پیام صلح ایران به جهان
دونالد ترامپ: برجام مایه شرمساری آمریکاست
سفر حسن روحانی به نیویورک، قطعاً مهم‌ترین رویداد سیاسی هفته گذشت است. سفری برای شرکت در اجلاس سازمان ملل و دفاع از برجام و تاکید بر پایبندی ایران به این توافقنامه جهانی. روحانی روز یکشنبه هفته گذشته در راس هیاتی ایران را برای پنجمین‌بار به مقصد نیویورک ترک کرد.
سفر حسن روحانی به نیویورک، قطعاً مهم‌ترین رویداد سیاسی هفته گذشت است. سفری برای شرکت در اجلاس سازمان ملل و دفاع از برجام و تاکید بر پایبندی ایران به این توافقنامه جهانی. روحانی روز یکشنبه هفته گذشته در راس هیاتی ایران را برای پنجمین‌بار به مقصد نیویورک ترک کرد. سفری که شاید با دیگر دوره‌های حضور روحانی در اجلاس سازمان ملل تفاوت داشت. چراکه این سفر نخستین سفر روحانی به نیویورک پس از انتخاب دونالد ترامپ به ریاست‌جمهوری آمریکاست. او در شرایطی به آمریکا سفر کرده که دولت جدید آمریکا بارها از قرارداد بین‌المللی برجام انتقاد و حتی اعلام کرده قصد خروج از برجام را دارد.
حال در این سفر روحانی پیام‌بر ایران بود تا به جهانیان بگوید کشورش قصد خروج از برجام را ندارد و به تعهدات خود پایبند است. مگر آنکه طرف‌های دیگر ساز خروج از این تعهد را کوک کنند. این پیامی بود که روحانی هم در سخنرانی‌ها و دیدارهایش بر آن تاکید کرد و هم در گفت‌وگوهای خبری‌اش.
♦♦♦
جایگزینی راه‌حل‌های سیاسی به جای نظامی
حسن روحانی تهران را با بدرقه علی‌اکبر ولایتی، مشاور امور بین‌الملل مقام معظم رهبری و اسحاق جهانگیری ترک و تاکید کرد همان‌طور که رهبر انقلاب فرمودند ما خواهان روابط گسترده و سازنده با جهان هستیم. ما می‌خواهیم با کشورهای دوست روابط خود را گسترش داده و با کشورهای منطقه روابط خوب و مناسبی داشته باشیم. معضلات منطقه راه‌حل نظامی ندارد بلکه راه‌حل سیاسی داشته و موضوع تروریسم هم باید از سوی همه کشورها حل‌وفصل شود. او به برجام هم اشاره کرد و گفت: امروز در جهان اتفاق‌نظر وجود دارد که برجام توافقی است که به نفع امنیت، ثبات و توسعه منطقه و جهان است. او مخالفان برجام را تنها دو، سه کشور محدود خواند و توضیح داد: از آن جمله عده‌ای در آمریکا احساس می‌کنند که کمک کرده‌اند که سفره‌ای باز شده اما اکنون از خوردن غذا محروم هستند و در اتاق بغلی نشسته‌اند. این طرف شادی می‌کند و این شادی آنها را اذیت می‌کند در حالی که آنها می‌توانند وارد اتاق شوند و اگر اخلاق بد خود را کنار بگذارند می‌توانند سر سفره باشند.
♦♦♦
دیدارهای برجامی
دیدارهای روحانی در نیویورک هم حول محور پایبندی بر برجام بود؛ دیدار با روسای جمهور یا نخست‌وزیر کشورهایی مانند فرانسه، اتریش، بلژیک، نروژ، سوئد. یکی از این دیدارها، دیدار با رئیس‌جمهور فرانسه بود. ماکرون حاصل این دیدار را در یک جمله در توئیتر خود نوشت و گفت: «تبادل‌نظرهای اساسی با رئیس‌جمهوری ایران داشتیم.» او در این دیدار اعلام کرد پاریس به برجام پایبند است. فرانسه خواستار اجرای کامل برجام است و هرگونه مذاکره مجدد درباره آن را بی‌معنا می‌داند. ماکرون پیشتر نیز در دیدار با ترامپ حمایت خود از برجام را اعلام و تاکید کرده بود فرانسه در مورد توافق هسته‌ای ایران قاطع و مصالحه‌ناپذیر است. وزیر خارجه فرانسه هم دفاعی قاطعانه از برجام داشت. او گفت: شکست برجام می‌تواند منجر به گسترش مسابقه تسلیحاتی در خاورمیانه شود. مذاکرات بر سر توافق هسته‌ای با ایران باید تقویت شود و بازه زمانی پس از سال ۲۰۲۵ را نیز دربر گیرد.
روحانی همچنین در دیدار با همتای بلژیکی خود از حضور شرکت‌های بلژیکی برای سرمایه‌گذاری یا فعالیت‌های مشترک در ایران استقبال کرد و رئیس‌جمهور این کشور نیز برجام را فرصت بزرگی برای تقویت روابط ایران و بلژیک دانست و گفت: ما معتقدیم برجام می‌تواند افق بلندی برای همکاری ایجاد کند و من نیز این پیام را به همه همکارانم در اروپا خواهم فرستاد. نخست‌وزیر نروژ هم در دیدار با روحانی تاکید کرد نروژ به برجام متعهد است و گزارش‌ها حاکی از آن است که تهران به تعهدات خود پایبند بوده است، از این‌رو زمینه همکاری با جمهوری اسلامی ایران در بسیاری از عرصه‌ها گشایش یافته است. نخست‌وزیر ژاپن در دیدار با روحانی بر حمایت مجدد ژاپن از برجام تاکید کرد و گفت: ایران محور خاورمیانه است و ما خواستار پایبندی همه طرف‌ها به برجام هستیم. نخست‌وزیر سوئد نیز خواهان اجرای سریع‌تر تمامی توافقات میان دو کشور شد و گفت: اطمینان می‌دهم هیچ محدودیتی برای توسعه همکاری‌های اقتصادی میان دو کشور وجود ندارد و ما از رفع مشکلات بانکی حمایت می‌کنیم. استفان لوون با تاکید بر اینکه «برجام نباید تضعیف شود»، بر ضرورت اجرای کامل برجام و لغو محدودیت‌ها برای تجارت با ایران تاکید کرد.
♦♦♦
تجزیه عراق و بی‌ثباتی منطقه
روحانی اما در حاشیه این نشست‌ها بر مساله تجزیه عراق و بی‌ثباتی‌های خاورمیانه هم تاکید کرد. از آن جمله در دیدار با رئیس‌جمهور فرانسه دبیر کل سازمان ملل متحد بود. روحانی در دیدار با آنتونیو گوترش همگان و از جمله سازمان ملل متحد را به حمایت قاطع و حفاظت از قانون اساسی و تمامیت ارضی عراق فرا‌خواند و گفت: بحث همه‌پرسی در اقلیم کردستان عراق و هرگونه حرکت در جهت تغییر مرز و جغرافیای کشورهای منطقه بسیار خطرناک است. دبیر کل سازمان ملل متحد در این دیدار به مساله برجام هم اشاره کرد و در مورد ضرورت اجرای کامل و دقیق برجام از سوی همه طرف‌ها گفت: حقیقت این است که جمهوری اسلامی ایران به تعهدات خود در قبال برجام عمل کرده است. برجام گام مهمی در تقویت صلح است و معتقدم همه باید از آن حفاظت کنند.
روحانی در سفر به نیویورک چند گفت‌وگوی خبری هم داشت. از جمله گفت‌وگو با شبکه خبری ان‌بی‌سی که در آن تاکید کرد: رفتار ترامپ، همه زمینه‌های مثبت را از بین می‌برد و آینده سیاست‌های آمریکا برای دولت‌ها، نخبگان و جهانیان قابل پیش‌بینی نیست و چنین مساله‌ای بیش از همه به ضرر ملت آمریکاست. اگرچه ترامپ بارها تهدید به خروج از برجام کرده بود روحانی تاکید کرد با خروج احتمالی آمریکا از برجام؛ شرایط نوینی ایجاد می‌شود و در آن زمان، ایران هم انتخاب خود را خواهد داشت.
روحانی در گفت‌وگو با شبکه خبری سی‌ان‌ان هم تاکید کرد ایران هیچ‌گاه آغازگر نقض توافق بین‌المللی نخواهد بود، اما اگر طرف مقابل بخواهد برابر حقوق مردم ایران تجاوزگر باشد، حتماً جمهوری اسلامی پاسخ مقتضی و مناسب خواهد داد. او همچنین استراتژی ایران را تعامل گسترده با جهان توصیف و تاکید کرد: «درست است که آقای ترامپ غیرقابل پیش‌بینی است؛ ولی ما برای هر وضعیتی برنامه داریم؛ زیرا تنها نتیجه خروج از برجام، بی‌اعتباری است.» روحانی اضافه کرد: «خروج از توافق هسته‌ای هزینه زیادی برای آمریکا خواهد داشت و من معتقد نیستم که آمریکایی‌ها خواستار پرداخت چنین هزینه‌ای باشند، آن هم برای چیزی که انجام آن برای آنها بیهوده است.»
همزمان فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای به شبکه ان‌بی‌سی اعلام کرد برجام توافقی میان دو کشور نیست و تعهدی است که بر عهده همه جامعه جهانی قرار دارد. بر اساس گزارش «ایسنا» موگرینی توافق هسته‌ای ایران را یک توافق خوب و محکم خواند که در راستای منافع همه طرف‌ها قرار دارد. او افزود: این توافق تنها میان دو کشور نیست و تعهدی است که بر عهده همه جامعه جهانی قرار دارد که یک طرف آن ایران است و مورد حمایت قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل است.
♦♦♦
حمله به برجام در نیویورک
اگرچه روحانی در دیدار با همتایان و در همه سخنرانی‌هایش بر حفظ برجام و سودمندی این تعهد بین‌المللی تاکید کرد، روزنامه گاردین از طرح حمله مشترک ترامپ و نتانیاهو به برجام خبر داد.
احتمالی که سخنرانی دونالد ترامپ در سازمان ملل آن را تایید کرد. نخستین سخنرانی دونالد ترامپ در سازمان ملل در حالی آغاز شد که او برجام را بدترین توافق تاریخ خواند و گفت: «نمی‌توانیم متعهد به قراردادی باشیم که زمینه طرح‌ریزی یک برنامه هسته‌ای را فراهم می‌کند.» او برجام را بدترین توافقی دانست که آمریکا در طول تاریخ امضا کرده است. به گزارش ایسنا، ترامپ در ادعاهایی خصمانه علیه ایران گفت: زمان آن فرارسیده تا همه کشورها با ایران مقابله کنند. رژیمی که به صورت علنی اسرائیل و آمریکا را تهدید به نابودی می‌کند. با وجود اینکه ایران یک کشور ثروتمند است، مسوولان کشور آن را به یک کشور منزوی در دنیا تبدیل کردند. ترامپ مدعی شد: ایران پول‌های مردم خود را به حماس و حزب‌الله می‌دهد و به تشنج در خاورمیانه دامن می‌زند. وقت آن رسیده که همه کشورها با ایران که خشونت را ترویج می‌دهد و شهروندان دیگر کشورها را زندانی کرده است، مقابله کند. رهبران ایران به جز نیروی نظامی آمریکا از چیز دیگری نمی‌ترسند. ترامپ ایران و سوریه را به مداخله در یمن، حمایت از تروریسم و گسترش تشنج در خاورمیانه متهم کرد و با اشاره به چگونگی دسترسی به اینترنت و ماهواره در ایران اظهارات مداخله‌جویانه خود را این‌گونه ادامه داد: روزی فرا خواهد رسید که مردم ایران با یک گزینه روبه‌رو خواهند بود. آیا به سمت خشونت خواهند رفت یا به ریشه‌های اصیل و فرهنگ خود به عنوان کشوری که پایه فرهنگ و تمدن در جهان است. امیدواریم که ایرانی‌ها بتوانند خوشحال باشند و بار دیگر به پیشرفت خود ادامه دهند.
♦♦♦
واکنش به سخنان ترامپ
وزیر امور خارجه ایران در واکنش به سخنرانی رئیس‌جمهور آمریکا در سازمان ملل، اظهارات ترامپ را «سخیف، شعاری و بی‌محتوا» خواند و گفت این سخنان ارزش پاسخ ندارد. به گزارش تسنیم، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه اظهار داشت: سخنان وقیحانه و جاهلانه رئیس‌جمهور آمریکا و نادیده انگاشتن واقعیات جمهوری اسلامی ایران در سیاست داخلی و خارجی و مبارزه با تروریسم عمق بی‌اطلاعی و رفتار و گفتار عوام‌فریبانه ایشان را نشان می‌دهد که در کنار واقعیاتی همچون حمایت دولت آمریکا از رژیم جنایتکار صهیونیستی و رژیم‌های دیکتاتوری منطقه و ایجاد و تقویت گروه‌های تروریستی حاصلی جز انزوا و بی‌اعتباری هرچه بیشتر دولت آمریکا نزد جهانیان نخواهد داشت.
امانوئل ماکرون نیز گفت: برجام بهترین توافق ممکن بوده و بیرون رفتن از آن تصمیم اشتباهی است. آمریکا نباید این کار را انجام دهد. عدم پایبندی به تعهداتمان، اقدامی غیرمسوولانه خواهد بود. کارل بیلدت، مقام ارشد شورای روابط خارجی اروپا، در پیامی توئیتری نوشت: به نظر می‌رسد ترامپ تحت فشار نتانیاهو قصد دارد آمریکا را درگیر جنگ منطقه‌ای با ایران کند. (در صورت وقوع چنین جنگی)، اروپا متضرر خواهد شد. جان کربی، سخنگوی پیشین وزارت خارجه آمریکا نیز نوشت: ترامپ فرصت بسیار خوبی را در سازمان ملل از دست داد. شرمساری واقعی اینجاست که او به جای همکاری و احترام دوجانبه از درگیری و منازعه صحبت می‌کند. وزیر خارجه سوئد نیز با انتقاد از سخنرانی ترامپ گفت: اظهارات رئیس‌جمهور آمریکا با واکنش‌های منفی حاضران در سالن مواجه شد. ما از برجام حمایت می‌کنیم. اما نتانیاهو در سخنرانی خود در سازمان ملل گفت: برخلاف نظر امضاکنندگان توافق هسته‌ای با ایران، برجام سرانجام ایران را همچون کره شمالی به ساخت بمب اتمی تبدیل می‌کند.
