منابع طبیعی نعمت یا مصیبت؟

برخی منابع طبیعی را نعمت می‌دانند و برخی آن را مصیبت. گروهی آن را عامل توسعه‌یافتگی دانسته و گروهی دیگر آن را عامل توسعه‌‌نیافتگی. منابع طبیعی برای کشورهای خاورمیانه، عمدتاً شامل نفت و گاز است، برای کشورهای آفریقایی شامل خاک حاصلخیز کشاورزی و معادن الماس و برای کشورهای آمریکای لاتین شامل منابع مس و خاک حاصلخیز کشاورزی. اینکه چه دلایلی در کدام ‌یک از مراحل توسعه‌یافتگی باعث می‌شود چنین منابع طبیعی برای یک کشور به منزله نعمت باشند یا مصیبت، موضوعی است که در پرونده این هفته، در قالب گفت‌وگوی رامین ناصحی با پروفسور پُل کالیر، استاد اقتصاد دانشگاه آکسفورد و پنجمین اقتصاددان جهان در زمینه اقتصاد آفریقا بر اساس رتبه‌بندی وب‌سایت IDEAS، به آن پرداخته شده است. در حقیقت این گفت‌وگو بهانه‌ای شد تا پرونده این هفته را به موضوع اقتصاد آفریقا و منابع طبیعی اختصاص بدهیم. در سال‌های اخیر در مورد عملکرد کشورهای بریکس و ببرهای آسیایی بسیار نوشته شده است. اما تحلیل جدیدی از اکونومیست نشان می‌دهد در طول 10 سال اخیر از سال 2010 میلادی شش اقتصاد از 10 اقتصاد «به سرعت در حال رشد جهان»، در جنوب صحرای آفریقا قرار دارند. در پیش‌بینی‌های صندوق بین‌المللی پول نیز، هفت مکان از 10 اقتصاد در حال ظهور جهان به آفریقا تعلق دارد. در طول دهه گذشته متوسط رشد اقتصادی در قاره‌ آسیا و آفریقا نزدیک به هم بوده است، و انتظار می‌رود در طول پنج سال پیش رو سرعت رشد آفریقا از آسیا بیشتر شود و این قاره از همتای آسیایی‌اش پیشی بگیرد.
در حالی که پوشش اخبار آفریقا هنوز شامل گزارش از فقر، بدبختی، خشونت و بیماری است و چنین عناوینی تیترهای نخست غالب رسانه‌ها هستند. این روایت‌های کلیشه‌ای از آفریقا باعث نشده آنچه مشاوران اقتصادی و شرکت‌های بزرگ و نشریات تخصصی اقتصادی از وضعیت آفریقا در چند سال آینده گزارش می‌دهند، از نظرها پنهان بماند. نرخ رشد کلی آفریقا به آهستگی به نرخ رشد آسیا نزدیک می‌شود و حداقل 10 کشور از آفریقا به دنبال سبقت گرفتن از ببرهای آسیایی در پنج سال آینده هستند.