آزمون و خطا

تحریم‌ها، بر سر اقتصاد ایران سایه انداخته. فعالان بخش خصوصی از مشکلاتی می‌گویند که به زودی با تشدید تحریم‌ها با آن مواجه می‌شوند و دولت می‌گوید برای خنثی کردن تحریم‌ها و به حداقل رساندن اثرات آن برنامه دارد. برنامه‌ای که هرگز ارائه نکرده و هیچ جزئیات و حتی کلیاتی از آن در جایی دیده نشده است.

آنچه از زبان مسوولان در این خصوص شنیده می‌شود، وعده‌هایی کلی و تکراری است بدون بیان هیچ جزئیاتی. نمونه آن سخنانی است که رئیس‌جمهور در جلسه سران قوا عنوان کرد و گفت: در زمینه انرژی، حمل‌ونقل، کالاهای اساسی و تولید، مشکلی برای کشور پیش نخواهد آمد و همیشه زمانی پیروز شدیم که دولت و مردم در کنار هم بودند.

روحانی گفته تلاش‌های دیپلماتیکی برای برخورد با تحریم‌های آمریکا در دولت آغاز شده. مانند تماس‌هایی که با کشورهای اروپایی، چین و روسیه، کشورهای همسایه و کشورهای مهم آسیایی داشتند و پاسخ مساعد آنان را برای همکاری با ایران در دوران تحریم گرفته‌اند. اما هم دولت می‌داند و هم دیگر کشورها، که تحریم‌های آمریکا نه‌تنها شامل حال ایران خواهد شد، بلکه کشورها و شرکت‌های همکار هم مشمول تحریم‌های آمریکا خواهند شد. این همان چیزی است که روحانی هم به آن اذعان کرده و گفته «در مواردی ممکن است دچار مشکل شویم که برای آن فکر و برنامه‌ریزی کرده‌ایم و راهکارها در جلسه سران قوا بررسی شده است.» روحانی تضمین داده ارز مورد نیاز واردات کالاهای اساسی را تامین خواهد کرد و مشکلی پیش نخواهد آمد. اما دو هفته گذشته، فضای اقتصادی ایران پر از اخباری بود که نشان می‌داد هدف‌گذاری دولت برای پرداخت ارز دولتی به خطا رفته است و حالا سه قوه درصدد چاره‌جویی برای آن هستند. به نظر می‌رسد این نهایت ابتکار دولت برای مقابله با مشکلی است که با آن مواجه شده است. تجربه‌های اخیر نشان داده دولت در بزنگاه‌های مختلف طبق برنامه پیش نرفته و تا حد ممکن به شیوه آزمون و خطا پیش رفته. نمونه بارز آن ماجرای تک‌نرخی کردن ارز و سپس تن دادن به ارز سه‌نرخی است. روحانی وعده داده برای عبور از مسیر دشوار پیش‌رو برنامه دارد. اما این برنامه چیست و چه ویژگی‌هایی دارد، باید حتماً درباره آن روشنگری کند.