قطره‌ای از دریا

  محبوبه فکوری: ایران، کشوری است که به لحاظ روزهای آفتابی به سرزمین خورشید معروف است و حداقل 300 روز آفتابی را در سال، پرقدرت تجربه می‌کند. بر اساس برآوردهای صورت‌گرفته، این 300 روز آفتابی، تابشی بسیار موثر دارد و می‌تواند تضمین‌کننده تولید برقی باشد که نه‌تنها محیط زیست را آلوده نکند، بلکه برخلاف تصور، ارزان‌تر هم به لحاظ هزینه-فایده برای دولت تمام شود. آن‌گونه که بررسی‌های وزارت نیرو به عنوان متولی تولید برق از انرژی‌های تجدیدپذیر نشان می‌دهد، میزان تابش نور خورشید برای راه‌اندازی تجهیزات تولید برق در کشور، به مراتب بیشتر از کشورهایی همچون آلمان است که در این حوزه سرآمد شده‌اند و تمام هم‌و‌غم خود را بر تولید برق از منابع تجدیدپذیری همچون نور خورشید گذاشته‌اند. بر این اساس آمارهای رسمی حکایت از آن دارد که ماکزیمم میزان تولید برق از تابش نور خورشید در کشوری همچون آلمان، حدود 1270 یا 1300 کیلووات‌ساعت بر مترمربع است، اما در ایران مینیمم یا پایین‌ترین میزان تابش خورشید کشور که متعلق به شهرهای شمالی کشور است، به 1300 کیلووات‌ساعت بر مترمربع می‌رسد که البته در مناطق کویری این رقم تا 2200 کیلووات بر ساعت هم می‌رسد که حتی برآوردها حکایت از آن دارد که روزهای آفتابی در ایران، به بیش از 330 روز هم می‌رسد. اینجاست که کارشناسان و مدافعان بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر بر این باورند که حال که این پتانسیل در کشور وجود دارد باید از آن بهره گرفت. مروری بر آخرین آمارهای منتشرشده مرتبط با ماه آذر 1399، حکایت از آن دارد که تقریباً نزدیک به 850 مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر در کشور وجود دارد که خوشبختانه تمام این میزان، از طریق بخش خصوصی ایجاد شده و دولت به‌رغم بندهای مصرح ذکرشده در قوانین برنامه‌های توسعه‌ای از جمله برنامه پنجم و ششم، هنوز فعالیت در خور توجهی نداشته است. از سوی دیگر، آمارها نشان می‌دهد که 49 درصد از ظرفیت تولید برق از انرژی‌های تجدیدپذیر، مرتبط با ظرفیت خورشیدی، 36 درصد ظرفیت بادی، حدود 12 درصد نیروگاه‌های آبی کوچک زیر 10 مگاوات و مابقی نیروگاه‌های زیست‌توده هستند؛ ضمن اینکه نزدیک به 260 مگاوات نیز قراردادهایی منعقد شده که مرتبط با نیروگاه‌های در حین ساخت است و به همین دلیل، پیش‌بینی می‌شود تا آخر دولت، ظرفیت 850 مگاواتی کنونی، به هزار مگاوات برسد. آنگاه است که در چنین شرایطی، بیش از یک‌و‌نیم درصد از برق کشور از طریق نیروگاه‌های تجدیدپذیر تامین شده است. گزارش‌های منتشرشده حکایت از آن دارد که در آذرماه سال جاری با تولید بیش از ۸۲ میلیون کیلووات‌ساعت انرژی تجدیدپذیر در کشور، از انتشار ۵۵ هزار تن گاز گلخانه‌ای و همچنین ۳۰۰ تن آلاینده‌های محلی تا پایان این ماه جلوگیری شده است؛ به این امر باید صرفه‌جویی ۱۸ میلیون‌لیتری آب در آذرماه را هم اضافه کرد که علاوه بر این، برق تولیدشده از منابع پاک در ماه گذشته صرفه‌جویی در مصرف سوخت‌های فسیلی به میزان ۲۳ میلیون مترمکعب معادل گاز طبیعی را محقق کرده است؛ به نحوی که تاکنون با توسعه حدود ۸۴۷ مگاوات انواع نیروگاه تجدیدپذیر در کشور با تزریق پنج هزار و ۶۵۰ میلیون کیلووات‌ساعت انرژی به شبکه سراسری برق کشور مصرف سوخت‌های فسیلی را به میزان هزار و ۶۰۵ مگاوات کاهش داده است و این امر کمک شایانی به کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی می‌کند.