سونامی بیکاری

ابراهیم علیزاده: اواسط مردادماه امسال علی ربیعی در آستانه استیضاح در مجلس سخنان قابل تاملی درباره بازار کار کشور بیان کرد. وزیر سابق تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گفت‌وگو با روزنامه اعتماد در پاسخ به این سوال که در دوران تشدید تحریم‌ها ممکن است چقدر از مشاغل ریزش کنند عنوان کرد: «ما سیاست تثبیت شغل را داریم اجرا می‌کنیم. اگر ما به اصطلاح یله کنیم ممکن است یک‌میلیون شغل بریزد ولی الان کارمان این است که نگذاریم شغل بریزد.» بزرگی این عدد را زمانی می‌توان احساس کرد که به تعداد کل بیکاران کشور اشاره شود. در حال حاضر بیش از 3 /3 میلیون نفر بیکار هستند و تعداد شاغلان کل کشور به 24 میلیون نفر می‌رسد. در آخرین اعلام مرکز آمار ایران مربوط به وضعیت بازار کار فصل بهار امسال نرخ بیکاری 1 /12 درصد اعلام شده است. با توجه به جمعیت فعال 3 /27 میلیون‌نفری در بازار کار اگر قرار باشد یک‌میلیون نفر از تعداد شاغلان کاسته و به تعداد بیکاران کشور اضافه شود آن‌وقت نرخ بیکاری تا رقمی نزدیک به 16 درصد پیش خواهد رفت یعنی نرخی که تاکنون اقتصاد ایران کمتر تجربه کرده است.

نکته نگران‌کننده‌تر مربوط به سه دسته از جمعیت فعال کشور است. گروه اول جوانان 15 تا 24 سال است که در مقطع فعلی نرخ بیکاری آنها به بیش از دو برابر نرخ بیکاری کل (معادل 28 درصد) می‌رسد. فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها نیز با نرخ بیکاری حدود 18 درصد و گروه زنان با نرخ بیکاری بیش از 19 درصد دو گروه دیگری هستند که نگرانی‌ها درباره آنها بیشتر به نظر می‌رسد. حال با تشدید تهدیدهای اشتغال در کشور به نظر می‌رسد این گروه‌ها در آینده وضعیت سخت‌تری را پیش‌رو داشته باشند.

در این شرایط معصومه آقاپورعلیشاهی، عضو هیات رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس گفته است: «برای نظارت و بازرسی همه هزینه می‌کنیم در صورتی که باید فضا باز شود تا فعالان اقتصادی بتوانند فعالیت کنند، از سیل بیکاری عبور کرده‌ایم، پیش‌بینی می‌کنم آخر مهرماه سونامی بیکاری ایجاد می‌شود. آنقدر به واحد تولیدی در ابعاد مختلف از جمله تهیه مواد اولیه سخت گرفته‌ایم که چرخه تولید با مشکل مواجه شده است.» وی که در گفت‌وگو با خانه ملت درباره عوارض رشد نقدینگی سخن می‌گفت، توصیه کرده است: «مهم‌ترین راه‌حل هماهنگی و کنترل حجم نقدینگی در مرحله اول این است که به بخش خصوصی اعتماد کنیم و دست از سختگیری‌ها برداریم، محیط کسب‌وکار را راحت کنیم و ترخیص کالاها تسهیل شود.» چنین نگرانی‌هایی برای بازار کار کشور به نظر می‌رسد بی‌دلیل هم نیست.

 تعدیل نیرو در استارت‌آپی مثل دیجی‌کالا و برخی بخش‌های دیگر اقتصاد مانند فعالان حوزه واردات خودرو تنها چند نمونه از آغاز تعدیل نیرو و ریزش مشاغل در بخش‌های مختلف است. باید دید در ماه‌های آینده در حوزه کسب‌وکار ایران چه اتفاقی می‌افتد؟ آیا ممکن است اثرگذاری نوساناتی مانند افزایش قیمت دلار یا ممنوعیت‌های پی‌درپی تجاری و تغییرات دیگر بخش‌ها خیلی زود و تا مهرماه روی شاخص بیکاری آشکار شود؟ در صورت وقوع چنین اتفاقی چگونه می‌توان با سونامی بیکاری مواجه شد؟