چرا نهادهای انتخاباتی در ایران شکل نگرفته‌اند؟
یاری‌گران گزینش
از برادر رئیس‌جمهور گرفته تا مشاور او و وزیر آموزش‌وپرورش و مقامات دیگر هرکدام بعد از برگزاری مناظره‌های اخیر تلویزیونی از متولی برگزاری مناظره درخواست فرصت کردند تا پاسخی به حرف‌هایی بدهند که از نظر آنها خلاف واقع مطرح شده بود.
از برادر رئیس‌جمهور گرفته تا مشاور او و وزیر آموزش‌وپرورش و مقامات دیگر هرکدام بعد از برگزاری مناظره‌های اخیر تلویزیونی از متولی برگزاری مناظره درخواست فرصت کردند تا پاسخی به حرف‌هایی بدهند که از نظر آنها خلاف واقع مطرح شده بود. آنقدر واکنش‌ها زیاد شد که هفته پیش یکی از روزنامه‌های سراسری به نقل از چند نماینده مجلس و وکیل و کارشناس نوشت «می‌توان قوانینی وضع کرد و با تصویب آنها مانع از دروغگویی‌های گسترده میان مقام‌ها و مسوولان شد». اما آیا جدای از وضع قوانین بازدارنده خلاف‌واقع‌گویی و نقص‌های فرهنگی که حل آنها زمان می‌برد می‌توان به نهادهایی متوسل شد که به افکار عمومی در تشخیص درستی و نادرستی اظهارات افراد یاری برسانند؟
در کنار این، حجم انبوهی از وعده‌های عجیب هنگام برگزاری انتخابات نیز واکنش‌های خیلی از کارشناسان را در پی داشت. یکی از ایجاد پنج میلیون شغل طی چهار سال سخن گفت، دیگری وعده سه برابر شدن یارانه را مطرح کرد، کاندیدایی دیگر 5 /2 برابر شدن درآمد ملی کشور را ممکن دانست و در کنار اینها، مردم شاهد شنیدن وعده دریافت ماهی 250 هزار تومان کارانه به افراد بیکار بودند. وعده‌هایی که از نظر کارشناسان تحقق آنها دور از ذهن به نظر می‌رسد. آیا نمی‌توان نهادهایی را در نظر گرفت که پس از مطرح شدن این وعده‌ها کار راستی‌آزمایی این شعارها را انجام دهند؟ آیا مردم که در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی به صورت تخصصی مطالعه ندارند نیازمند نهادهای متخصص برای سنجش وعده‌ها نیستند؟
رای‌دهنده‌ها جدای از اینکه می‌خواهند از درستی یا نادرستی اظهارات کاندیداها و عملی بودن یا نبودن وعده‌های آنها مطلع باشند، نظرات افراد دیگر هم برایشان اهمیت دارد. این اهمیت برای فعالان ستادهای انتخاباتی نیز بیشتر به نظر می‌رسد اما آیا هنگام برگزاری انتخابات نهادهای قابل اتکایی که نتایج نظرسنجی آنها قابل اتکا باشد وجود دارد؟ وزیر کشور 23 اردیبهشت‌ماه امسال به صراحت گفت که عموماً نظرسنجی‌های انتخاباتی درست نیست. عبدالرضا رحمانی‌فضلی در یک برنامه تلویزیونی در مورد اعتبار نظرسنجی‌های انجام‌گرفته در مورد نتیجه انتخابات گفته است: «عموماً نتیجه این نظرسنجی‌ها درست نیست و 80 یا 90 درصد آنها معتبر نیست، زیرا برخی دنبال نظرسازی بوده و برخی هم مشکل روشی دارند.» به هر ترتیب در زمینه نظرسنجی، راستی‌آزمایی شعارها، برگزاری مناظره‌ها و موارد دیگری که می‌تواند به انتخاب بهتر رای‌دهندگان کمک کند، چه نهادهایی می‌توانند هنگام انتخابات فعال شوند؟ چرا ایران نهادهای قوی در حوزه‌های مرتبط با انتخابات از نظرسنجی گرفته تا برگزاری مناظره ندارد؟ برای داشتن نهادهای انتخاباتی نیاز به چه پیش‌نیازهایی است و آیا مثلاً قوانین اجازه فعالیت چنین نهادهایی را می‌دهد؟ آیا نمی‌توان نهادهایی مانند «بنیاد انتخابات آزاد» که در آمریکا فعال است و مناظره‌هایی در دانشگاه‌های مختلف برگزار می‌کند، در ایران تشکیل داد یا اینکه نهادهای کارشناسی‌ای شکل بگیرند که به صورت مستقل مناظره‌هایی را در محل‌هایی غیر از صداوسیما برگزار کنند؟
