آیا برجام برای اقتصاد ایران هیچ دستاوردی نداشته است؟
ثمره مذاکره
در حالی که دونالد ترامپ، چهل و پنجمین رئیس‌جمهور آمریکا در صد و بیستمین روز پس از روی کار آمدنش باید فرمان تمدید لغو تحریم‌ها علیه ایران را امضا کند، همزمان با تصمیم او مهلت تبلیغات کاندیداهای ریاست‌جمهوری در ایران به پایان خواهد رسید.
در حالی که دونالد ترامپ، چهل و پنجمین رئیس‌جمهور آمریکا در صد و بیستمین روز پس از روی کار آمدنش باید فرمان تمدید لغو تحریم‌ها علیه ایران را امضا کند، همزمان با تصمیم او مهلت تبلیغات کاندیداهای ریاست‌جمهوری در ایران به پایان خواهد رسید. با داغ شدن تنور انتخابات ریاست‌جمهوری ایران، مناظره‌های انتخاباتی میان کاندیداها به مکانی برای اظهارنظر و جدال در خصوص عملکرد دولت روحانی تبدیل شد. یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد بحث در مناظره 15 اردیبهشت که با محوریت مسائل سیاسی میان شش کاندیدای نهایی انتخابات ریاست‌جمهوری ایران برگزار شد، بحث توافق هسته‌ای و لزوم پایبندی به برجام در صورت پیروزی در انتخابات بود. موضوع مورد بحث میان نامزدها نحوه اجرای این توافقنامه و اثراتی بود که برجام بر اقتصاد ایران و وضعیت معیشت مردم داشته است.
در حالی که رئیس‌جمهور روحانی و حامیان دولت برجام را یک دستاورد تاریخی برای اقتصاد ایران می‌دانند، منتقدان دولت آن را توافقی پر از اشکال می‌دانند که تاثیری بر اقتصاد ایران و رفع تحریم‌ها نداشته است. رئیسی یکی از نامزدهای ریاست‌جمهوری و از منتقدان دولت در این مناظره اعلام کرد، چرخ اقتصاد پس از برجام نچرخیده است و سایه تحریم‌ها همچنان بر سر ایران وجود دارد. از سوی دیگر قالیباف نیز گفت برجام گشایشی برای مردم ایجاد نکرده است. روحانی در پاسخ به انتقادات رئیسی و قالیباف و با حمایت تمام‌قد از برجام اعلام کرد: «اگر می‌گویید تحریمی باقی‌مانده بگویید کدام است؟ تحریم‌های هسته‌ای برداشته شده است. اگر برجام نبود نفتی که صادر می‌کردیم 200 هزار بشکه می‌شد. این وعده و وعیدها را بر چه مبنایی می‌دهید؟ شما که از روز اول مخالف بودید و وقتی ترامپ آمد خوشحال بودید که برجام را پاره می‌کند. مردم باید بدانند که آیا دوباره تقابل و تحریم برمی‌گردد یا نه. آقای رئیسی شما چه اطلاعی دارید؟ هیچ دانشمند ما بیکار نشده است. اراک به بهترین شکل بازسازی می‌شود.»
در این میان حق با کدام گروه است؟ آیا برجام واقعاً اقتصاد ایران را دگرگون کرده یا نه اثر چندانی روی وضعیت معیشت مردم نداشته است؟ پس از توافق چه بر سر تحریم‌هایی آمده که سال‌ها ایران را از دسترسی به پول‌های خود محروم کرده و شرایط را برای مردم ایران سخت کرد؟ آیا این توافق پایدار خواهد ماند یا آنقدر شکننده است که در صورت روی کار آمدن دولتی جدید اثری از آن باقی نماند؟ وضعیت تولید و صادرات نفت و گاز ایران قبل و پس از برجام چه تغییری داشته است؟ مردم ایران از این توافق چه سودی برده‌اند؟ در این پرونده سعی کردیم تا در کنار پاسخ به این پرسش‌ها، وضعیت اقتصاد ایران را در صورت حاصل نشدن توافق هسته‌ای مورد بررسی قرار داده و با مقایسه شرایط قبل از برجام با شرایط پسابرجام از تاثیری که این توافق بر دیپلماسی منطقه‌ای، اقتصاد ایران و سرمایه‌گذاری خارجی در داخل کشور گذاشته است، تحلیلی ارائه دهیم.
