خروج اضطراری

ابراهیم علیزاده: از هر چهار نفر آنها یک نفر بیکار است. تعداد آنها به 7 /1 میلیون نفر می‌رسد. 1 /1 میلیون نفر پسران جوان 15 تا 29 سال، 600 هزار نفر دختران جوان 15 تا 29 سال. وضعیت بیکاری جوانان به حدی رسیده که رئیس‌جمهور کشور اعلام کرده «اشتغال‌زایی برای جوانان باید در اولویت برنامه‌ها باشد» (دوم فروردین‌ماه 1396 در بیرجند).

اما حل مشکل بیکاری جوانان علاوه بر اقدام سخت و پرهزینه اشتغال‌زایی، از روش‌های دیگر هم امکان‌پذیر است. جایگزینی به جای بازنشسته‌ها. این راهکار از نسخه‌هایی بوده که در چند سال اخیر مطرح و حتی در مجلس شورای اسلامی تصویب شد. پس از آن، با تایید شورای نگهبان، 9 خردادماه سال 1395 رئیس‌جمهور در بخشنامه‌ای به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور این قانون را ابلاغ کرد و حال پس از گذشت دو سال، نمایندگان مجلس مواردی را برای اصلاح آن در نظر گرفتند. آن‌طور که مهر گزارش داده، دوم مردادماه امسال نمایندگان مجلس تبصره یک ماده واحده قانون ممنوعیت به‌کارگیری بازنشستگان را این‌گونه اصلاح کردند: «به‌کارگیری بازنشستگان در سمت‌های مذکور در بندهای الف، ب و ج ماده ۷۱ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال ۸۶ و همچنین به‌کارگیری بازنشستگان نیروهای مسلح با تدابیر فرماندهی معظم کل قوا صرفاً در دستگاه متبوع خود مجاز است. به‌کارگیری بازنشستگان در وزارت اطلاعات تا سقف یک درصد از مجموع نیروهای شاغل رسمی این وزارتخانه در هر رده مدیریتی صرفاً در وزارتخانه مذکور مجاز است. دارندگان اجازات خاصه مقام معظم رهبری، جانبازان بالای ۵۰ درصد، آزادگان بالای سه سال اسارت و فرزندان شهدا از شمول این قانون مستثنی هستند.» روسای سه قوه، معاون اول رئیس‌جمهور، نواب رئیس مجلس، اعضای شورای نگهبان، وزرا، نمایندگان مجلس و معاونان رئیس‌جمهور سِمَت‌های ذیل مدیریت سیاسی، محسوب و به عنوان مقام شناخته می‌شود. در جریان تصویب این اصلاحیه، پروانه مافی، نماینده مردم تهران توضیح داد: «تصویب طرح اصلاح قانون ممنوعیت به‌کارگیری بازنشستگان بارقه امیدی را در شرایطی که دشمنان داخلی و خارجی جوانان را از انقلاب ناامید می‌کنند در دل آنها روشن کرده است.»

در عین حال استثنا نشدن مقامات دیگری چون رئیس کل بانک مرکزی و توجه نکردن به چرایی مساله اشتغال بازنشستگان به نظر می‌رسد از جمله نکات مغفول در این مورد بوده است. دی‌ماه سال 1395 معاونت وقت اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اتکا به یک بررسی اعلام کرد: «حدود ۷۰ درصد بازنشستگان، مستمری دریافتی‌شان کفایت تامین حداقل را نمی‌دهد و مجبورند با سالمندی و مشکلات جسمی این کسری را با کار جبران کنند.» با توجه به جمعیت 7 /2 میلیون نفری مستمری‌بگیران اصلی سازمان تامین اجتماعی و جمعیت 3 /1 میلیون نفری مستمری‌بگیران صندوق بازنشستگی کشوری می‌توان تخمین زد در صورت تغییر نکردن همان برآورد 70درصدی بیش از 8 /2 میلیون نفر از بازنشستگان مجبورند همچنان مشغول به کار باشند. اما آیا با تدوین قوانین می‌توان آنها را اجباراً خانه‌نشین کرد؟ با این روند فرد بازنشسته در فاصله سن بازنشستگی تا میانگین پایان عمر خود که وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی این دوره را 30 سال اعلام کرده، چه باید کند؟