روابط اقتصادی هلند و ایران در پساتحریم

روابط ایران با هلند، از قرن 17 میلادی، و در عصر شاه‌عباس صفوی آغاز شد و در سال 1626 میلادی، نخستین سفیر ایران به نام «موسی‌بیگ»، به این کشور اعزام شد و استوارنامه خود را تقدیم دولت هلند کرد. در دهه‌های 1960 و 1970 میلادی، سران دو کشور چندین بازدید را از کشورهای یکدیگر به عمل آوردند. هلند، به عنوان یکی از کشورهای اتحادیه اروپا، متاثر از تصمیمات این اتحادیه، به جمع کشورهای تحریم‌کننده ایران پیوست و روابط اقتصادی این کشور با ایران کاهش یافت. با اجرایی شدن توافق هسته‌ای و رفع تحریم‌های اقتصادی غرب علیه ایران، دوباره روابط تجاری میان ایران و کشورهای غربی از سر گرفته شده و در این میان، هلند نخستین کشوری است که به‌زودی فعالیت‌های رسمی اقتصادی خود در ایران را از سر می‌گیرد.
هلند، رسماً یکی از شرکای مطرح تجاری ایران در اروپا بوده و دست‌کم 65 شرکت‌هلندی با ایران روابط تجاری داشته‌اند. با وجود تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران، کمپانی نفتی «شل» که یک کمپانی چندملیتی انگلیسی-هلندی است، سالانه میلیون‌ها بشکه نفت از ایران خریداری کرده است. با این حال، با لغو تحریم‌های غرب علیه ایران، بزرگ‌ترین مانع بر سر روابط سیاسی و اقتصادی دو کشور برداشته شده و سرمایه‌گذاران هلندی تمایل بسیاری برای از سرگیری فعالیت‌های خود در ایران دارند. به نظر می‌رسد هلندی‌ها از سایر رقبای خود برای سرمایه‌گذاری در ایران مشتاق‌تر هستند زیرا زمینه‌های همکاری خود را حتی تا پیش از اجرای برجام چیده‌اند.
وزیر اقتصاد هلند اوایل آذرماه امسال، در راس یک هیات بزرگ تجاری به تهران سفر کرد و در دیدار با مسوولان اقتصادی و سیاسی کشور، راه‌های گسترش و تحکیم مناسبات میان دو کشور را بررسی کردند. آنها همچنین در دیدار با فعالان اقتصادی بخش خصوصی، ضمن آشنایی با فرصت‌های اقتصادی در ایران، گام نخست برای همکاری‌های مشترک را به محض لغو تحریم‌ها برداشتند.
در ادامه سفر هیات‌های عالی‌رتبه تجاری و اقتصادی کشورهای غربی به ایران، «هنک کامپ» وزیر اقتصاد هلند به همراه نمایندگان بیش از 60 شرکت بزرگ این کشور از اتحادیه صنعتی و موسسه‌های تحقیقاتی از بخش‌های انرژی و کشاورزی به ایران سفر کردند تا همچون کشورهای آلمان، ایتالیا، بوسنی، بلژیک و... زمینه را برای توسعه همکاری‌های اقتصادی دوجانبه در دوران پساتحریم فراهم کنند.
نخستین برنامه وزیر اقتصاد، انرژی و کشاورزی هلند و نمایندگان 40 شرکت این کشور، دیدار با وزیر نفت ایران بود که در این دیدار، دو طرف بر لزوم گسترش روابط دوجانبه در فضای سیاسی جدید تاکید کردند.
بیژن زنگنه و هنک کامپ در این دیدار خواهان همکاری در زمینه انرژی‌های نو و تجدیدپذیر، کاهش شدت مصرف انرژی، پتروشیمی و کاهش گازهای مشعل (فلر) در صنایع نفت و گاز ایران شدند.
زنگنه در حاشیه این دیدار با اشاره به حضور همتای هلندی خود در اجلاس سران کشورهای صادرکننده گاز افزود: طرف هلندی علاقه‌مندی خود را به حضور در بازار انرژی ایران اعلام کرده که قرار است مذاکرات رودررو نیز در این زمینه آغاز شود.
وزیر نفت، شرکت «شل» را تنها یکی از شرکت‌های بزرگ هلندی در زمینه نفت و گاز دانست و افزود: علاوه بر این، شرکت‌های متعددی در هلند در زمینه انرژی و نفت و گاز و همچنین صرفه‌جویی در مصرف انرژی فعالیت دارند که زمینه خوبی برای همکاری با شرکت‌های ایرانی یافته‌اند.
در این دیدار همچنین مقرر شد در بخش فعالیت‌های پژوهشی شرکت‌های هلندی با دانشگاه‌ها و شرکت‌های ایرانی در بخش پژوهش مرتبط شوند تا زمینه برای همکاری از جمله در بخش‌های ذخیره‌سازی زیرزمینی گاز و پتروشیمی نیز فراهم شود.
او همچنین به آمادگی هلند برای کاهش سوخت گازهای مشعل در صنعت نفت ایران اشاره و خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران مرکز ثقل بازارهای منطقه‌ای است؛ از این رو همکاری دو کشور می‌تواند علاوه بر تامین نیازهای ایران، به تامین نیازهای کشورهای منطقه نیز منجر شود.
استفاده از بیمه صادراتی برای فعالیت‌های اقتصادی ایران، از جمله انتظارات زنگنه از هلند بود؛ او در این رابطه گفت: هلند باید بیمه صادراتی خود را برای پوشش فعالیت‌های اقتصادی این کشور در ایران فعال کند تا شرکت‌های دو طرف تمایل بیشتری به همکاری داشته باشند.
وزیر اقتصاد هلند نیز در طی سفر به ایران، با حمیدرضا عراقی مدیرعامل شرکت ملی گاز نیز دیدار و گفت‌وگو کرد و از آمادگی شرکت‌های این کشور برای همکاری در تمامی سطوح و بخش‌های مختلف با شرکت ملی گاز ایران خبر داد. او دیدارهای خود با مقام‌های اقتصادی ایران را نقطه عطفی برای آغاز همکاری‌ها دانست.
«هنک کامپ» همچنین در دیدار با وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران ضمن ابراز خرسندی از گسترش فعالیت‌های دوجانبه میان تهران-آمستردام، بر ارتقای سطح همکاری‌ها در آینده‌ای نزدیک تاکید کرد.
به گفته او، گسترش همکاری‌ها و تبادل اطلاعات در زمینه‌های صنایع شیمیایی، پتروشیمی، انرژی، تجهیزات پزشکی، طراحی و مهندسی از جمله محورهایی است که دو کشور می‌توانند برای تعمیق روابط با یکدیگر همکاری کنند.