عقلانیت مکتوب

روزنامه دنیای اقتصاد اخیراً جشن انتشار پنج‌هزارمین شماره خودش را برگزار کرد. برخی از مشاوران سطح‌بالای کسب‌وکار زمانی که می‌خواهند موفقیت مجموعه‌ای را مورد بررسی قرار دهند به تعداد روزها و سال‌هایی که آن کسب‌وکار توانسته به مسیرش ادامه دهد، اشاره می‌کنند. آنها معتقدند در این نوع بررسی کمیت نیز اهمیت دارد. کسب‌وکاری که 10 سال فعالیت کرده متفاوت از کسب‌وکاری است که در سال‌های ابتدایی فعالیتش است.

غیر از آنکه چاپ یک روزنامه برای پنج‌‌هزارمین بار در کشورمان اتفاق فرخنده‌ای است، خوب است که از دید کسب‌وکاری به بررسی برخی از جنبه‌های موفقیت این مجموعه بپردازیم. 18 سال فعالیت تخصصی درس‌های زیادی دارد که کسب‌وکارها می‌توانند از آن بهره بگیرند.

دومین مساله و پیامی که چاپ پنج‌‌هزارمین شماره دنیای اقتصاد برای کسب‌وکارها و صاحبان آنها دارد بحث تخصصی کار کردن بر روی حوزه‌ای خاص است. در کشور ما همواره ریسک‌های جدی در ارتباط با فعالیت تخصصی در حوزه‌ای خاص وجود داشته است. تمرکز بر حوزه خاصی باعث محدود شدن مخاطب‌ها می‌شود که در قدم اول باعث کاهش جذابیت آن برای صاحبان کسب‌وکار می‌شود. البته امروز این مساله تغییرات جدی داشته و کسب‌وکارها در حوزه‌های متنوع متوجه شده‌اند که تمرکز بر روی بخش و حوزه خاص می‌تواند برای رشد آنها موثر باشد، اما این نکته در دهه گذشته به این راحتی درک نمی‌شده است.

برای آنکه بتوان به عمق یک کسب‌وکار پی برد می‌توان بیانیه ماموریت آنها را بررسی کرد. جایی که فلسفه آن کسب‌وکار از سوی صاحبان آن نوشته شده است. ماموریت دنیای اقتصاد چنین است: «ماموریت اصلی «دنیای اقتصاد»، به عنوان یک گروه رسانه‌ای خبری-تحلیلی، بسط و ترویج دانش اقتصادی با هدف افزایش رفاه و کاهش فقر است. پایبندی به اصول «اقتصاد رقابتی» فلسفه بنیادین «دنیای اقتصاد» است که همواره ثابت خواهد ماند و تغییرات احتمالی صرفاً در شیوه نشر اخبار و ارائه تحلیل‌ها با رعایت اصول و استانداردهای حرفه‌ای خواهد بود. ما برای ارائه تحلیل‌ها از بهترین گروه‌های تخصصی بهره می‌بریم و با دقت در ارائه مطالب از عبارات و واژه‌های مناسب و بدیع استفاده می‌کنیم. در این راه ما تلاش می‌کنیم از خلاقانه‌ترین روش‌های ممکن با رعایت اصول حرفه‌ای و اخلاقی استفاده کنیم. اصول فکری «دنیای اقتصاد» منشعب از نگاه علمی به مقوله‌های اقتصاد، روزنامه‌نگاری و مخاطب‌شناسی است. «دنیای اقتصاد» از همان ابتدای فعالیت با نگاهی فراتر از منافع کوتاه‌مدت و با دیدی هم‌راستا با منافع ملی که هیچ‌وقت از نگاه مخاطبان تیزبین پنهان نبود قدم در این راه نهاد.»

همچنین اگر به اصول بنیادین که این مجموعه در ماموریت خود به آن پایبند است دقت کنید، متوجه بلوغ فکری این مجموعه می‌شوید. این اصول چنین است: الف- صحت و درستی: ما صحت و درستی را سرلوحه برنامه‌های خود قرار داده‌ایم و تلاش می‌کنیم تا همه واقعیت را به مخاطبان خود ارائه کنیم. به این منظور اصول زیر را رعایت می‌کنیم: 1- دقت در ارائه مطالب و انعکاس بهنگام اطلاعات مهم 2- بررسی و کنترل دوباره داده‌ها 3- اجتناب از دستکاری‌های محتوایی از جمله تغییر در متن، صدا و تصویر (به جز ارتقای کیفیت عکس‌ها و فیلم‌ها) 4- اصلاح اشتباهات به‌محض کشف 5- حصول اطمینان از معتبر بودن منابع و در صورت لزوم مستند بودن شواهد. ب- استقلال حرفه‌ای: استقلال حرفه‌ای مبنای فعالیت‌های «دنیای اقتصاد» است.

علایق تجاری، سیاسی و مالی بر جهت‌گیری تحلیلگران و نویسندگان «دنیای اقتصاد» حاکم نیست. در تحلیل‌های منتشرشده از جانبداری نسبت به تامین‌کنندگان آگهی یا سایر گروه‌های ذی‌نفع پرهیز می‌شود. همچنین مدیریت و تحریریه «دنیای اقتصاد» در فعالیت‌های اقتصادی به ویژه در بازار سرمایه و سایر فعالیت‌های سوداگرانه که مغایر با استقلال حرفه‌ای باشد، مشارکت نخواهند کرد. ج- بی‌طرفی نسبت به منافع خاص: بی‌طرفی نسبت به منافع خاص و پرهیز از تحریف حقایق جزو اصول بنیادین «دنیای اقتصاد» است. نقد و بررسی جریان‌ها و تشکل‌های اقتصادی و سیاسی صرفاً بر اساس فلسفه بنیادین «دنیای اقتصاد» و پایبندی به اصول «اقتصاد رقابتی» خواهد بود. ما به هیچ حزب یا گروه سیاسی وابسته نبوده و تریبون هیچ جریانی نیستیم.

از طرف دیگر مشخص است که دنیای اقتصاد به شعارش پایبند است. شعار آنها «دنیای اقتصاد به شما قدرت پیش‌بینی می‌دهد» است. اگر به محصولات این مجموعه نگاه کنید، متوجه می‌شوید که این مجموعه در هر برهه‌ای بر اساس نیازی که در بازار وجود داشته است محصولی مشخص را وارد بازار کرده است. این مجموعه به الگوی تغییرات بازار توجه کرده است. در عصری که بسیاری از روزنامه‌های قدرتمند دنیا به دلیل محبوبیت شبکه‌های اجتماعی و وب‌سایت‌های خبری با مشکلات جدی روبه‌رو شده‌اند، دنیای اقتصاد نیز تلاش کرده است ضمن حفظ وضعیت‌اش در حوزه روزنامه، محصول‌های جدیدی منطبق بر خواسته جدید بازار داشته باشد. تلویزیون اینترنتی اکوایران یکی از پاسخ‌های این مجموعه به این تغییر الگوی بازار است.

برای آنکه بتوانیم دلایل ماندگاری در این حوزه را بررسی کنیم، در ادامه مقاله به سراغ برخی از معروف‌ترین نشریات اقتصادی در دنیا می‌رویم و آنها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

 مجله The Economist

اکونومیست ابتدا در سال 1843 توسط یک تولیدکننده کلاه اسکاتلندی برای پیشبرد اهداف تجارت آزاد تاسیس شد.

ماموریت این مجموعه چنین است: «گروه اکونومیست هدفش ارائه بینش‌ها، تجزیه و تحلیل‌ها و خدماتی است که با ارائه آن برای مشتریانش ارزشمند می‌شود.» همچنین در ادامه این متن آمده است که گروه اکونومیست زیربنای توانایی‌اش برای تحقق این اهداف را تعهد به استقلال، یکپارچگی و ارائه کیفیت بالا در هر کاری که انجام می‌دهد قرار داده است.

اگر به صفحه تاریخچه وب‌سایت این مجموعه مراجعه کنید به تغییراتی که این مجموعه از ابتدا تاکنون داشته است، می‌رسید. یکی از نکات قابل توجه همین است. این مجموعه برای آنکه پیشرو باشد تغییرات مورد نیاز را انجام داده است.

این نشریه نیز به سه اصل بنیادی اشاره کرده است. اولین مورد آن استقلال است. آنها معتقد هستند استقلال، قلب مجموعه اکونومیست است. اساسنامه این مجموعه به هیچ شخص یا سازمانی اجازه نمی‌دهد که سهام عمده‌ای داشته باشد. سردبیر این مجموعه تحت تاثیر هیچ حوزه سیاسی، تجاری یا اشخاص تاثیرگذار نیست. آنها همچنین با روزنامه‌نگاران مستقل همکاری می‌کنند و برای آنها احترام زیادی نیز قائل هستند. دومین اصلی که این مجموعه به آن اشاره کرده است، بی‌طرف بودن این گروه است. یکی از تفاوت‌های مهم و ویژه‌ای که این نشریه با دیگر نشریات دارد این است که معتقد است صدا و شخصیت این مجموعه اهمیت بیشتری از هویت روزنامه‌نگاران و نویسندگان دارد. به همین دلیل مقالاتش را بدون نام منتشر می‌کند. سومین مساله‌ای که برای آنها اهمیت زیادی دارد این است که با وجود اینکه این نشریه به صورت هفتگی منتشر می‌شود اما آن را روزنامه می‌خوانند. به دلیل اینکه آنها تا آخرین لحظات سعی در جمع‌آوری آخرین مطالب و به‌روزترین تحلیل‌ها دارند.

روزنامه وال‌استریت ژورنال

وال‌استریت ژورنال یک روزنامه متمرکز بر کسب‌وکارهای آمریکایی با زبان انگلیسی است که به‌صورت روزانه در نسخه‌های بین‌المللی به چاپ می‌رسد. نسخه‌های ژاپنی و چینی این روزنامه نیز وجود دارد. این روزنامه به همراه نسخه‌های آسیایی، شش روز در هفته توسط داوجونز اند کمپانی (Dow jones & Company) منتشر می‌شود. این روزنامه همچنین به‌صورت آنلاین نیز منتشر می‌شود. وال‌استریت ژورنال به صورت مداوم از 8 ژوئن سال 1889 به چاپ رسیده است. در ابتدا چارلز داو، ادوارد جونز و چارلز برگسترسر چاپ این روزنامه را آغاز کردند.

یکی از اصول این روزنامه این است که شهرت آنها به استقلال، یکپارچگی تجاری، یکپارچگی انتشارات و محصولاتشان گره خورده است. آنها معتقد هستند پیش‌شرط اصلی موفقیت آنها این است که مشتریانشان باور دارند که آنها حقیقت را به آنها می‌گویند. آنها می‌دانند اگر به هر دلیل مشتریان تصور کنند که آنها حقیقت را بیان نمی‌کنند دیگر مسیر پیشرفت آنها متوقف می‌شود.

مت موری سردبیر روزنامه وال‌استریت ژورنال بخش‌های معینی را برای تمرکز اتاق خبر انتخاب کرده است. آنها با انتخاب منابع دست‌اول و داستان‌های جاه‌طلبانه باعث شهرت خودشان شده‌اند. مساله‌ای که یکی از دلایل تداوم این مجموعه شده است توجه به رسانه‌های دیجیتال، روزنامه‌نگاری به صورت زنده (Live) و اعتماد به اعضایش بوده است. او همچنین معتقد است که موفقیت مداوم که هرگز نمی‌توان آن را امری بدیهی دانست، مستلزم این است که همه اعضای آن به عنوان یک تیم دور یکدیگر جمع شوند.

هفته‌نامه تجاری بلومبرگ

این هفته‌نامه اولین‌بار در سپتامبر 1929 و چند هفته قبل از سقوط معروف بازار سهام در سال 1929 در شهر نیویورک تاسیس شد. این مجله اطلاعاتی درباره آنچه در دنیای تجارت اتفاق می‌افتد ارائه می‌دهد. بخش‌های این مجله شامل بحث‌های بازاریابی، کار و خدمات، امور مالی، مدیریت و چشم‌انداز واشنگتن بوده است که باعث شده است این نشریه به عنوان اولین نشریه‌ای باشد که با پوشش موضوعات سیاسی ملی باعث تاثیر مستقیم بر دنیای تجارت شود. این هفته‌نامه در ابتدا برای آنکه مرجعی برای مدیران بازرگانی باشد منتشر شد. اما استراتژی خودش را در دهه 1970 تغییر داد و با ورود به دنیای خارج از کسب‌وکارهای جهانی، مشتریانش را تغییر داد.

در بیانیه ماموریت بلومبرگ آمده است که این مجموعه کسب‌وکارهای جهانی و اطلاعات مالی و رهبران خبری می‌توانند با متصل شدن به یک شبکه پویا از اطلاعات، افراد و ایده‌ها تصمیم‌های تاثیرگذاری اتخاذ کنند. قدرت این مجموعه، ارائه اطلاعات، اخبار و تجزیه و تحلیل‌ها از طریق فناوری‌های نوآورانه به عنوان هسته اصلی خدمات حرفه‌ای بلومبرگ است. راه‌حل‌های سازمانی بلومبرگ بر اساس هسته‌های قدرت کسب‌وکارها و اهرم‌های تکنولوژی شکل گرفته است که به مشتریان اجازه می‌دهد با مدیریت اطلاعات و استفاده از آنها به دنبال مدیریت اثربخش باشند.

ارزش‌های بلومبرگ چنین است: نوآوری‌-همکاری- مشتری خود را بشناس‌-سخت و هوشمندانه کار کردن- انجام کار درست.

چشم‌انداز بلومبرگ این است که اطمینان حاصل کنند که اهرم بیزینسی‌شان حرکت بر روی لبه تکنولوژی، اخبار و محتوای مورد اعتماد است. همچنین آنها به دنبال راه‌حل‌های نوآورانه برای حرفه‌ای‌ها هستند.

روزنامه فایننشال‌تایمز

این روزنامه با نام اختصاری FT در ابتدا به عنوان یک راهنمای مالی لندن در ژانویه 1888 تاسیس شد و در فوریه همان سال نام خودش را به فایننشال‌تایمز تغییر داد. خوانندگان این روزنامه گروه‌ها و افراد مالی لندن بودند. تنها رقیب این روزنامه نشریه‌ای به نام فایننشال‌نیوز بود که در سال 1884 شروع به کار کرده بود. در سال 1893 این نشریه شروع به چاپ کردن روزنامه‌اش بر روی کاغذهای روشن صورتی‌رنگ کرد تا مردم تفاوت این روزنامه را با فایننشال‌نیوز متوجه شوند.

فایننشال‌تایمز معتقد است که یکی از برجسته‌ترین سازمان‌های خبری جهان است که به دلیل اقتدار، صداقت و دقتش در سطح بین‌المللی شناخته می‌شود. آنها همچنین عنوان کرده‌اند که برای موفقیت این روزنامه باید بالاترین استانداردهای ممکن روزنامه‌نگاری را از نظر اخلاقی و حرفه‌ای رعایت کنند و همچنین دیگران نیز بدانند که آنها چنین کاری را انجام می‌دهند.

این روزنامه به تغییرات الگوی بازار نیز توجه کرده و بر اساس نیاز بازار محصولات و خدماتی را ارائه کرده است. مجموعه‌های دیگر به این نام هستند:

Medley Global Advisors: این مجموعه سیاستگذاری‌ها و تحلیل‌ها را منتشر می‌کند.

FT Specialist: این مجموعه با تمرکز بر روی بخش‌بندی‌های مختلف به نیازهای آنها می‌پردازد.

AlphaGrid: این مجموعه به تولید محتوا بر روی پلت‌فورم‌های مختلف می‌پردازد که مخاطبان آن از تصمیم‌گیرندگان ارشد تا افراد بلندپرواز است.

FT Chinese: این مجموعه اخبار و اطلاعاتی با چاشنی اطلاعات محلی ارائه می‌دهد.

FT Labs: این مجموعه از مهندسان نرم‌افزاری تشکیل شده است که بر روی وب‌سایت و اپلیکیشن‌ها تمرکز کرده‌اند که با هدف رهبری فایننشال‌تایمز در روزنامه‌نگاری دیجیتال فعالیت می‌کنند.

Headspring Executive Development: با دسترسی به بسیاری از بزرگ‌ترین متفکران کسب‌وکار و صاحبان کسب‌وکارهای دنیا این مجموعه به ارائه اطلاعات و آموزش‌هایی به رهبران و تیم‌های آنها می‌پردازد که باعث مزیت رقابتی آنها شود.

Longitude: یک سرویس تخصصی برای رهبران و مدیران است که خدمات و تحقیقات ملی و چندملیتی را برای آنها فراهم می‌کند.

اصول مشترک

اگر به ماموریت و اصول بنیادین نشریه‌های معتبر و معروف جهانی که بررسی کردیم دقت کنید، موارد مشترکی را در بین تمام آنها می‌بینیم. آنها به صورت خیلی جدی بر روی استقلال‌شان ایستاده‌اند. آنها به صداقت و اعتبار اخباری که ارائه می‌کنند توجه خاصی می‌کنند. آنها بی‌طرفی را دنبال می‌کنند و به دنبال ارزش‌آفرینی هستند.

همچنین در کنار اصول‌ اخلاقی و ارزشی قدرتمندی که دارند، کسب‌وکارشان را به صورت بسیار حرفه‌ای مدیریت می‌کنند. پاسخ‌های این مجموعه‌ها به تغییرات بازار نشان از آگاهی آنها هم به مسائل جامعه و فرهنگی است و هم به دانش کسب‌وکاری و مدیریتی آنها مرتبط است.