سنگ بزرگ دولت

  مجیدرضا منصورخاکی: معاون اول رئیس‌جمهور اخیراً مصوبه هیات وزیران در خصوص حذف یارانه سه دهک بالای درآمدی به استثنای عشایر و روستاییان را در قالب «آیین‌نامه اجرایی تبصره 14 قانون بودجه 97 کل کشور» به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ابلاغ کرده است. جهانگیری همچنین وزارتخانه‌های دیگری از جمله اقتصاد، بهداشت، صنعت، کشور، نفت، نیرو، دادگستری و ارتباطات را در کنار سازمان برنامه و بودجه، سازمان استخدامی کشور و بانک مرکزی موظف کرده در راستای شناسایی و رتبه‌بندی خانوارها، تمام داده‌های مورد نیاز را به صورت یکجا، تجمیعی و برخط در اختیار دستگاه مجری قرار دهند. به فاصله دو روز از این ابلاغیه اما سخنگوی دولت در توئیتی تامل‌برانگیز نوشت: «همان‌طور که در زمان بررسی لایحه بودجه ۹۷ در مجلس، نیز اعلام کردیم حذف یارانه سه دهک، قابلیت اجرایی ندارد و حتی با وجود مضایق اقتصادی نیز پرداخت یارانه‌ها در سال ۹۷ به همان صورت قبلی ادامه خواهد یافت؛ برای مردم نگرانی ایجاد نکنید!» محمدباقر نوبخت که سکان سازمان برنامه و بودجه را نیز در دست دارد، در حالی از عدم امکان تحقق حذف بخشی از یارانه‌ها می‌گوید که مجلس این مصوبه را هر سال از بودجه‌ای به بودجه دیگر منتقل می‌کند و این تکلیف را بر عهده دولت قرار می‌دهد. سال‌هاست که زمزمه‌هایی در باب حذف بخشی یارانه‌بگیرها از شش میلیون نفر تا حتی 33 میلیون نفر مطرح می‌شود و البته گویی جسارتی برای مواجهه با هزینه‌های احتمالی اجرای آن نیست. حذف یارانه ایرانیان برخوردار، حالا به مثابه سنگ بزرگی است که دولت در بزنگاه‌های مختلف، آن را بالای سر می‌برد اما پرتابش نمی‌کند.

پرداخت نقدی یارانه‌ها، هشت سالی است که با شفقت دولت محمود احمدی‌نژاد و در قالب طرح قانون هدفمند کردن یارانه‌ها در کشور جاری و ساری است؛ قانونی که در اواخر سال ۱۳۸۷ به صورت لایحه از سوی دولت نهم ارائه و پس از مدت‌ها کش‌وقوس، به همراه تغییراتی در مجلس تصویب شد و از آذر 1389 پرداخت نقدی یارانه‌ها به تمامی اقشار به اجرا درآمد؛ طرحی که به گواه ادعای صاحب‌نظران و نیز مطالعات کارشناسی سال‌های اخیر، خسرانی به مراتب بیش از آنچه دستاورد این طرح تلقی می‌شد، بر پیکره اقتصاد ایران وارد آورده است. دولت یازدهم نیز اگرچه در ابتدا عزم اصلاح این طرح را داشت اما حدود پنج سال است که این در بر همان پاشنه می‌چرخد و همه‌ساله بیش از 40 هزار میلیارد تومان صرف یارانه‌های نقدی می‌شود. حتی در این شرایط که دولت حسن روحانی بیش از پیش با محدودیت منابع مواجه است و البته دغدغه‌ای هم از بابت انتخابات و جمع‌آوری رای ندارد، معاون اول رئیس‌جمهوری از حذف یارانه‌بگیران سخن می‌گوید و رئیس سازمان برنامه و بودجه روحانی، تداوم همین مسیر را به مردم نوید می‌دهد. پرسش قابل تامل این است که به چه دلیل پس از حدود پنج سال، دست‌کم در مورد حذف بخشی از یارانه‌ها در تیم اقتصادی دولت، اتفاق نظر حاصل نشده است؟ اصرار نوبخت برای حفظ همه گروه‌ها در فهرست یارانه‌بگیران، آن هم در شرایطی که ارزش ریال دچار تنزل شده، چگونه قابل توجیه است؟ در نهایت اینکه، اگر دولت به اجرای این سیاست باور ندارد، پس به چه دلیل این طرح به تصویب هیات وزیران می‌رسد؟