دوصد گفته و نیم‌کردار

پرستو فخاریان: گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری (WTTC) نشان می‌دهد بخش سفر و گردشگری در سال 2016 رتبه چهارم را در مشارکت اقتصادی و اشتغال در بین صنایع مختلف جهان داشته است. این گزارش که چندی پیش منتشر شد، تصریح می‌کرد که میزان مشارکت این بخش در تولید ناخالص داخلی جهان بیش از بخش‌هایی همچون خودروسازی و کشاورزی و مشارکت آن در اشتغال بیش از خودروسازی بوده است. مشارکت مستقیم اقتصاد گردشگری در سال 2016 به 3/‌2 تریلیون دلار رسید. در همین حال و با در نظر گرفتن آثار غیرمستقیم و القایی، بخش سفر و گردشگری در سراسر جهان 6/‌7 تریلیون دلار در سال گذشته ارزش ایجاد کرد که بیش از تمام بخش‌های دیگر غیر از بخش خرده‌فروشی، خدمات مالی و ساخت‌وساز است.

این صنعت همچنین 2/‌10 درصد از تولید ناخالص داخلی جهان در سال 2016 را تشکیل داد و تقریباً 2/‌292 میلیون نفر را به‌طور مستقیم، غیرمستقیم و القایی در سراسر جهان به طور پایدار مشغول به کار کرد.

بر اساس پیش‌بینی WTTC، درحالی که اقتصاد جهانی طی 10 سال آینده سالانه با رشد 7/‌2‌درصدی همراه خواهد بود، گردشگری پس از بخش بانکداری با رشد 6/‌4 درصد، بخش خدمات مالی با رشد 2/‌4 درصد و گردشگری با میانگین چهار درصد به رشد خود ادامه خواهد داد. همه این شواهد نشان از اهمیت گردشگری در اقتصاد جهانی دارد؛ مساله‌ای که البته در ایران چندان هم در عمل مورد توجه قرار نگرفته است.

بر اساس جدیدترین آمار اعلام‌شده از سوی معاونت گردشگری کشور، طی سال 95 رقمی معادل ۹ میلیون و ۱۹۶ هزار و ۱۴۰ ایرانی به دیگر کشورها سفر کرده‌اند و این در حالی است که در همین زمان تنها چهار میلیون و 901 هزار و 83 گردشگر خارجی وارد ایران شده‌اند. این آمارها به تراز منفی گردشگری ورودی و خروجی ایران اشاره دارد؛ ترازی که تنها یک بار آن هم به صورت ناپلئونی در تابستان 93 مثبت شد و البته دوباره از دست رفت. در آن فصل به ازای یک میلیون و 417 هزار نفری که از کشور خارج شدند، یک میلیون و 497 هزار نفر به ایران آمده‌اند؛ آماری که حکایت از اختلاف 80 هزار نفری به نفع ایران داشت.

این تراز البته صرفاً در تعداد گردشگران منفی نیست. ایران تاکنون نتوانسته به نسبت توانایی‌هایی که برای جذب گردشگر دارد، درآمد کسب کند. کارشناسان بر این باورند که اراده‌ای استوار برای توسعه گردشگری در کشور وجود ندارد و حتی در شرایطی که شعار جایگزینی صادرات غیرنفتی به جای نفت مطرح می‌شود، همچنان فروش نفت و درآمدهای حاصل از آن اصلی‌ترین دلگرمی مسوولان است. با این همه بحران اشتغال هنوز از مهم‌ترین دلایلی است که توسعه اقتصادی را به بخش‌هایی همچون گردشگری وابسته می‌کند. روز جهانی گردشگری در حالی از راه می‌رسد که مسوولان گردشگری سال‌هاست دم از توان این بخش برای پیشران بودن در اقتصاد می‌زنند اما هنوز نمود بیرونی آن در سیاست‌های خرد و کلان و همچنین در اجرای سیاست‌ها دیده نمی‌شود.