاثیر گذاشته شکی نیست، اما عواملی چون کاهش قیمت تمام‌شده نیز تاثیرگذار بوده مثلاً در کالسیمین میزان مصرف اسید از 8 /3 به 4 /2 رسیده است. 

در مصرف پودر پر منگنات، مواد اولیه و برق کاهش داشتیم. بیشترین میزان کاهش را هم در فرآوری داشتیم. افزایش راندمان که در سیستم اتفاق افتاد باعث سوددهی شد. خوشبختانه در سال گذشته نسبت به افزایش راندمان شرایط خوبی داشتیم، ولی در مقایسه با جهان جا دارد که دانش و تکنیکمان را بالا ببریم و افزایش راندمان را جدی‌تر دنبال کنیم. افزایش تولید در سوددهی تاثیر می‌گذارد؛ مثلاً تولید ما از 65 هزار تن به 80 هزار تن و امسال به 90 هزار تن خواهد رسید.

  مطابق توسعه‌ای که رخ داده آیا در تامین خاک نیز تمهیداتی اندیشیده‌اید؟

به دلیل اینکه می‌توانیم خاک‌های با قیمت پایین‌تر را وارد مجموعه کنیم و سوددهی را بالا ببریم، روند رو به توسعه را در پیش گرفته‌ایم. توسعه‌هایی که در سال 95 انجام شده BZS کالسیمین و BZS در بندرعباس بوده که در واقع هر چهار تا اجرا و نهایی شده است. قشم تا یک ماه آینده به تولید می‌رسد و برای سال 96، 12 پروژه را برنامه‌ریزی کردیم. اولین فرآوری خط 2 کنسانتره کالسیمین است که امیدواریم شاهد اجرای عملیات آن باشیم. خط 2 کنسانتره را به این دلیل راه می‌اندازیم که بتوانیم مخلوط اکسیده و سولفوره را فرآوری کنیم.

 در حال حاضر توصیه شما به سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در این صنعت چیست؟

دوستانی که مایل به سرمایه‌گذاری هستند با این دیدگاه که ایران در مصرف رتبه 54 و در تولید رتبه 22 را دارد؛ به عبارتی ما در صنایع پایین‌دستی برای مصرف به لحاظ دانش می‌توانیم شرایطی فراهم کنیم که سرمایه‌گذاری در این بخش برای مصارف پایین‌دستی در روی ایجاد شود. میزان مصرف سرانه نفر / تن تولیدمان نسبت به دنیا یک‌سوم و 30 درصد است پس جا دارد آنهایی که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری هستند ورود کرده و از طرفی ما نیز در این سمت‌و‌سو آنها را حمایت می‌کنیم.