ماجرای دوقلوها

  محمدحسین شاوردی: تحریم چهره زشت خود را دوباره نشان داد و تابلوهای نمایندگان رسمی دو شرکت ال‌جی و سامسونگ پایین کشیده شدند. فکر نکنید دوقلوهای افسانه‌ای کره جنوبی اگر ایران را ترک کردند، ما یک‌شبه به صادرکننده لوازم خانگی و تلفن همراه تبدیل می‌شویم. البته فکر هم نکنید این دو به راحتی جای خود را به شرکت‌های داخلی یا چینی می‌دهند. قاچاق به راه است و قابلیت اطمینان بالا به این برند هم در این بخش از بازار آنقدر زیاد است که کماکان شاهد حضور آنها خواهیم بود. با این حال آنچه نگران‌کننده است، قطع همکاری دوقلوها با اقتصاد و صنعت ایران به دلیل تحریم و عدم امکان نقل و انتقالات مالی است. چیزی که برای دامنه وسیعی از برندهای وطنی در صنایع مختلف حادث شده و آنها را برای بازگشت به تولید و تامین مواد و قطعات، به سوی چین و برخی دول شرق آسیا کشانده است.

البته که این روزهای صنعت و اقتصاد کشور قابل پیش‌بینی بود. درست در روزهای شکوفایی برجام که وزیر صنعت وقت از صف بستن سرمایه‌گذاران خارجی داد سخن می‌داد، می‌شد امروز را پیش‌بینی کرد. لابد می‌پرسید چگونه؟ ساده است. سیاستگذاری‌های خرد و کلان، تجربه کشورهای موفق در صنعتی شدن و مطالعه وضعیت صنایع متوسط و بزرگ کشور به راحتی این گزاره را پیش چشم می‌آورد که حتی اگر روابط خارجی به اوج برسد و ایران مسائل دیپلماتیک خود را با کشورهای غربی حل و فصل کند، باز مجموعه‌ای از عوامل هستند که تا رفع آنها راه برای توسعه صنعتی شدن باز نخواهد شد. مثلاً تاکید بر حمایت و توسعه مونتاژکاری به جای تمرکز روی شناخت مزیت‌های اقتصاد ایران و بهینه‌سازی پرداخت‌های خارجی از طریق تمرکز روی مزایای تجارت بین‌الملل یکی از مواردی است که در هر دوره با اهرم بومی‌گرایی و تولید ملی، رفاه جامعه را کاهش می‌دهد، امکان ایجاد مشاغل جدید و پایدار را کم می‌کند، راه تولید ثروت را می‌بندد و با ترساندن سرمایه‌گذاران خارجی از ایران، راه را برای افزایش سطح بهره‌وری صنعتی که ملموس‌ترین شاخص پیشرفت اقتصادی است، می‌بندد. اگر تمرکز روی صنعتی شدن یک چارچوب حیاتی برای توسعه اقتصادی فرض شود، سازه حمایت بی‌رویه از صنعت ملی در ایران به کلبه‌ای چوبی می‌ماند که با تندباد تحریم بیشتر ساز و برگش از هم می‌پاشد. اما اگر سازه‌ای که با دانش اقتصاد و بر طبق اصول تجارت جهانی ساخته شده، جایگزین شود، ما را در برابر تحریم هم مقاوم می‌کند. اینجا تکنولوژی و صاحبان آن دقیقاً در حکم مواد اولیه این سازه بتنی هستند که در پی تعامل ایران با جهان در چارچوب برجام قصد کردند در کشور خانه بسازند. البته وقتی دیدند شوری و تندی تحریم به جان اقتصاد ایران افتاد، عطای همه مزایای کشور از کارگران و انرژی ارزان تا خیل عظیم مصرف‌کنندگان وافر را به لقایش بخشیدند و دوباره خلف وعده کرده، ما را با مشکلات تنها گذاشتند و رفتند.