مشکل چینی

پس از آغاز بحران جهانی اقتصاد، کاهش تقاضا در بازارهای جهانی باعث شد چین به فکر روزهای پس از صادرات بیفتد. در حالی که رشد اقتصادی سریع دو دهه گذشته این کشور عمدتاً بر پایه نیروی کار ارزان و بازار جهانی وسیع تشنه کالاهای ارزان استوار بود، آغاز بحران اقتصادی نشان داد رشد اقتصادی این کشور تا چه حد می‌تواند در برابر نوسانات اقتصاد جهانی آسیب‌پذیر باشد. از سوی دیگر بیش از دو دهه رشد دو رقمی، طبقه متوسط جدیدی را در چین شکل داده بود و دیگر از نیروی کار ارزان، حداقل به وسعت قبل خبری نیست. وضعیت دو سال گذشته که چین کمترین رشد اقتصادی دو دهه خود را تجربه کرد، مقامات اقتصادی کشور را به این نتیجه رساند که باید به فکر اصلاح الگوی رشد خود باشند. تفکر غالب این بوده است که استرات‍ژی رشد اقتصادی بر پایه صادرات باید با استراتژی رشد بر پایه مصرف داخلی تعویض شود. یعنی قرار است این بار به جای جهان، بیش از یک میلیارد شهروند چینی موتور رشد کشورشان باشند. این موضوع که بسیاری از شهروندان چین دیگر نه فقیر، که جزو طبقه متوسط اقتصادی محسوب می‌شوند هم می‌تواند به این موضوع کمک کند. تازه‌ترین اقدام دولت برای رشد مصرف داخلی، کاهش تعرفه بعضی از کالاهای وارداتی است. کالاهای مشمول این کاهش البته تنها حدود 10 درصد از کل واردات چین را تشکیل می‌دهند و بیشتر شامل اقلامی مانند لباس، پارچه، لوازم بهداشتی و‌... است. شهروندان چین همیشه از این موضوع شکایت داشته‌اند که برای خرید هر نوع کالایی، از یک فنجان قهوه گرفته تا شامپو و هر کالای دیگری باید به دلیل تعرفه‌های سنگین دولتی، چندین برابر قیمت جهانی هزینه کنند. این موضوع در کنار افزایش درآمد مردم و رونق گرفتن سفرهای خارجی، باعث شده شهروندان چین تمایل داشته باشند بیشترین مایحتاج خود و احتمالاً اقوام‌شان را در خارج خریداری کنند. البته قدرت گرفتن یوان در برابر یورو و سایر ارزها نیز تا حدی به جذابیت خرید در خارج از کشور برای شهروندان چینی افزوده است. مجموع این عوامل باعث شده گردشگران چینی در سال 2014 حدود 170 میلیارد دلار در خارج از مرزهای چین هزینه کنند، رقمی که نسبت به سال گذشته بیش از 28 درصد رشد را نشان می‌دهد. حالا دولت تصمیم گرفته با کاهش این تعرفه‌ها، باعث رونق گرفتن خرید خانواده‌ها در داخل شود. البته پیش‌بینی می‌شود این اقدام اگرچه ممکن است در کوتاه‌مدت اثری داشته باشد اما در بلندمدت احتمالاً باعث تغییراتی بسیار اندک در بازار خواهد شد.