هم‌آوایی برای عدالت مالیاتی

  هیرش سعیدیان: آیت‌الله موحدی‌کرمانی در یکی از خطبه‌های اخیر خود در نماز جمعه اخذ مالیات توسط دولت را به دلیل نیازهای دولت «حق» خواند، اما این شرط را پیوست کرد که «گرفتن مالیات هم حساب دارد، ماموران مالیات نباید از بدبخت مالیات بگیرند و مالیات باید از ثروتمندان اخذ شود و ممیز باید اهل تشخیص باشد». این دغدغه که لزوم تزریق دوز بیشتری از عدالت به ساختار مالیاتی را گوشزد می‌کند،‌ در بازه زمانی اخیر به کرات از سوی اقتصاددانان مطرح شده است.

 دکتر مسعود نیلی ضمن تاکید بر «کاستن از اتلاف منابع» اظهار می‌دارد که «در حال حاضر در کشور مالیات بازتوزیعی نداریم» و به جای درآمدهای سنتی حاصل از منابع طبیعی برای تلطیف شرایط عمومی جامعه و ترمیم شکاف موجود باید به سمت اخذ این نوع از مالیات حرکت کرد.

در یکی از آخرین آمارهای ارائه‌شده توسط یک مقام رسمی در این زمینه «کل هزینه مصرف طبقه ثروتمند جامعه در سال ۹۴ حدود ۱۵۷ هزار میلیارد تومان» اظهار شد «که اگر از این میزان هزینه، تنها ۱۰ درصد مالیات اخذ شود، مالیات متعلقه در حدود ۱۶ هزار میلیارد تومان خواهد بود». سرپرست سازمان مالیاتی کشور نیز پیش از این رقم فرار مالیاتی را قریب ۳۰ هزار میلیارد تومان برآورد کرده بود که برخی در آن برهه زمانی اظهار داشتند با توجه به قابل رصد نبودن بخش‌های خاکستری اقتصاد، ممکن است سهم فرار مالیاتی بیش از این رقم باشد. آنچه می‌تواند در زمان فعلی قابل تامل باشد، این مساله است که دغدغه‌های اقتصاددانان از برخی تریبون‌ها به زبانی متفاوت، از سوی اهل سیاست مطرح می‌شود و این می‌تواند نکته‌ای مثبت و حائز اهمیت تلقی شود، با توجه به گله‌مندی طیفی از اقتصاددانان از بی‌توجهی برخی مقامات تیم اقتصادی و عدم تاثیر نشست‌های مشورتی با دولت، پیشنهاد مطرح‌شده برای برگزاری نشست‌های مشترک میان اقتصاددانان و دلسوزان و منتقدان از جریان‌های مختلف سیاسی می‌تواند به هم‌افزایی و ادراک بیشتر از شرایط اقتصادی کمک رساند. این نشست‌ها می‌تواند هادی دغدغه‌های دو سوی داستان سیاست و اقتصاد به یکدیگر باشد و با تجمیع آواها، صدای جمع را با فرکانسی قوی‌تر به گوش سیاستگذار برساند.

برای نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی در کشور ما رقم هشت درصد اظهار شده است که با توجه به نزدیک شدن برخی کشورها به نسبت ۳۰ درصد در این زمینه می‌توان از جالی خالی بسیار برای تلاش مالیاتی بیشتر سخن گفت. هم‌اکنون ۶۰ درصد از معاملات کشور به وسیله تراکنش‌های بانکی انجام می‌شود که می‌تواند بستری مناسب برای تحقق مالیات‌های بازتوزیعی باشد. اخذ مالیات از تراکنش‌های بانکی ثروتمندان نیازمند اراده و کمک اهالی سیاست است و به همین خاطر، لزوم برگزاری جلسات هم‌اندیشی و مشورتی میان سیاستمداران غیرشاغل در دولت، نمایندگان و دیگر اقشار و احزاب با اقتصاددانان بیش از پیش احساس می‌شود.