جدایی

تشدید مناسبات تیول‌داری و سرمایه‌داری دولتی که به پررنگ‌تر شدن مدل «دولتمردان مرفه و مردم فقیر» منجر شده، نگرانی‌های زیادی در جامعه ایران ایجاد کرده است. بسیاری از مردم احساس می‌کنند وضع زندگی سیاستمداران روزبه‌روز در حال بهبود است و در مقابل وضع زندگی آنان هر روز بدتر می‌شود. در همین حال مرتباً بر میزان اظهارنظرهای مقامات رسمی مبنی بر لزوم تحمل شرایط موجود توسط مردم افزوده می‌شود و در مقابل، شبکه‌های اجتماعی پر است از اعتراض مردمی که معتقدند ناز و نعمت سیاستمداران روزافزون است.

محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه اخیراً با تکریم روحیه مردم در زمان جنگ هشت‌ساله گفته است: «در دوران جنگ برای سوءاستفاده نکردن دشمن عجز و لابه نمی‌کردیم اما الان که در شرایط سخت جنگ اقتصادی نابرابر هستیم، متاسفانه آن نوع تحمل کردن کمرنگ شده است.» چنین مضمونی در سخنان سیاستمداران بارها و بارها تکرار شده است. آنها معتقدند مردم در دهه 60 صبورتر از حال حاضر بودند و مشکلات سیاستگذاران را بیشتر درک کردند.

در همین حال ناظران می‌گویند دلیل انباشت سرمایه اجتماعی در دهه 60 و همراهی غالب مردم با ساختار سیاسی این بوده که میان مردم و سیاستمداران به اندازه امروز شکاف وجود نداشته و ابعاد فساد هم به اندازه امروز نبوده است. در پرونده ویژه این هفته تلاش کرده‌ایم به این پرسش پاسخ بدهیم که «سرمایه‌داری دولتی و تیول‌داری چگونه شکاف میان مردم و سیاستمداران را تعمیق می‌کند؟» و «مدل دولتمردان مرفه و مردم فقیر چه عواقبی دارد؟» همچنین به دنبال جوابی برای این سوال می‌گردیم که «راه گذار از شرایط موجود چیست؟» هرچه هست، ناظران از وجود شکافی بزرگ میان مردم و سیاستمداران سخن می‌گویند و معتقدند ادامه این وضعیت نگران‌کننده است و تشدید چنین شکافی می‌تواند عواقب زیانباری به دنبال داشته باشد. بنابراین لازم است بدانیم که «برای پایان دادن به مدل دولتمردان مرفه و مردم فقیر چه راهی پیش روی ما وجود دارد؟»