امید یا آرزو

جیم یانگ کیم رئیس بانک جهانی در سخنرانی خود در دوم آوریل در دانشگاه جرج تاون واشنگتن هدفی جدید و شاید بتوان گفت بلندپروازانه اعلام کرد‌: «حذف فقر مطلق از جهان تا سال 2030 میلادی». این سخنان در حالی ایراد شد که تا چند روز دیگر، سیاستگذاران اقتصادی از سراسر جهان در واشنگتن گرد هم خواهند آمد تا در اجلاس بهاره بانک جهانی که در تاریخ 20 آوریل 2013 آغاز می‌شود، شرکت کنند. محور بحث‌ها همچون پنج سال گذشته، بیشتر درباره بحران اقتصادی، استراتژی‌های موثر برای خروج از بحران، ایجاد رشد در اقتصاد کشورها و کاهش بیکاری خواهد بود. شواهد نشان می‌دهد بحث‌های قبلی در این زمینه بی‌اثر نبوده و نمی‌توان جلسات برگزار‌شده توسط این نهاد را بی‌فایده و یا حتی کم‌فایده دانست؛ اما هنوز نیاز به کار بیشتری است تا بتوان اقتصاد جهانی را سامان داد. این اجلاس همچنین مجالی است تا رهبران و تحلیلگران اقتصادی دنیا دورنمای بلندمدتی برای اقتصاد جهان پیش‌بینی کرده و ارزیابی کنند با توجه به این دورنما، اکنون در کجا ایستاده‌اند و اقتصاد منطقه و کشورشان به کدام سمت در حال حرکت است. رئیس کره‌ای این نهاد اعتقاد دارد اگر این دورنما به درستی و دقت بررسی شود، می‌بینیم ما در یک لحظه تاریخی قرار داریم: در آستانه پایان دادن به فقر مطلق در سراسر جهان. در دهه‌های گذشته جهان بدون خستگی به مقابله با فقر مطلق ادامه داده است و آمار و ارقام نشان‌دهنده موفقیت نسبی این تلاش است. در سال 1990حدود 43 درصد از جمعیت کشورهای در حال توسعه، با درآمد سرانه کمتر از 25/1 دلار در روز زندگی خود را می‌گذراندند. این رقم در سال 2010 به 21 درصد کاهش یافته است. البته خط فقر مطلق با شاخص معمول خط فقر تفاوت دارد‌. در تعریف، خط فقر از کشوری به کشور دیگر متفاوت است اما خط فقر مطلق در تمام جهان یکسان و ثابت در نظر گرفته می‌شود. در حال حاضر خط فقر مطلق برابر 25/1 دلار در روز به ازای هر نفر است که تقریباً یک‌دهم خط فقر در ایالات متحده محسوب می‌شود. از این رقم، بخش عمده آن یعنی اندکی کمتر از یک دلار در روز صرف تامین کالری مورد نیاز برای زنده ماندن فرد می‌شود و کلیه مخارج دیگر از جمله لباس، سرپناه، تحصیل و ... حداکثر 30 تا 40 سنت را به خود اختصاص می‌دهد. اگر به این مفهوم دقت کنیم که افراد زیر خط فقر مطلق تمام روز کار می‌کنند تا فقط زنده بمانند آنگاه دور از ذهن نیست که اکثریت این عده بزهکار، بی‌سواد، قربانی و عامل خشونت خواهند بود و همین موضوع اهمیت ادعا و وعده رئیس بانک جهانی را برجسته‌تر می‌کند. کاهش درصد افراد زیر خط مطلق فقر در کشورهای در حال توسعه، بیش از هر چیز مدیون رشد اقتصادی قابل توجه چین در دو دهه گذشته است. این کشور با جمعیت بیش از یک‌میلیاردی خود، به تنهایی می‌تواند در آمار جمعیت زیر خط فقر مطلق تغییر قابل توجهی ایجاد کند. بعد از چین، رشد اقتصادی مناسب بقیه کشورهای آسیایی و همچنین آمریکای لاتین در این امر موثر بوده است. در واقع یونگ کیم امیدوار است درصد افراد زیر خط فقر مطلق در سراسر جهان تا سال 2030 به کمتر از سه درصد برسد که خوش‌بینانه‌ترین سناریو محسوب می‌شود. برای رسیدن به این هدف، نه‌تنها لازم است کشورهای در حال توسعه جهان به رشد اقتصادی خود ادامه دهند، بلکه کشورهای توسعه‌یافته نیز باید با آنها همراهی کنند؛ این همراهی موضوعی است که رئیس بانک جهانی امیدوار است در اجلاس امسال مورد بحث قرار گیرد.