راسته‌های خموده

فضای کسب‌وکار خوشایند هیچ یک از فعالان اقتصادی نیست، تشتت و بی‌ثباتی بازار، رشد دائمی قیمت‌ها، التهابات روانی و بدتر از همه نامشخص بودن چشم‌انداز کوتاه‌مدت، همه بازیگران از تولیدکننده و توزیع‌کننده و مصرف‌کننده را ناراضی نگه داشته است. هنوز نه تحریمی اجرا شده و نه کمبود مشخصی دیده می‌شود اما چشم‌انداز تحریم، اثر خودش را روی بازار گذاشته است. واردکنندگان از اینکه بتوانند دوباره گشایش اعتبار کنند، پول حواله کنند و کالا بخرند، مطمئن نیستند. صادرکنندگان دغدغه دارند که آیا مشتریان‌شان همچنان به خرید کالا ادامه خواهند داد یا خیر. تولیدکنندگان با ولع تمام مواد اولیه می‌خرند تا اگر مشکلی پیش آمد لااقل تا چند ماهی بتوانند خط تولید را فعال نگه دارند، بازار ارز، سکه، مسکن و خودرو ملتهب و پرنوسان، در مجموع رشدی افسارگسیخته را تجربه می‌کند و حتی کهنه‌کاران بازار هم نمی‌دانند بازار چه زمانی به تعادل می‌رسد.

فشار فقط روی دوش مصرف‌کننده نیست و فعالان بازار که همه زندگی‌شان را در یک هاله نااطمینانی می‌بینند، نگران‌ترند. روزهای میانه هفته گذشته، بازاریان تهران و در اعتراض به بی‌ثباتی‌های موجود در فضای کسب‌وکار، کرکره مغازه‌های کم‌مشتری خود را پایین کشیدند و یک راهپیمایی نسبتاً آرام را تا مقابل خانه ملت برگزار کردند، بماند که مثل همیشه بودند کسانی که از این اعتراض آرام سوءاستفاده کنند و تحرکاتی خارج از ضابطه و قانون انجام دهند.

راسته‌های مختلف بازار بزرگ تهران، در دو روز میانی هفته تعطیل و نیمه‌تعطیل بودند. آ‌نها نمی‌دانند باید کالای خود را بفروشند، به چه قیمتی بفروشند، آیا می‌توانند دوباره جنس تامین کنند و اگر هم می‌توانند به چه قیمتی و با چه شرایطی؟ بازار نهادی قدیمی، مردمی و اثرگذار در جامعه ایرانی است. دغدغه‌های بازاریان را می‌توان نگرانی‌های اصلی اقتصاد ایران دانست، نگرانی‌هایی که حتماً باید از سوی سیاستگذار مورد توجه قرار گیرد. دماسنج اقتصاد در حال توسعه ایران، نه بازار سهام، که همین بازار بزرگ سنتی است.