مرد غیرقابل پیش‌بینی
رفتار صحیح در روزهای سخت پیش‌رو چیست؟
محمد ناظری: با توجه به رابطه پرتنش ایران و آمریکا در دوره ترامپ به ویژه از سال گذشته تاکنون، وزارت خارجه ایران تحولات انتخاباتی آمریکا را رصد می‌کند. هرچند سخنگوی این وزارتخانه از بی‌محلی ایران به تحولات داخلی آمریکا صحبت می‌کند و می‌گوید «برای ایران فرقی نمی‌کند که ترامپ پیروز انتخابات باشد یا بایدن» اما در ادامه همین جمله اشاره می‌کند که «البته ترامپ جنایت‌هایی مرتکب شده که بایدن نشده است». این نقل‌قول‌ها و صحبت‌هایی که در محافل کارشناسی انتخابات آمریکا بیان می‌شود نشان می‌دهد مسوولان چندان هم نسبت به این انتخابات سرد نیستند و دست‌کم استوری کاندیداها را چک می‌کنند. به هر حال اگر اجازه‌ای برای مذاکره صادر شود این وزارتخانه است که وظیفه تبادل پیام را دارد؛ همان‌طور که پیشتر هم پیام‌هایی ردوبدل شده است. با توجه به فشارهای اقتصادی و سیاسی یکی از پیام‌ها می‌تواند این باشد که پس از برگزاری انتخابات آمریکا، ایران با هرکس که رئیس‌جمهور جدید این کشور باشد مذاکره خواهد کرد. ترامپ بارها مدعی چنین پیامی از سوی ایران شده است. او آخرین‌بار در جمع هوادارانش گفت: «به ایرانی‌ها گفته‌ام تا پس از انتخابات صبر کنند.» با این حال ترامپ خودش صبر ندارد و در واپسین روزهای این دوره از ریاست‌جمهوری‌اش تحریم‌های سنگینی علیه ایران اعمال کرده است. ایران نگران رفتارهای غیرقابل پیش‌بینی ترامپ تا پایان دوره است و ترامپ هم رفتار کاملاً تهاجمی در پیش گرفته است. اخیراً وال‌استریت ژورنال خبر داده که ترامپ قصد دارد تا پیش از برگزاری انتخابات، تحریم‌هایی را تحت مجوزهای «ضدتروریسم» که لغو آنها دشوارتر است، علیه ایران اعمال کند. برخی تحلیل‌ها موید این است که ترامپ قصد دارد تا قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری تحریم‌هایی علیه ایران اعمال کند که رفع آنها در دولت‌های آینده دشوار باشد.
به نوشته وال‌استریت ژورنال، نتایج نظرسنجی انتخابات ریاست‌جمهوری در ایالت‌های کلیدی نشان می‌دهد جو بایدن پیشتاز است و به همین دلیل مقام‌های دولت ترامپ نگران هستند که در صورت پیروزی بایدن، سیاست او برای تعامل با ایران باعث شود که راهبرد فشار دیپلماتیک ضروری برای وادار کردن ایران به مذاکره و توافقی تازه بی‌اثر شود. دولت ترامپ درصدد است بخش‌هایی را که به نظر در تامین مالی فعالیت‌های تروریستی منطقه‌ای ایران حیاتی هستند، مانند پتروشیمی و صنایع فلزی، تحت فشار قرار دهد، به همین دلیل بخش انرژی ایران به‌طور ویژه مدنظر است.
دونالد ترامپ روز جمعه گفت در سه سال اخیر رویکرد دولت او باعث شده است که «ایران از یک ثروتمند به یک کشور فقیر» تبدیل شود و تولید ناخالص داخلی این کشور ۲۷ درصد کاهش داشته است. رئیس‌جمهوری آمریکا پیشتر هم گفته بود راهبرد فشار حداکثری علیه ایران به اقتصاد این کشور به شدت ضربه زده است و به همین دلیل به محض پیروزی او در انتخابات سوم نوامبر، اولین کشوری که به او تلفن خواهد زد ایران خواهد بود که خواهان توافق خواهد شد. به نظر می‌رسد روزهای پیش‌رو برای ایران بسیار حیاتی است چون احتمال دارد ترامپ تا پایان رقابت‌های انتخاباتی تحریم‌های سختی اعمال کند و پس از آن نیز این خطر وجود دارد که تا پایان دوره ریاست‌جمهوری و انتقال قدرت، فشارهای غیرقابل جبرانی به ایران وارد کند. در این پرونده بررسی می‌کنیم که رفتار احتمالی ترامپ چگونه خواهد بود و رفتار صحیح در روزهای سخت پیش‌رو چیست؟
