فاصله رفاه از ایران تا اروپا
ما مرفه‌تر زندگی می‌کنیم یا اروپاییان؟
معین حسین‌پور: اظهاراتی که اخیراً برخی مسوولان در مورد رفاه مردم ایران و اروپا داشته‌اند، بازتاب‌های زیادی در فضای مجازی داشته است. در آخرین مورد، رئیس جامعه‌المصطفی در این باره گفت: «بنده در گذشته و در حال حاضر مسوول بخش اروپای المصطفی بوده و هستم و حاضرم سوگند بخورم که ۷۰ تا ۸۰ درصد مردم اروپا سطح زندگی پایین‌تری از مردم ایران دارند؛ رسانه، دنیا را به نحو دیگر ترسیم کرده است و نمی‌دانیم در آن کشورها چه خبر است.» اظهارات این مقام مسوول، پیش‌تر به نوعی دیگر از سوی مصطفی پورمحمدی دبیر عالی جامعه روحانیت مبارز مطرح شده بود: «با آمارهای موجود، امروز مردم ما از نظر رفاه از اروپا وضعیت بهتری دارند، فقر ایران، فقر گرسنگی نیست بلکه فقر تمتع و رفاه و فقر اشتغال مطلوب است چراکه نوع توقعات بر اساس مطالبات جدید است.» این سخنان که از مشاهدات عینی راویانش نشات می‌گیرد با داده‌های اقتصاد جهان همخوانی دارد؟ شاخص تولید ناخالص داخلی بر حسب برابری قدرت خرید (PPP) عمومی‌ترین متری است که می‌تواند وضعیت درآمدی و قدرت خرید مردم در کشورهای مختلف را به ترازو بگذارد. بر اساس داده‌های بانک جهانی، میزان درآمد سرانه در ایران در سال 2017 معادل 21 هزار دلار در سال بوده است. با توجه به رشد شدید دلار در سال‌های 2018 و 2019 در بازار ایران، این عدد با کاهش در سال‌های مذکور همراه خواهد بود. اما آخرین داده در دسترس، مربوط به سال 2017 است. با همین عدد، میزان رفاه مردم ایران با چه کشورهای اروپایی همسان است؟ درآمد سرانه ایران در دوران قبل از تحریم‌ها، از کشورهایی همچون صربستان، آلبانی، بوسنی و جمهوری آذربایجان بهتر بود. در سال 2018 درآمد سرانه کشوری مانند بلغارستان، تقریباً برابر با ایران است. پس اگر افت نرخ ارز در سال قبل اتفاق نمی‌افتاد، احتمالاً میزان رفاه مردم ایران با مردم بلغارستان در یک سطح قرار داشت. اما میزان درآمد سرانه مجارستان، در سال 2018 معادل 31 هزار دلار محاسبه شده است که نسبت به ایران تقریباً 50 درصد رفاه بیشتری را نشان می‌دهد. در کرواسی نیز درآمد سرانه 28 درصد از ایران قبل از تحریم‌ها بهتر است. این وضعیت در مورد قبرس، یونان، لیتوانی، مالت، اسپانیا، اسلوونی، لهستان، پرتغال، رومانی و چندین کشور دیگر نیز صدق می‌کند. اما در مورد کشورهای پیشرو چطور؟ در مورد کشورهای پیشرفته، وضعیت متفاوت و فاصله رفاه زیاد است. درآمد سرانه در سوئد، 53 هزار دلار در سال 2018 ثبت شده است، یعنی 152 درصد بیشتر از ایران. این شاخص در سوئیس نیز معادل 68 هزار دلار بوده است، یعنی بیش از سه برابر درآمد سرانه ایران. فاصله رفاهی با کشورهایی چون آلمان، ایسلند، نروژ، ایرلند، دانمارک، هلند، بریتانیا و لوکزامبورگ عمیق است. در نتیجه این گزاره که مردم ایران از 70 تا 80 درصد مردم اروپا سطح زندگی بالاتری دارند، حداقل تاییدیه آماری ندارد. البته سنجش رفاه تنها با درآمد سرانه می‌تواند تک‌بعدی باشد، اما درآمد سرانه می‌تواند برآیند و نماینده‌ای از شاخص‌های دیگر موثر بر رفاه باشد.
