لیست خرید
کدام‌یک از مواد لازم برای ونزوئلایی شدن اقتصاد را داریم؟
هادی چاوشی: تورم. این همچنان مهم‌ترین شاخصی است که ایران و ونزوئلا را کنار هم می‌نشاند. فاصله البته بسیار زیاد است، اما در این سال‌ها هرگاه اقتصاددانان از خطر ونزوئلایی شدن اقتصاد ایران سخن گفته‌اند، تجربه تورم -و در واقع «ابرتورم»- ونزوئلا را پیش چشم‌ها آورده‌اند. بر اساس آخرین پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول جایگاه ایران و ونزوئلا در فهرست دارندگان بالاترین تورم‌های جهان در سال 2020 سه پله فرق خواهد داشت: ونزوئلا با تورم 15 هزاردرصدی در رده اول است و ایران با تورم 2 /34درصدی در رده چهارم.
در ایران در میانه سال 2020 کمتر کسی تورم 2 /34درصدی را باور می‌کند. خرده‌ای هم نمی‌توان گرفت؛ وقتی آخرین نرخ تورم ثبت‌شده در سایت رسمی بانک مرکزی مربوط به 20 ماه قبل است، حرف‌های کسانی چون استیو هانکه، اقتصاددان جنجالی دانشگاه جانز هاپکینز آمریکا که نرخ تورم را بر مبنای برابری قیمت ارزها می‌سنجند، خریدار پیدا می‌کند. شنبه گذشته -که قیمت دلار در بازار تهران به 21550 تومان رسید- هانکه در توئیتی نرخ تورم ایران را «64 درصد و رو به افزایش» دانسته بود.1 در آخرین ارزیابی‌های او، نرخ تورم ونزوئلا البته -بسیار کمتر از برآورد صندوق بین‌المللی پول- 2499 درصد اعلام شده است.
اوضاع اقتصاد ونزوئلا را با شاخص تورم به‌تنهایی نباید سنجید. آنچه این کشور آمریکای لاتین را به روز سیاه امروز نشانده، فراتر از این حرف‌هاست. در جست‌وجوی مشابهت‌های اقتصاد ایران و ونزوئلا اما باید بر سیاست‌های اتخاذشده توسط دولت‌ها تاکید کرد. سیاست‌هایی که در سرمستی حاصل از سرازیر شدن دلارهای نفتی به اقتصاد، زمینه تامین رفاه بی‌زحمت برای مردم را فراهم کرد و حالا بسته شدن راه دستیابی به این ارزها، دولت‌ها را به خماری انداخته است. در سال‌های اخیر، مسعود نیلی، مشاور پیشین رئیس‌جمهور و اقتصاددان سرشناس ایرانی بارها درباره بی‌دوام بودن «رفاه مبتنی بر مصرف مسرفانه» هشدار داده و از پارادوکس «افزایش 50درصدی سرانه مصرف مردم ایران همزمان با کاهش 30درصدی سرانه درآمد آنها در فاصله سال‌های 1355 تا 1397» سخن گفته؛2 و البته گوش شنوایی نیافته است.
به اعتقاد برخی اقتصاددانان، تداوم بی‌توجهی به اصول اولیه اقتصاد، افزایش سرعت موتور چاپ پول، اصرار لجبازانه بر سیاست دلار 4200تومانی، کنترل شدید بازارها و بگیر و ببند و تعزیرات -که در شرایط کرونا بدتر هم شده- وضع اقتصاد ایران را به نقطه خطرناکی رسانده است. آیا این سیاست‌ها مشابه همان چیزهایی نیست که ونزوئلا را ونزوئلایی کرد؟
